Nhật Ký Biển Đông hai tuần cuối Tháng Giêng ghi nhận những biến chuyển quan trọng như sau:

Tình hình Hoa Kỳ:

-Yahoo News ngày 17/1/2019: “Một cậu bé 14 tuổi ở Temple, Arizona bị nghi ngờ là ăn trộm xe hơi, đã bị cảnh sát bắn chết vì mang một khẩu súng giả bắn đạn plastic.”

Đây là một trường hợp hết sức đau thương, nhưng thường xảy ra. Nếu bạn, con cháu bạn mang một cây súng giả, khi gặp cảnh sát, chắc chắn sẽ bị bắn chết bởi vì theo cảnh sát, không một ai có khả năng nhận ra súng thật hay súng giả (It is impossible to train someone on what is a real weapon and a fake weapon. It’s just impossible.). Để bảo vệ sinh mạng cho mình, tốt nhất là không bao giờ chơi súng giả. Đối với cảnh sát Hoa Kỳ, dù là trẻ em, không thể đùa nghịch bằng cách đưa cây súng giả hướng về phía cảnh sát. Thậm chí khi bạn quơ một con dao, khi cảnh sát bảo bạn bỏ xuống, nếu bạn không bỏ xuống, chắc chắn sẽ bị bắn chết như trường hợp cô Trần Thị Bích Câu ở San Jose năm 2003.

-WPVI Video (Philadelphia) ngày 19/1/2019: Theo cảnh sát Newark, Delaware, bốn trẻ vị thành niên từ 12 tới 14 tuổi đã hãm hiếp một cô gái tại nhà. Một trẻ vị thành niên đã đưa súng dọa cô bé gái là không được trình báo với cảnh sát.

Đây là cảnh hiếp dâm mà Miền Nam trước đây gọi là “bề hội đồng” không do băng đảng trộm cướp thực hiện mà do các trẻ vị thành niên đang còn ở tuổi “đánh đinh, đánh đáo”. Sự kiện thật kinh hoàng! Hoa Kỳ- một xã hội văn minh tột đỉnh,  thường lên tiếng dạy dỗ nhân quyền, đạo đức cho toàn thể nhân loại, tưởng chừng như rất thanh bình, êm ả. Thế nhưng nó đang tiềm ẩn những ẩn số đáng sợ do sự suy đồi về luân lý, đạo đức và sự phát triển quá mức của quyền tự do cá nhân. Chúng ta phải làm sao đây? Cầu nguyện? Nhún vai rồi quên rồi buông trôi theo số phận? Hay cả nước phải tiến hành một  cuộc cách mạng về luân lý, đạo đức và  tập trung cứu nước Mỹ trước thay vì tối ngày cứ bao đồng lo chuyện thiên hạ?

-Yahoo News ngày 20/1/2019: “Người bồi phòng  48 tuổi bước vào căn phòng số 1830 thấy một tờ  giấy treo ở lối đi, kèm theo tờ giấy là vài lời cám ơn và tiền trà nước (tip) cho bồi phòng. Bước vào bên trong người bồi phòng thấy hai người nằm chết. Đó là một người đàn ông 33 tuổi ở Queen, New York và một người đàn bà 30 tuổi ở Brooklyn, New York đã tự tử- chết do nghẹt thở. Dưới giường là một cuốn sách hướng dẫn một vài cách tự tử. Cùng nhau tự tử (suicide pacts) chiếm khoảng 1% số lượng tự tử. Trong năm 2017, khoàng 47,173 người Hoa Kỳ chết vì tự tử và có khoảng 1,300,000 người toan tính tự tử.”

