Tin Biển Đông – 03/01/2019
Đường băng: Bước quân sự hóa rõ ràng
của TQ ở Biển Đông
Trong những năm qua, Trung Quốc đã xây dựng và đưa vào sử dụng ít nhất 3 đường băng (sân bay) có chiều dài từ 1 km đến 3 km trên các đảo nhân tạo do nước này chiếm đóng phi pháp ở Biển Đông. Đây là những chứng cứ rõ ràng nhất về quá trình quân sự hóa của Trung Quốc tại khu vực này.
Đường băng 1 km trên đảo Phú Lâm: Đây là nơi đặttrụ sở hành chính của cái gọi là “thành phố Tam Sa”được Trung Quốc ngang nhiên công khai thành lập từ tháng 7/2012. Cùng với hoạt động quân sự hóa khác, Trung Quốc đã cho xây dựng và nâng cấp một đường băng dài 3.000 m và một cảng nước sâu dài 1.000 m trên đảo Phú Lâm. Đây là một trong những đường băng lớn nhất ở Biển Đông do Trung Quốc xây dựng trái phép. Đường băng này có khả năng đón nhận ít nhất tám máy bay thế hệ thứ tư như máy bay chiến đấu SU-30MKK và máy bay ném bom JH-7, trong khi các bến cảng có thể tiếp nhận những tàu có trọng tải từ 5.000 tấn trở lên. Phú Lâm nằm trong cụm đảo An Vĩnh, là đảo lớn nhất trong quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, đã bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp từ năm 1956. Những năm qua, Trung Quốc đã ngang nhiên xây dựng phi pháp và quân sự hóa đảo Phú Lâm nhằm phục vụ ý đồ độc chiếm toàn bộ Biển Đông. Hiện nay cơ sở hạ tầng trên đảo Phú Lâm đã hoàn chỉnh và được tổ chức như một thị xã. Với tham vọng bá quyền, Trung Quốc muốn biến Phú Lâm của Việt Nam thành một trung tâm kinh tế và căn cứ quân sự để làm bàn đạp vươn ra thôn tính toàn bộ Biển Đông. Từ năm 2016, Trung Quốc khoe khoang sẽ tiến hành các chuyến bay dân sự đến và đi từ đảo Phú Lâm bằng máy bay cỡ lớn như Boeing 737 có sức chứa đến 200 người có thể được dùng. Trung Quốc ngụy biện rằng sân bay trên đảo Phú Lâm sẽ thúc đẩy dịch vụ hàng không trong khu vực. Bên cạnh các chuyến bay “dân sự”, Trung Quốc đã đưa máy bay chiến đấu J-11 đến đảo Phú Lâm. Đây là loại máy bay tiêm kích thế hệ thứ 4, cũng là máy bay chủ lực của không quân TQ và được coi là phiên bản mô phỏng của máy bay Nga Sukhoi Su-27SK. Ngoài ra, Trung Quốc cũng đã triển khai máy bay không người lái công nghệ tàng hình mang tên Harbin BZK-005 ra đảo Phú Lâm.
Đường băng 2,6 km trên đá Vành Khăn: Năm 2015, Trung Quốc bắt xây một đường băng trên đá này và đến tháng 7/2016 thì đường băng dài 2.644 m, rộng 55 m đã hoàn thành. Ngay sau đó, Trung Quốc liền cho máy bay thử nghiệm trên đường băng này, ngay trước thời điểm Tòa Trọng tài ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc về yêu sách “đường lưỡi bò” ở Biển Đông. Máy bay CE-680 của trung tâm thử nghiệm bay thử của Hãng hàng không Trung Quốc được huy động để thực hiện chuyến bay này. Đến tháng 5/2018, Trung Quốc tiếp tục đưa tên lửa hành trình chống hạm YJ-12B và tên lửa đất đối không HQ-9B lên ba thực thể là đá Chữ Thập, Subi và đá Vành Khăn. Báo Philippine Daily Inquirer tháng 4/2018 đã công bố các hình ảnh chụp vào ngày 6/1/2018 cho thấy hai máy bay vận tải quân sự Xian Y-7 của quân đội Trung Quốc hiện diện trên đường băng ở đá Vành Khăn. Đá Vành Khăn là một rạn san hô vòng thuộc cụm Bình Nguyên trong quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Đá này nằm cách đảo Sinh Tồn Đông 57 hải lý (105,6 km) về phía Đông và cách đảo Vĩnh Viễn 51 hải lý (94,5 km) về phía Nam. Hình dạng đá hơi tròn với đường kính khoảng 4 hải lý (7,4 km). Đa phần đá Vành Khăn chìm dưới nước. Vùng biển (phá) của đá Vành Khăn sâu từ 18,3 đến 29,2 m. Vào tháng 2/1995, Trung Quốc đã ngang nhiên điều tàu đến cưỡng chiếm đá Vành Khăn và kiểm soát đá này cho đến nay. Năm 2015, Trung Quốc công bố hình ảnh về bản quy hoạch trái phép bãi đá Vành Khăn sau khi Trung Quốc hoàn thành bồi đắp phi pháp tại bãi đá này. Theo bản đồ quy hoạch trái phép này, bãi Vành Khăn có tổng diện tích quy hoạch vào khoảng 9,53 km2 và tổng diện tích xây dựng khoảng 6,29 km2. Quy hoạch nhân khẩu tại Vành Khăn lên tới 70.000 người, trong đó lượng nhân khẩu thường trú vào khoảng 50.000 người, lượng nhân khẩu lưu động vào khoảng 20.000 người.
