Những cảnh báo khốc liệt của Mỹ về mối nguy hiểm của Trung Quốc bị các nước châu Âu tại Hội nghị An ninh Munich mới đây bỏ ngoài tai, một bài viết trên Foreign Policy nhận định.

Trong nhiều thập kỷ qua, Hội nghị An ninh Munich luôn đóng vai trò biểu tượng sức mạnh quyền lực của liên minh châu Âu. Nó quy tụ các lãnh đạo, nhà ngoại giao, các nhà soạn thảo chính sách ngoại giao quốc tế hàng đầu để bàn bạc về thách thức toàn cầu.

Nhưng năm 2020, nó cho thấy một sự đi xuống, trang Politico bình luận.

Nếu có điều gì mà ba ngày họp vào giữa tháng Hai phản ánh, thì đó là sự bất đồng sâu sắc giữa Mỹ và các cường quốc châu Âu như Đức, Pháp, về Trung Quốc.

Chia rẽ trong quan điểm về Trung Quốc

Cả Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ, ông Mark Esper, và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Pompeo, trong các bài phát biểu tại hội nghị, đều khiến người ta không còn nghi ngờ gì về việc Washington coi Trung Quốc là một thế lực bất chính trên thế giới. Đó là một quan điểm không được nhiều quốc gia trong EU chia sẻ, theo Politico.

Trong các bài phát biểu nối tiếp phát biểu, cả công khai lẫn riêng tư, các lãnh đạo châu Âu than phiền về sự không hợp tác của Mỹ cả trong khu vực lẫn trên trường thế giới nói chung.

Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier đã khai mạc hội nghị bằng cáo buộc chính quyền Trump đã bác bỏ ý tưởng về một cộng đồng quốc tế.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thì phát biểu rằng những gì Châu Âu muốn không hoàn toàn giống với Hoa Kỳ.

Các quan chức Hoa Kỳ đã chết lặng, Politico tường thuật.

'Ngôn ngữ' của Mỹ về Trung Quốc...

Bản quyền hình ảnh Miquel Benitez/Getty Images Image caption Giới chức Mỹ thừa nhận rằng đã luôn đe dọa sẽ kiểm soát thông tin tình báo của các nước châu Âu sử dụng mạng 5G của Wuawei

Tại Hội nghị An ninh Munich, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper cảnh báo các đồng minh của Mỹ rằng "đã đến lúc 'thức tỉnh' trước mối đe dọa của Trung Quốc", và kêu gọi châu Âu hợp lực với Hoa Kỳ để chống Trung Quốc, theo Foreign Policy.

Ngoại trưởng Mike Pompeo thì tuyên bố rằng phương Tây đã "chiến thắng" trong cuộc xung đột với Trung Quốc. Một quan chức cao cấp khác của Mỹ nói châu Âu 'thiếu sót' nếu họ không nhìn nhận Trung Quốc qua lăng kính 'chúng ta chống lại họ'.

Người châu Âu lại cũng được nghe rằng virus corona đang hoành hành là một 'cơ hội' để khiến người dân Trung Quốc chống lại chính phủ của họ.

Rồi họ lại tiếp tục nghe Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi mô tả tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei là "một hình thức xâm lược xảo quyệt".

... 'rơi vào tai điếc' của châu Âu

Nhưng hầu hết những cảnh báo này rơi vào 'bên tai điếc' của châu Âu trong ba ngày hội thảo, Foreign Policy bình luận.

Những người chủ trì hội nghị lắng nghe những cảnh báo của Hoa Kỳ về Trung Quốc một cách lịch sự, Nhưng ông Wolfgang Ischinger, một nhà ngoại giao kỳ cựu của Đức, một trong những người chủ trì, cũng không thể cưỡng lại việc phản bác Mỹ, bằng cách nhắc nhở khán giả rằng Trung Quốc đang trong thời gian đương đầu với virus corona, và việc họ đang làm có ý nghĩa cho toàn thế giới.

"Tôi nghĩ rằng Trung Quốc xứng đáng với lòng trắc ẩn, sự hợp tác, những lời ủng hộ và khuyến khích thay vì chỉ trích," ông Wolfgang Ischinger được trích lời trên Foreign Policy.