                

Trong xã hội văn minh, giàu có và tưởng chừng như êm đềm, hạnh phúc nhất hành tinh này, với ngân sách quốc phòng lên tới 681.1 tỷ Mỹ Kim, câu chuyện xảy ra thật đáng buồn. Chúng ta không thể hiểu nổi tại sao những người vô gia cư sống lang thang, lây lất trên đường phố mà vẫn bám lấy cuộc sống, trong khi những người khác, còn lành lặn, còn ở tuổi thanh xuân lại lao đầu tự tử? Thế mới hay, trong cuộc đời này khổ đau nhiều hơn hạnh phúc và chúng ta hoàn toàn bất lực trong việc cứu giúp người khác. Liệu có thể bớt khoảng 100 tỷ Mỹ Kim trong ngân sách quốc phòng kia để cứu giúp những người đang khốn quẫn – về cả mặt vật chất lẫn tinh thần không? Chắc chắn câu trả lời là “không”. Chúng ta hoàn toàn bất lực!

           

-Reuters ngày 22/1/2019: “Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ đã cho phép Tổng Thống Donald Trump thi hành chính sách ngăn cấm một số người đổi giống (transgender) tham gia hoặc ở lại quân đội khi tòa này giữ lại phán quyết của tòa dưới ngăn chặn quyết định của tổng thống với lý do vi phạm hiến pháp.”

Quân đội phải hùng tráng, nam ra nam, nữ ra nữ. Cô/cậu giải phẫu, đổi giống từ đàn ông sang đàn bà liệu có phải là “nữ quân nhân” không? Và ngược lại, giải phẫu để đổi giống từ đàn bàn sang đàn ông, liệu có phải là “nam quân nhân” không? Cho ở chung với nhau như thế quân đội sẽ loạn và chẳng còn ra thể thống gì nữa. Con gà trống cưa cựa, xẻo mồng và cắt bỏ bộ phận sinh dục, liệu chúng ta có thể gọi đó là con gà mái được không? Chúng ta có thể gọi đó là “con gà trống dị hợm” hoặc “con gà trống quái thai” chứ không thể gọi đó là con gà mái được.

Tình hình thế giới:

   

-Bloomberg News ngày 20/1/2019: “Một số người thạo tin cho biết những viên chức trong bộ tham mưu của Ô. Trump đang sắp đặt kế hoạch cho cuộc họp thượng đỉnh thứ hai giữa Ô. Trump và Kim Jong Un tại Việt Nam. Vào ngày 18/1/2019, Tòa Bạch Ốc loan báo rằng hai ông sẽ gặp nhau vào cuối Tháng Hai sau cuộc họp với cố vấn cao cấp nhất của Bắc Triều Tiên Kim Jong Chol. Ô. Kim Jong Chol cũng đã hội kiến với Ngoại Trưởng Michael Pompeo (đọc là pom-peo).”

-Reuters ngày 22/1/2019: “Các nhà lập pháp Nam Triều tiên nói rằng Hoa Kỳ và Nam Triền Tiên đang chật vật để thu hẹp cách biệt về khoản tiền đóng góp cho chi phí duy trì số lượng lính Mỹ đóng tại đây sau khi Hoa Kỳ đòi hỏi tăng thêm 50%. Cho dù đã có mười phiên thảo luận từ Tháng Ba 2018, cả hai đồng minh đã không đạt được thỏa hiệp thay thế thỏa hiệp 2014 đã đáo hạn năm ngoái và đòi hỏi Nam Triều Tiên phải đóng góp 848 triệu Mỹ Kim cho khoảng 28,500 binh sĩ đóng tại đây.”

Thế mới hay, dù là đồng minh hay bạn bè thân thiết, vấn đề tiền bạc cũng phải sòng phẳng. Anh nhờ tôi đem binh sĩ tới đây để bảo vệ an ninh cho anh thì phải trả tiền tôi chứ. Có lẽ Nam Triều Tiên cũng nên từ từ ký kết thỏa ước hòa bình với Bắc Triều Tiên để khỏi nhờ vả lính Mỹ cho yên chuyện. Hơn thế nữa Ô. Trump cũng đã vài lần đe dọa rút quân ra khỏi đây.

