Tôi cho rằng không phải là “chưa có tự do” mà là đã bị cướp mất tự do. Tại sao? Vì rằng Tự do thuộc nhân quyền do Tạo Hóa ban tặng. Trong Tuyên ngôn độc lập Hồ Chí Minh viết: “Mọi người sinh ra đều bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai được xâm phạm. Trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.

Người ta có thể bị luật pháp tước quyền tự do khi phạm tội. Khi không phạm tội, không bị kết án mà mất tự do chỉ là bị cướp đoạt. Khi chúng ta bị cướp đoạt tự do, suy cho cùng chúng ta có một phần lỗi nào đó chứ không thể nào bảo rằng, “nguyên nhân đầu tiên của tình trạng chưa có tự do phải nói trước hết là do chúng ta”. Phải tìm nguyên nhân đầu tiên từ phía những người cướp đoạt. Phải chỉ đích danh là ĐCS đã cướp đoạt quyền dân.

Để cho dân được tự do, có hai con đường. Một là ĐCS tự nhận ra sự cướp đoạt của mình, tìm cách trả lại bằng việc cải cách thể chế chính trị như ông Trung đề nghi. Như vậy ĐH 13 sẽ dựng nên bia vinh quang. Hai là ĐCS không chịu trả thì dân buộc phải đấu tranh để đòi lại, như ông Trung đã viết: “Cả dân tộc ta phải dám đối mặt với sự thật quyết liệt này, bằng cách mỗi người phải vượt lên nỗi sợ trong riêng mình, vượt lên mọi yếu kém của chính bản thân mình, phải hòa giải với chính mình và với mọi thành viên trong cộng đồng dân tộc mình, với quyết tâm cùng nhau phục hồi lại danh dự và lòng tự trọng một dân tộc nào cũng phải có! Từng người phải tự học hỏi và rèn luyện để cùng nhau thực hiện bằng được. Đấy chính là con đường dân tộc ta đi tới tự do!” Và như vậy ĐH 13 chỉ dựng tiếp cột mốc trên con đường tha hóa để cuối cùng bị đánh đổ trong nhục nhã.

Riêng về đầu đề, tôi nghĩ rằng, để dám đối mặt với sự thật thì chúng ta cần có trí tuệ và một phần dũng cảm, chứ chưa cần huy động sức mạnh. Có thể là “Dám đối mặt với sự thật chứng tỏ chúng ta có sức mạnh”.