Người Mỹ cần bớt giọng điệu rằng 'ủng hộ Mỹ' hay 'chống lại Mỹ'. Như Reinhard Bütikofer, một nhà quan sát Trung Quốc kỳ cựu từ đảng Xanh của Đức, nói với Foreign Policy, và rằng các quan chức ở Washington vẫn nói về Trung Quốc với châu Âu như thể châu Âu 'không hiểu gì'. Họ càng làm vậy, người châu Âu càng ít lắng nghe, ông nói.

Trong khi đó, Nicolas Burns, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại NATO và là nhà ngoại giao lâu năm, hiện là giáo sư tại Trường Harvard Kennedy thì phát biểu rằng: "Bạn cần phải tìm ra khi nào bạn cần hợp tác với [Trung Quốc] và khi nào bạn cần cạnh tranh."

Hệ quả từ 'bất đồng ngôn ngữ'

Bản quyền hình ảnh Andrea Verdelli/Getty Images Image caption Đức được cho là phải chịu trách nhiệm về việc châu Âu chưa đạt được một chính sách chung vững chắc hơn về Trung Quốc

Thực ra châu Âu và Hoa Kỳ cũng đồng ý với nhau về những điều họ không thích trong sự phát triển của Trung Quốc dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình.

Những việc này gồm việc thị trường Trung Quốc chưa mở cửa cho đầu tư nước ngoài theo cách mà ông Tập đã hứa hơn ba năm trước tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sĩ. Nó bao gồm sự xuất hiện của một hệ thống giám sát độc tài đang được xuất khẩu sang các nước ở Châu Phi, Châu Mỹ Latinh, và hơn thế nữa. Nó bao gồm việc giam giữ hơn một triệu người Hồi giáo ở khu vực phía tây Tân Cương. Và nó bao gồm các chiến thuật hăm dọa của Trung Quốc tại Hong Kong, Đài Loan và các nơi khác.

Họ cũng đồng ý về sự cần thiết phải đẩy lùi những hành động này. Cả hai bên đã phản ứng trước một loạt các vụ thâu tóm của Trung Quốc bằng cách đưa ra những hạn chế khó khăn hơn đối với đầu tư của Trung Quốc. Cả hai đã lên án hành động của Trung Quốc tại Tân Cương.

Cái mà họ không đồng ý là cách định nghĩa sự cạnh tranh này. Và cuối cùng, điều này sẽ rất quan trọng nếu cả Mỹ và châu Âu vượt lên trên sự hợp tác lỏng lẻo đang tồn tại hiện nay vớiTrung Quốc - bao gồm sự hợp tác trong khối NATO - và phát triển chương trình nghị sự xuyên Đại Tây Dương.

Nhưng sự bất đồng giữa Mỹ và châu Âu khiến kỳ vọng về việc các bên có thể bàn thảo để tiến tới xây dựng một nghị trình xuyên Đại Tây Dương để đương đầu với sự trỗi dậy của Trung Quốc, thêm khó khăn, gần như không thể, Foreign Policy nhận định.

Ngoài ra, cũng cần một nỗ lực mới, đoàn kết hơn từ châu Âu để xây dựng một chính sách chung, mạch lạc và vững chắc đối với Trung Quốc. Và Đức hiện bị coi là nước chịu trách nhiệm về sự chậm trễ này.

Bất đầu từ việc Thủ tướng Đức Angela Merkel miễn cưỡng phản đối hoặc chọc giận Bắc Kinh, một cách tiếp cận đã thúc đẩy chính sách mở cửa của bà đối với Huawei và khiến chính phủ của bà đổ vỡ với Anh, Pháp và các nước Âu khác vào tháng trước. Bà cũng từ chối chúc mừng Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn khi bà này tái đắc cử.

Bà Merkel có kế hoạch tổ chức một hội nghị thượng đỉnh tại Leipzig vào tháng 9, nơi quy tụ ông Tập Cận Bình và tất cả 27 nhà lãnh đạo EU. Bà đang thúc đẩy Trung Quốc giành được thỏa thuận đầu tư toàn diện với EU và đồng ý hợp tác chặt chẽ hơn để chống biến đổi khí hậu và thúc đẩy phát triển kinh tế ở châu Phi. Nhưng các cuộc đàm phán với Bắc Kinh đang diễn ra chậm chạp, và virus corona có thể sẽ làm khiến kết quả không như kỳ vọng.