Chiến Tranh Lạnh Mới:

           

-Bloomberg News ngày 16/1/2019: “Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ nói rằng bản án tử hình công dân Gia Nã Đại Robert Lloyd Schellenberg là quyết định chính trị và Ô. Justin Trudeau nói rằng các nhà ngoại giao hàng đầu gọi việc bắt giam hai công dân của Gia Nã Đại tạo đe dọa lên mọi quốc gia.” Theo AP, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Trung Hoa Hoa Xuân Doanh nói rằng, “Tôi nghĩ rằng bộ ngoại giao của quý vị (Gia Nã Đại) đã vội vã và nói mà không suy nghĩ.” để phản ứng lại lời tuyên bố của Ô. Trudeau.”  Còn theo Reuters, “Trung Hoa nói rằng họ không quan tâm một chút xíu nào về mối lo ngại của thế giới  về bản án tử hình của công dân Gia Nã Đại buôn bán ma túy. Bà Hoa Xuân Doanh còn mỉa mai khi nói rằng đồng minh của Gia Nã Đại chỉ đếm trên mười đầu ngón tay và chẳng đại diện cho quan điểm của cộng đồng thế giới.” Ô. Trudeau đã gọi điện thoại cho một vài nhà lãnh đạo thế giới và nêu lo ngại của Gia Nã Đại về vấn đề này. Qua sự kiện chúng ta thấy Ô. Trudeau cố biến vấn đề riêng của Gia Nã Đại thành vấn đề quốc tế. Theo AFP ngày 21/1/2019, Bộ Trưởng Ngoại Giao Gia Nã Đại Chrystia Freeland đã nói chuyện với đại sứ Trung Hoa và xin khoan dung cho Robert Lloyd Schellenberg. Theo Reuters ngày 24/1/2019, có thể do lỡ lời hoặc đó là sự thực khi ông đại sứ Gia Nã Đại tại Trung Hoa nói rằng Hoa Lục có luận cứ tốt để chống lại lệnh dẫn độ của Hoa Kỳ. AP ngày 25/1/2019 cho biết ông đại sứ này thú nhận là đã lỡ lời nhưng cuối cùng cũng đã bị Ô. Trudeau cất chức.

           

-Reuters ngày 17/1/2019: “Một nhóm dân biểu lưỡng đảng của quốc hội Hoa Kỳ đã đệ trình một đạo luật cấm bán những linh kiện hay những bộ phận khác cho Công Ty Kỹ Thuật Huawei hoặc các công ty viễn thông khác như ZTE của Trung Hoa đã vi phạm lệnh cấm hay luật kiểm soát xuất cảng của Hoa Kỳ.” Cũng theo Reuters, Hoa Lục đã gọi đây là hành động cuồng loạn (hysteria).

           

-AP ngày 17/1/2019: “Tuyên bố rằng không gian là địa bàn chiến tranh mới, Tổng Thống Donald Trump cam kết Hoa Kỳ sẽ phát triển loại vũ khí  không có đối thủ để đối phó với mối đe dọa về hỏa tiễn siêu thanh tân tiến và hỏa tiễn hành trình từ các đối thủ cạnh tranh và kẻ thù. Trong bài diễn văn tại Ngũ Giác Đài, Ô. Trump nói rằng Hoa Kỳ sẽ bảo đảm sẽ phát hiện và hủy diệt bất cứ hỏa tiễn nào phóng vào Hoa Kỳ dù ở nơi đâu, bất cứ thời điểm nào, bất cứ chỗ nào.”

-Reuters ngày 22/1/2019: “Chủ Tịch Công Ty Huawei đòi hỏi phải có kết luận mau chóng về vụ Bà Mạnh Vãn Chu- giám đốc tài chính của công ty bị cáo buộc đã vi phạm lệnh cấm của Hoa Kỳ đối với Ba Tư. Hoa Kỳ vừa cho biết họ sẽ yêu cầu Gia Nã Đại dẫn độ Bà Mạnh Vãn Chu nhưng chưa cho biết khi nào. Trung Quốc nói rằng họ sẽ có biện pháp trả đũa nếu Mỹ tiến hành vụ dẫn độ Bà Mạnh Vãn Chu.”

Cũng theo Reuters, công ty viễn thông Huawei tuyên bố năm nay số lượng điện thoại thông minh (smart phone) của họ bán ra sẽ lớn nhất thế giới mà không cần thị trường Hoa Kỳ.

