9 ngày nữa Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ tiến hành đại hội đảng lần thứ 13. Một trong những nhiệm vụ chính yếu của một đại hội đảng toàn quốc là bầu ra lớp lãnh đạo cho năm năm kế tiếp.

Năm ngoái, 4 hội nghị trung ương từ 11 đến 14 đã được tiến hành. Một mục quan trọng lớn trong chương trình nghị sự của mỗi hội nghị trung ương liên quan đến ‘công tác nhân sự’, hoặc chọn những ứng viên để bầu vào Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính Trị, Ban Bí Thư và Ủy Ban Kiểm Tra Trung ương.

Theo điều lệ đảng cộng sản Việt Nam hiện hành, các quan chức đảng phải về hưu khi đến tuổi 65. Và không ai có thể đảm đương chức vụ hơn hai nhiệm kỳ 5 năm. Tuy nhiên điều lệ đảng có mục miễn trừ trong ‘những trường hợp đặc biệt’. Đương kim Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nắm vị trí này hai nhiệm kỳ và vào đại hội đảng năm 2016 được cho là trường hợp miễn trừ.

Vào tháng 10 năm 2018, ông Trọng nắm luôn chức chủ tịch nước sau khi ông Trần Đại Quang chết ngay khi còn đương chức. Vào tháng 4 năm 2019, ông Trọng bị đột quỵ nhưng một tháng sau đó lại tái tục công tác. Khi hoạt động chuẩn bị cho đại hội 13 được tiến hành, nhiều đồn đoán cho rằng ông Trọng, 76 tuổi, sẽ về hưu kỳ này. Suy đoán này được củng cố khi ông Trọng yên ắng vận động cho người sẽ thay thế cho ông là Trần Quốc Vượng.

Tại hội nghị trung ương thứ 13 vào tháng 10 năm ngoái, rõ ràng ông Vượng không thu hút được ủng hộ mạnh từ những quan chức ngang ngửa trong Ban Chấp Hành Trung ương. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nổi lên như một đối thủ cho vai trò lãnh tụ đảng. Tuy vậy cả hai đều quá tuổi 65 và cần được miễn trừ để có thể đáp ứng tư cách ứng viên.

 Tại hội nghị trung ương 14 vào tháng 12, các ủy viên Trung ương nhận được một danh sách gồm 22 tên tuổi do Bộ Chính Trị đưa ra như là những ứng viên tiềm năng cho Ban chấp hành Trung ương để các đại biểu bầu chọn tại đại hội toàn quốc thứ 13. Mỗi người trong danh sách đều được kèm vai trò hay chức vụ dự kiến đề cử.

Tên đầu tiên trong danh sách là Trần Quốc Vượng, ứng viên cho chức tổng bí thư. Nguyễn Xuân Phúc thứ hai, ứng viên cho chức chủ tịch nước. Trương Hòa Bình thứ ba cho chức thủ tướng; và Phạm Bình Minh thứ bảy cho chức chủ tịch Quốc hội. Tình hình cho thấy rõ ràng Ban Chấp Hành Trung ương lại chia rẽ và Trần Quốc Vượng không được đa số áp đảo ủng hộ.

Kể từ tháng 12, nhiều danh sách được lan truyền suy đoán về ai sẽ chiếm 4 vị trí ‘tứ trụ’ hay là những chức lãnh đạo hàng đầu. Có suy đóan mạnh mẽ, theo diễn biến thời sự, là ông Nguyễn Phú Trọng sẽ tiếp tục nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có tiền lệ. Điều này sẽ hàm nghĩa hai điều. Thứ nhất, ông Trọng sẽ đảm nhận nhiệm kỳ năm năm tới. Thứ hai, ông Trọng sẽ thôi chức khi Ban Chấp hành Trung ương đạt được đồng thuận về người sẽ thay thế ông Trọng.

Ông Nguyễn Xuân Phúc dường như được ưu ái cho chức chủ tịch nước.  

Những nguồn tin riêng từ Hà Nội cho biết Hội nghị Trung ương 15 nhóm họp hôm 16 tháng và bỏ phiếu chuẩn thuận đề cử cho ông Nguyễn Phú Trọng chức Tổng bí thư, ông Nguyễn Xuân Phúc chức chủ tịch nước, ông Phạm Minh Chính chức thủ tướng và ông Vương Đình Huệ chức chủ tịch Quốc hội. Nếu chính thức được xác nhận, điều này có nghĩa ông Trần Quốc Vượng, Trương Hòa Bình và Phạm Bình Minh không còn trong cuộc tranh một chức ‘tứ trụ’ nữa. Hội nghị 15 theo kế hoạch kết thúc vào ngày 18 tháng 1 và đại hội toàn quốc đảng cộng sản Việt Nam sẽ khai diễn vào ngày 25 tháng 1.