Có ý kiến lo ngại rằng nếu Đức không cẩn thận, hội nghị này có thể hủy hoại, thay vì củng cố, sự hợp nhất củu châu Âu trong vấn đề Trung Quốc. Và rằng hội nghị này không được phép biến thành cơ hội để Tập Cận Bình khuyếch trương hình ảnh bản thân hai tháng trước kỳ bầu cử Mỹ.

Cho đến khi châu Âu có được được chính sách trên, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói rằng châu Âu sẽ khó đạt được nhiều tiến bộ với Hoa Kỳ.

Bản thân ông Macron đã thử hai lần thuyết phục ông Trump hợp tác chặt chẽ hơn với châu Âu về vấn đề Trung Quốc, nhưng đều bị từ chối.

Nhưng nếu châu Âu phải phát triển một chiến lược hợp tác chặt chẽ hơn để đạt được chương trình nghị sự xuyên Đại Tây Dương, thì Washington vẫn phải tìm cách nói năng một cách đáng tin cậy hơn, và với một giọng điệu khác với các đồng minh châu Âu, Foreign Policy bình luận.

RFI

Thụy My

03/01/2020

Công nhân trên dây chuyền sản xuất trang bị bảo hộ đối phó với dịch virus corona tại quận Hãn Châu (Xinzhou), Vũ Hán, ngày 12/02/2020. China Daily via REUTERS

Con virus corona đang dạy cho những bài học đích đáng về việc để các mặt hàng thiết yếu phụ thuộc vào một quốc gia duy nhất. Ngay cả khi dịch Covid-19 sớm kết thúc, thế giới ngày càng lo ngại hơn về Trung Quốc. Rất ít công ty có thể hoàn toàn rời hẳn Hoa lục, nhưng ý định ra đi đang sôi sục, và hiện tượng này sẽ vẽ lại bản đồ chuỗi cung ứng ở châu Á.

Trang bìa tuần báo L’Express kỳ này đăng ảnh Sylvain Tesson, nhà văn best-seller Pháp. L’Obs dành riêng một số báo 48 trang tưởng niệm Jean Daniel, người đồng sáng lập tuần báo, một nhà báo tự do, trí thức dấn thân và nhà văn nổi tiếng. Le Point lo ngại trước « Phe siêu cực tả, mối đe dọa mới », Courrier International dành chủ đề cho « Mafia mạnh nhất thế giới tại Ý », lực lượng Nrangheta. Trên trang nhất của The Economist là quả địa cầu với những con virus corona như những tiểu hành tinh bay quanh, khi nạn dịch « đã trở nên toàn cầu ».

Các tập đoàn đa quốc gia chưa sẵn sàng đối phó với nạn dịch

Trong bài « Virus corona gây xáo trộn nền kinh tế thế giới », The Economist nhận định nạn dịch đã gây hậu quả nghiêm trọng đối với các chuỗi cung ứng, và rất ít công ty thực sự chuẩn bị đối mặt với những nguy cơ như vậy.

Điển hình là Apple, lệ thuộc cho đến nỗi hãng United Airlines hàng ngày đưa khoảng 50 nhà quản lý qua lại giữa Trung Quốc và California. Nhưng nay United và nhiều hãng hàng không đã ngưng các chuyến bay đến Trung Quốc, và chuỗi sản xuất của Foxconn đang thiếu nhân công, như vậy con virus khiến số iPhone được Apple đưa ra bán sẽ giảm 5 đến 10% trong quý này.

Cùng với tốc độ lan truyền, virus corona ngày càng tác động mạnh lên các hoạt động kinh tế. Du lịch đến và đi từ Trung Quốc giảm mạnh : khoảng 400.000 du khách Trung Quốc phải hủy chuyến đến Nhật, một tàu du lịch bị năm quốc gia từ chối. Hội chợ hàng không lẽ ra mang lại 250 triệu đô la cho Singapore, đã có đến 70 công ty từ chối tham gia trong đó có Lockheed Martin. Hội chợ viễn thông thế giới ở Barcelona bị hủy bỏ.

Hầu hết các tập đoàn đa quốc gia đều bị bất ngờ, tuy đây không phải là lần đầu chuỗi cung ứng tại châu Á bị rối loạn. Trận sóng thần ở Nhật Bản và nạn lụt ở Thái Lan năm 2011, rồi mới đây là cuộc chiến tranh thương mại do tổng thống Donald Trump khởi động với Bắc Kinh đã cho thấy nguy cơ khi quá lệ thuộc vào Trung Quốc, tuy vậy lãnh đạo các tập đoàn liên quan vẫn chưa sẵn sàng đối phó với Covid-19.