Theo AFP ngày 29/1/2019, việc nghe trình bày lý lẽ việc dẫn độ giám đốc tài chính Huawei đang là trung tâm điểm của đối đầu ngoại giao giữa Ottawa và Bắc Kinh đã được lùi tới Tháng Ba sau khi Hoa Kỳ đưa ra đầy đủ chứng cớ để buộc tội công ty Huawei.”

Tình hình Trung Đông:

-AFP ngày 21/1/2019: “Một cuộc đánh xe bom tự sát đã giết chết 5 binh sĩ của lực lượng người Kurd tháp tùng binh sĩ Hoa Kỳ trong liên minh chống thánh chiến. Cuộc tấn công mà Nhà Nước Hồi Giáo lên tiếng xác nhận xảy ra một tuần sau cuộc tấn công vào binh sĩ Hoa Kỳ tại Syria và chỉ một tháng sau khi Hoa Thịnh Đốn tuyên bố rút quân ra khỏi xứ sở bị tàn phá bởi chiến tranh này.”

           

-Reuters ngày 26/1/2019: “Các viên chức Taliban nói rằng cuộc thương thảo với Hoa Kỳ ngày hôm nay đã đồng ý về bản dự thảo thúc đẩy việc rút quân ngoại nhập ra khỏi A Phú Hãn trong vòng 18 tháng sẽ được ký kết. Những chi tiết do Taliban cung cấp cho Reuters sau sáu ngày thương lượng với đặc phái viên Zalmay Khalilzad tại Qatar nhằm mục đích chấm dứt cuộc chiến tranh dai dẳng nhất của Hoa Kỳ. A Phú Hãn nhượng bộ Hoa Kỳ bằng cách sẽ ngăn cấm tổ chức khủng bố quốc tế Al-Qaeda và Nhà Nước Hồi Giáo.”

          

Chúng ta chờ xem số phận của chính quyền Kabul ra làm sao. Công thức nào cho một chính quyền hòa hợp hòa giải để tiến tới một nền hòa bình cho dân tộc A Phú Hãn? Theo AP ngày 27/1/2019, sứ giả Zalmay Khalilzad của Hoa Kỳ đã tới Kabul để trấn an tổng thống A Phú Hãn về thỏa hiệp vừa đạt được với Taliban. Theo kinh nghiệm của cuộc Chiến Tranh Việt Nam, Mỹ muốn tới là tới, muốn đi là đi, muốn rút lui là rút lui. Tất cả chỉ vì quyền lợi của Mỹ, A Phú Hãn cũng chẳng làm gì được. Đó là thân phận nhược tiểu.

Tình hình Biển Đông:

-Sputnik News ngày 17/1/2019: Trong chuyến viếng thăm Việt Nam và tham dự hội nghị về đối phó với biến đổi khí hậu, cựu Ngoại Trưởng Hoa Kỳ John Kerry nói rằng Việt Nam không nhất thiết phải là “tù nhân” lệ  thuộc vào năng lượng than. Chúng ta cần hướng đến nguồn năng lượng tái tạo bền vững, giảm khí thải CO2 càng nhiều càng tốt.

-AFP ngày 22/1/2019: “Hoa Lục hứa viện trợ bốn tỷ Nguyên (588 triệu Mỹ Kim) cho Campuchia nhân

chuyến viến thăm Bắc Kinh của Thủ Tướng Hun Sen vào ngày hôm nay. Là nhà đầu tư lớn nhất vào Căm Bốt, Hoa Lục đã bơm nhiều tỷ Nguyên vào nền kinh tế xứ sở này, xóa nợ và không thèm để ý tới thành tích nhân quyền xấu của Campuchia.”

-AP ngày 22/1/2019: “Viên chức cao cấp nhất của Hải Quân Hoa Kỳ thúc giục Hoa Lục tuân thủ luật pháp quốc tế trên biển để tránh chạm trán và nhấn mạnh rằng tàu thuyền phải được an toàn thông quá Biển Đông và Eo Biển Đài Loan. Đô Đốc John Richardson -Trưởng Phòng Hành Quân nói với các ký giả tại Tokyo rằng các tàu chiến của Hoa Kỳ tiếp tục dong buồn một cách tự do qua những vùng biển này kể cả những HKMH đi qua Eo Biển Đài Loan .”