Lao đao vì lệ thuộc quá nhiều

Có ba lý do khiến những tháng tới sẽ khó khăn hơn. Trước hết, là do chiến lược giảm giá thành, và lượng hàng dự trữ của một số công ty chỉ còn đủ vài tuần. Thứ hai, nhiều tập đoàn ngày nay lệ thuộc vào các nhà máy Trung Quốc nhiều hơn thời dịch SARS : hồi đó Trung Quốc chỉ chiếm 4% GDP thế giới còn nay lên đến 16%. Trung Quốc chiếm 40% xuất khẩu toàn thế giới về dệt may, 26% đồ gỗ ; đồng thời tiêu thụ đến 20% khoáng sản toàn cầu. Từ 2003 đến nay, các nhà máy vùng duyên hải đã mở rộng đến vùng nội địa nghèo hơn, như Vũ Hán, sự dịch chuyển của công nhân khiến chuỗi sản xuất dễ tổn thương hơn. Bên cạnh đó, các nhà cung cấp Trung Quốc nay không chỉ lắp ráp mà còn sản xuất.

Lý do thứ ba, Hồ Bắc là trái tim của « thung lũng sợi quang », với nhiều nhà sản xuất thiết bị cần thiết cho mạng lưới viễn thông, chiếm đến 25% số cáp quang. Một trong những nhà máy sản xuất chip hiện đại nhất Trung Quốc, làm ra bộ nhớ flash cho smartphone cũng đặt tại đây. Các lãnh vực bị ảnh hưởng nhiều nhất là điện tử, xe hơi do thiếu linh kiện.

Tất nhiên các tập đoàn muốn sản xuất lại càng sớm càng tốt, nhưng chưa biết đến bao giờ công nhân mới được phép trở lại nhà máy. Hơn nữa các khu cư xá công nhân bị quá tải : tại nhà máy Foxconn ở Thâm Quyến, nhân viên chen chúc 8 người một phòng, nếu con virus tái xuất, sẽ có nguy cơ lại bị đóng cửa. Ngay cả khi bắt đầu làm việc lại, việc vận chuyển rất khó khăn. Về lâu về dài, nạn dịch sẽ làm giảm bớt sự gắn bó của các tập đoàn đa quốc gia với Trung Quốc, sau thời gian dài tin rằng chuỗi sản xuất ở nước này là khả tín.

Bước ngoặt dịch chuyển sản xuất khỏi Hoa lục

Tương tự, Courrier International trích dịch bài viết của Nikkei Asian Review, theo đó các tập đoàn đa quốc gia sẽ tổ chức lại chuỗi cung ứng, và giải pháp tạm thời này rất có thể trở thành vĩnh viễn. Một số chuyên gia còn cho rằng việc này sẽ lại bản đồ sản xuất ở châu Á nếu các công ty « một đi không trở lại ».

Nhà sản xuất thiết bị cho ngành xây dựng Komatsu đang dịch chuyển sản xuất các bộ phận bằng kim khí và bó cáp từ Trung Quốc sang Nhật và Việt Nam, tương tự với Meiko Electronics. Daikin Industries muốn dời sản xuất máy lạnh sang Malaysia hay một nơi nào khác ngoài Vũ Hán. Nhà sản xuất trang phục thể thao Asics nghĩ đến việc chuyển từ Vũ Hán sang Việt Nam và Indonesia.

Tuy chỉ là tạm thời, nhưng theo chuyên gia Edward Alden thuộc think tank Council on Foreign Relations, đây sẽ là một bước ngoặt, trong khi nhiều công ty đã buộc phải đa dạng hóa nguồn cung vì tiền lương và giá thành ở Hoa lục tăng lên, đặc biệt là cuộc chiến thuế quan với Mỹ còn kéo dài.

Dan Alpert, giám đốc ngân hàng đầu tư Westwood Capital ở New York cho rằng Bắc Kinh sẽ để cho đồng nhân dân tệ sụt giá để hỗ trợ các nhà xuất khẩu Trung Quốc, khuyến khích các tập đoàn ngoại quốc quay lại. Nhưng như vậy Bắc Kinh sẽ gặp rắc rối với chính quyền Trump, « vì việc này rõ ràng vi phạm thỏa thuận giai đoạn 1 ».