   

-VOV ngày 24/1/2019: Được hỏi về việc khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường USS McCampbell của Hoa Kỳ và khu trục hạm HMS Argyll của Hải Quân Hoàng Gia Anh đã tiến hành các hoạt động ở Biển Đông từ ngày 11-16/1/2019vừa qua, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam nói rằng, “Duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải hàng không ở Biển Đông vừa là lợi ích vừa là trách nhiệm chung của tất cả các nước trong và ngoài khu vực. Mọi hoạt động ở Biển Đông của các nước cần phải tiến hành phù hợp với luật pháp quốc tế trong đó có Công Ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 và đóng góp vào mục tiêu chung này.”

           

-AP ngày 27/1/2019: “Hai trái bom phát nổ cách nhau ít phút trong một buổi lễ ngày Chủ Nhật tại một nhà thờ Ca-tô Giáo La Mã tại nam Phi Luật Tân nơi các thành phần cực đoan Hồi Giáo đang hoạt động, giết chết 20 người và làm bị thương 81 người. Tổng Thống Duterte đã kéo dài lệnh giới nghiêm tại vùng này đê quân đội tiêu diệt nhóm quá khích nhưng các cuộc đánh bom và tấn công vẫn tiếp diễn.” Theo Sputnik News, Tổng Thống Nga Vladimir Putin gửi lời chia buồn với Tổng Thống Rodrigo Duterte nhấn mạnh rằng Nga sẵn sàng tăng cường hợp tác với các nước trong cuộc chiến chống khủng bố. Qua sự kiện này chúng ta thấy “khủng bố Hồi Giáo” đang là mối lo chung của các quốc gia Đông Nam Á- đặc biệt là Thái Lan, Nam Dương, Phi Luật Tân và Miến Điện.

Nhận Định:

Vào ngày ngày 24/1/2019, Reuters cho biết, Nga cáo buộc Hoa Kỳ tiếm quyền ở Venezuela và cảnh cáo về ý định can thiệp quân sự của Hoa Kỳ tại đây khiến tạo ra sự đối đầu với Hoa Thịnh Đốn là nước đã hỗ trợ cho những cuộc chống đối một đồng minh thân cận nhất của Mạc Tư Khoa. Juan Guaido – thủ lãnh phe đối lập tự tuyên bố mình là tổng thống lâm thời, được Hoa Thịnh Đốn, Anh Quốc, Gia Nã Đại cùng vài quốc gia Châu Mỹ La Tinh công nhận như Ba Tây, khiến Tổng Thống Maduro theo Chủ Nghĩa Xã Hội lãnh đạo đất nước nhiều dầu mỏ từ năm 2013 cắt đứt bang giao với Hoa Kỳ và yêu cầu nhân viên ngoại giao Mỹ phải dời Venezuela trong vòng 72 tiếng đồng hồ. Phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ khuyến cáo các nhân viên và gia đình không cần thiết phải dời Venezuela nhưng nói sẽ không đóng cửa tòa đại sứ vì “Tổng Thống Lâm Thời Juan Guaido” yêu cầu họ ở lại. Chính quyền Venezuela đe dọa cắt điện và khí đốt cho tòa đại sứ. Vào ngày 26/1/2019, Venezuela đã dịu bớt khi nới lỏng thời hạn ra thành 30 ngày.

Tại Ankara, Tổng Thống Erdogan đã gọi điện thoại cho Ô. Maduro và Ngoại Trưởng Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng việc lật đổ Ô. Maduro sẽ tạo hỗn loạn. Tổng Thống Putin đã gọi điện thoại cho Ô. Maduro bày tỏ sự hỗ trợ cho chính quyền chính thống của Venezuela trong khuôn khổ của cuộc khủng hoảng chính trị nội bộ bị khích động từ bên ngoài.