Virus corona dạy bài học đích đáng khi phụ thuộc vào Trung Quốc

The Economist nhấn mạnh, « Covid-19 đang dạy những bài học nghiêm khắc về việc chuỗi cung ứng dựa hoàn toàn vào Trung Quốc ».

Cho đến gần cuối tháng Giêng, chỉ có vài nhà lãnh đạo ngành dược phẩm, thanh tra an toàn dược và những con diều hâu kiên trì là lo âu trước việc phần lớn nguồn cung kháng sinh phụ thuộc vào một ít nhà máy tại Hoa lục, chủ yếu là một cụm nhà máy đặt tại Nội Mông. Rồi nạn dịch Covid-19 bùng phát, việc cách ly khiến nhiều cơ xưởng, hải cảng, và cả những thành phố bị phong tỏa tại Trung Quốc.

Các nhà lãnh đạo Bắc Kinh khẳng định đang chiến thắng con virus, nhờ đó các doanh nghiệp hàng đầu sẽ mở cửa trở lại. Một thắng lợi trước virus corona chủng mới một lần nữa chứng tỏ « ưu thế vượt trội nhờ sự lãnh đạo của đảng Cộng Sản Trung Quốc » - ông Tập Cận Bình tuyên bố trước 170.000 cán bộ trong hội nghị truyền hình hôm 23/2. Nhưng cho dù sự khoa trương này có trở thành sự thực đi chăng nữa, các chính phủ ngoại quốc và chủ doanh nghiệp không quên bài học đáng sợ : đối với một số mặt hàng thiết yếu, họ lệ thuộc vào một quốc gia duy nhất !

Trung Quốc đang thống trị về các hoạt chất (API) trong ngành dược. Nhà máy sản xuất penicilline cuối cùng của Mỹ đóng cửa vào năm 2004, và những nhà máy quốc doanh hoặc được nhà nước trợ giá của Trung Quốc mọc lên thay thế. Các công ty tư nhân nước ngoài tìm kiếm nguyên liệu giá rẻ, không quan tâm đến xuất xứ.

Một ủy ban của Quốc Hội Mỹ đã mở điều trần hồi tháng 7/2019 về mối đe dọa và cơ hội từ kỹ nghệ dược phẩm Trung Quốc. Một quan chức bộ Quốc Phòng đề nghị thử hình dung Bắc Kinh ngưng cung cấp những loại thuốc không thể thay thế cho quân đội, thí dụ về bệnh than. Một chiến lược gia lưu ý, sự lệ thuộc lẫn nhau trước đây được cho là hợp lý khi quan hệ Mỹ-Trung tốt đẹp, nhưng nay khi đôi bên không còn tin tưởng nhau, thì tình trạng phụ thuộc này thật đáng sợ.

Nguy cơ bị Bắc Kinh bắt chẹt khi xung đột chính trị

Đối với những nhân vật diều hâu như Peter Navarro, cuộc khủng hoảng virus corona đã được báo trước. Hôm 23/2 ông nhận xét trên kênh Fox News là nguồn cung những loại thuốc chính yếu ở quá xa, cần phải đưa sản xuất trở về nước Mỹ.

Joerg Wuttke, chủ tịch Phòng thương mại châu Âu tại Trung Quốc cho biết sự thống trị của Bắc Kinh trong dược phẩm và thuốc trừ sâu là quan ngại chính mà ông nghe được trong những chuyến công du Berlin, Bruxelles và nhiều nơi khác. Người ta lo ngại Bắc Kinh sử dụng thế độc quyền để bắt chẹt khi có bất đồng chính trị, như đã từ chối xuất đất hiếm qua Nhật Bản năm 2012. Theo ông, thời kỳ toàn cầu hóa, tổ chức sản xuất ở bất kỳ nơi nào hiệu quả, nay đã qua rồi.

James McGregor, nhà tư vấn Mỹ đã nhìn thấy các doanh nghiệp bỏ nhiều trứng vào cùng một cái rổ Trung Quốc trong suốt một thập niên. Với giá nhân công tăng, thương chiến Mỹ-Trung và giờ đây là con virus corona, nhiều công ty kết luận cần đa dạng hóa nguồn cung, dù khó tìm được những nước có cơ sở hạ tầng và lực lượng lao động thích ứng như Trung Quốc.

Một tác động khác từ virus thấy rõ ở dàn lãnh đạo. Các tập đoàn đa quốc gia ngày càng đưa người Trung Quốc (thường là được đào tạo ở phương Tây) vào bộ máy điều hành, và nạn dịch có thể khiến các nhà điều hành ngoại quốc còn ở lại sẽ ra đi. Ô nhiễm không khí, dân tộc chủ nghĩa, độc tài, virus…khiến không ít nhà quản lý người nước ngoài để gia đình về nước, sống một mình tại Hoa lục.

The Economist kết luận, ngay cả khi dịch Covid-19 sớm kết thúc, rõ ràng là thế giới ngày càng lo ngại hơn về Trung Quốc. Rất ít công ty có thể hoàn toàn rời hẳn Hoa lục, nhưng tâm lý muốn ra đi đang sôi sục.

Vũ Hán dối trá về số nạn nhân virus corona ngay từ đầu

Sự thiếu minh bạch của Bắc Kinh về dịch bệnh luôn là nghi vấn. Courrier International đặt câu hỏi « Thành phố Vũ Hán có nói dối về số người bị Covid-19 ? ».

Hôm 23/2, Trường Giang Nhật Báo (Changjiang Ribao), nhật báo chính thức của thành phố Vũ Hán, đăng một bản tin tưởng niệm Xia Sisi, nữ y tá 29 tuổi vừa tử vong buổi sáng hôm đó. Tờ báo viết : « Ngày 14/2, Sisi đã chăm sóc một bệnh nhân vừa được xác nhận dương tính với virus corona ». Nhưng Sở Y tế thành phố lại tuyên bố hôm đó không có ca nào.

Tạp chí kinh tế uy tín Tài Kinh (Caixin) ngày 20/2 đưa tin « 11 người cao tuổi tại một nhà dưỡng lão đã chết ». Hôm sau, chính quyền Vũ Hán bác bỏ, và còn dọa « lan truyền tin đồn trong thời kỳ dịch bệnh » có thể bị tù đến 7 năm. Cao Wenjiao, nhà báo của Tài Kinh không chịu thua, ngay sau đó cho công bố danh sách cụ thể những người tại cơ sở trên bị chết, tuổi, thời điểm và nguyên nhân tử vong. « Từ tháng 12/2019 đến tháng 2/2020 có 19 người chết tại nhà dưỡng lão này, chỉ cách chợ hải sản Vũ Hán có vài trăm mét ». Chính quyền thành phố lần này không cải chính.

Một điểm gây tranh cãi nữa là ca tử vong đầu tiên do virus corona xảy ra khi nào ? Theo Tân Hoa Xã, đến nửa đêm 10/1 « có 41 ca dương tính, trong đó có một người chết ». Nhưng một tuần sau Tân Kinh báo tiết lộ « có đến 15 tử vong và 104 ca dương tính trước ngày 31/12/2019 », và theo Hiệp hội y tế dự phòng Trung Quốc, « lây nhiễm từ người sang người đã diễn ra từ giữa tháng 12/2019 ».

Dịch bệnh do con người làm xáo trộn môi trường

Le Monde Diplomatique đặt vấn đề về mặt sinh thái. Phải chăng đã đến lúc tự hỏi vì sao các loại dịch bệnh liên tục xảy ra ?

Thủ phạm có phải là loài tê tê, dơi hay rắn ? Từ năm 1940, hàng trăm loại virus gây bệnh xuất hiện tại những vùng trước đây chưa bao giờ quan sát thấy. Đó là trường hợp của HIV, Ebola hay Zika, và 60% có xuất xứ từ động vật hoang dã. Nhưng thú hoang không có tội tình gì, hầu hết virus sống chung hòa bình với chúng. Nạn phá rừng, đô thị hóa và kỹ nghệ hóa đã giúp cho virus tiếp cận với con người, thích ứng với cơ thể chúng ta, và từ vô hại trở thành độc hại.

Virus Ebola là một minh chứng. Một nghiên cứu năm 2017 chứng minh virus này xuất hiện nơi nhiều loài dơi, chủ yếu tại Trung Phi và Tây Phi, nơi nhiều cây rừng bị đốn hạ. Dơi đành phải bay đến đậu trên những cây trong vườn nhà, ăn trái cây và lây bệnh cho người. Nhà dịch tễ học Larry Brilliant nói : « Không thể tránh được sự xuất hiện của virus, nhưng dịch bệnh thì được » - với điều kiện con người không làm xáo trộn thiên nhiên và cuộc sống của loài vật

--------------