Còn về phía Trung Quốc, phát ngôn viên Hoa Xuân Doanh thúc giục bình tĩnh và tìm một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng qua tiến trình đối thoại trong khuôn khổ hiến định và chống lại sự can thiệp từ bên ngoài vào nội bộ của Venezuela.

Tình tình Venezuela trở nên vô tình khẩn cấp. Đất nước đã có hai tổng thống. Với sự can thiệp từ hai siêu cường Nga-Mỹ, không biết Venezuela có biến thành một cuộc nội chiến giống như Syria không? Một định luật muôn đời đúng và xảy ra khắp nơi là, một đất nước mà nội bộ chia rẽ sẽ là miếng mồi ngon cho các đại cường xâu xé để thủ lợi.Theo tôi, nếu nổ ra một cuộc nội chiến ở Venezuela thì chiến sự có thể sẽ lan rộng ra các nước lân cận, chia rẽ khối Châu Mỹ La-tinh. Chẳng hạn Ba Tây, Colombia, Argentina chống đối Ô. Maduro, còn Cuba, Mễ Tây Cơ và Bolivia thì bênh vực. Nam Phi cũng coi Ô. Maduro là chính quyền hợp pháp. Điều này sẽ gây bất ổn cho sân sau “back yard” của Hoa Kỳ. Khu vực này không nên để xáo trộn dù với bất cứ lý do gì. Tuy nhiên Hoa Kỳ quyết tâm lật đổ Ô. Maduro vì ông này thân Nga còn Hoa Lục cũng như Ba Tư đã đầu tư rất nhiều vào đây. Venezuela còn là nguồn cung cấp dầu thô cho Trung Quốc.

Tình hình chưa biết diễn biến như thế nào khi Bộ Trưởng Quốc Phòng  Vladimir Padrino cũng là một vị tướng, xuất hiện cùng tám vị tướng khác lần lượt tuyên bố ủng hộ Tổng Thống Maduro, chống lại cuộc “đảo chính” của Ô. Juan Guaido và cảnh báo Hoa Kỳ không được can thiệp. Theo The Independent ngày 26/1/2019, những nhân viên an ninh được thuê mướn của Nga có liên hệ với Điện Kremlin đã bay tới Venezuela để bảo vệ an ninh cho Tổng Thống Naduro khi ông này tuyên bố sẽ đàm phán với phe đối lập. Trong khi đó Liên Hiệp Âu Châu tạo áp lực lên Ô. Maduro khi Pháp, Đức và Tây Ban Nha đưa ra tối hậu thư nói rằng nếu cuộc bầu cử không được tổ chức trong vòng 8 (tám) ngày thì họ sẽ công nhận Ô. Juan Guaido là tổng thống của Venezuela. Thế nhưng Ô. Maduro đã bác bỏ tối hậu thư này. Theo Hufffington Post, công ty dầu hỏa của chính quyền Venezuela đang tìm cách né tránh biện pháp trừng phạt mới của Hoa Kỳ bằng cách yêu cầu khách hàng kể cả các công ty lọc dầu Hoa Kỳ thương thảo lại các khế ước.” Theo Reuters, chính quyền Venezuela đang phản công lại “tổng thống tự xưng” Juan Guaido bằng cách cấm ông này di chuyển và phong tỏa trương mục khiến Hoa Kỳ đã cảnh cáo rằng sẽ có hậu quả nghiêm trọng xảy đến cho Venezuela. Theo USToday ngày 31/1/2019, Tổng Thống Maduro nói rằng Hoa Kỳ đang biến Venezuela thành cuộc chiến tranh Việt Nam nhưng bất cứ cuộc xâm lăng nào của Hoa Kỳ vào Venezuela sẽ còn tệ hại hơn Việt Nam.

Tuy nhiên thực tế vẫn là Ô. Maduro đối phó như thế nào với cuộc cấm vận nghiệt ngã từ Hoa Kỳ. Khi kinh tế xụp đổ thì chính quyền đổ theo. Áp lực lên Ô. Maduro gia tăng khi Nghị Viện Âu Châu công nhận Ô. Juan Guaido là tổng thống lâm thời của Venezuela.

Đào Văn Bình

(California ngày 31/1/2019)