Đường băng 3 km trên đá Chữ Thập: Trung Quốc đã xây dựng một đường băng dài 3.125m và rộng 60m, đây là đường băng duy nhất đủ lớn cho máy bay ném bom chiến lược tại Trường Sa, cho phép quân đội Trung Quốc bao quát không phận rộng lớn từ Tây Thái Bình Dương gồm cả Guam (nơi có các căn cứ Mỹ) đến Ấn Độ Dương. Đá Chữ Thập vốn là một rạn san hô thuộc cụm Nam Yết thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Đá này nằm ở vị trí cách biệt với các thực thể khác của quần đảo, nằm về phía Tây Nam của bãi san hô Tizard thuộc cụm Nam Yết và về phía Đông Bắc của cụm Trường Sa. Sau khi chiếm đóng, kiểm soát trái phép đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam từ năm 1988, Trung Quốc đã không ngừng mở rộng, cải tạo để biến đá này trở thành căn cứ tiền đồn quân sự quan trọng bậc nhất, phục vụ các yêu sách đòi chủ quyền ở Biển Đông của nước này. Đây là bãi đá mà Trung Quốc xây dựng, bồi đắp trái phép và quân sự hóa mạnh nhất trong thời gian qua. Từ năm 2010, Trung Quốc bắt đầu cải tạo, bồi đắp mở rộng quy mô lớn đá này, trong đó đã xây dựng một toà nhà bê tông dài hơn 60 m trên đá Chữ Thập. Trên ngôi nhà có nhiều ăng ten, gồm cả một ăng ten radar thu phát sóng cao tần Yagi của hải quân cùng hai vòm che radar và phủ sóng mạng điện thoại trên đá này. Theo các chuyên gia phân tích của IHS Jane’s Defense, việc Trung Quốc làm xong phi đạo trên Đá Chữ Thập, sẽ cho phép Bắc Kinh đẩy nhanh tiến độ xây dựng thêm các cơ sở khác và bắt đầu thực hiện các phi vụ tuần tra trên toàn vùng Trường Sa.
Ngoài triển khai các loại máy bay chiến đấu, Trung Quốc cũng được cho là sẽ triển khai các loại máy bay không người lái (UAV) trên các sân bay ở Biể Đông. Trong tháng 6/2018, truyền thông nhà nước Trung Quốc từng đưa tin Hải quân nước này vừa tiến hành một cuộc tập trận mô phỏng việc chống lại cuộc tấn công trên không ở Biển Đông, trong đó đã sử dụng 03 UAV do nước này tự sản xuất. Cùng với hàng loạt thông tin về hoạt động quân sự hóa của Trung Quốc ở Biển Đông thời gian qua, cuộc tập trận nói trên của Trung Quốc và việc nước này đẩy mạnh phát triển UAV đã dấy lên những lo ngại trong dư luận khu vực và quốc tế. Theo các báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ và giới nghiên cứu quân sự các nước, nhờ tăng cường mua sắm của nước ngoài và đẩy mạnh tự nghiên cứu, chế tạo UAV, đến nay quân đội Trung Quốc đã có hàng trăm UAV thuộc các chủng loại khác nhau, như ASN-229A, WJ-600, S-100, ASN-209, BZK-005, GJ-1, CH-3, WZ-5, Dufeng II, AT-200, U-650… trong đó có nhiều loại UAV có phạm vi hoạt động rộng, có khả năng vận hành liên tục trọng một thời gian dài. Một số loại UAV như BZK-005, GJ-1 còn có thể được trang bị các loại vũ khí để phục vụ cho mục đích tấn công. Ngoài ra, còn loại UAV vận tải như AT-200. Theo Trung tâm nghiên cứu kỹ thuật vật lý (ET) thuộc Viện Hàn lâm khoa học Trung Quốc, AT-200 với tầm bay 2.000 km có thể đáp xuống các bãi cỏ và bãi đất trống tại các căn cứ quân sự không có đường băng. UAV này có thể bay từ đảo Hải Nam đến các đảo bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp ở quần đảo Hoàng Sa trong 1 giờ, đến bãi cạn Scarborough (Philippines) khoảng 3 giờ và các địa điểm Trung Quốc chiếm đóng phi pháp ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam trong 4 giờ. Không dừng lại ở đó, Trung Quốc lên kế hoạch đến năm 2023 sẽ tự chế tạo ít nhất 10.000 UAV để biên chế cho quân đội, nhất là lực lượng hải quân và không quân. Đáng chú ý, Trung Quốc đang ưu tiên phát triển các loại UAV có khả năng mang theo vũ khí tấn công, như tên lửa, súng laze, bom thông minh… để tăng cường hiệu quả tấn công các mục tiêu trên bộ và trên biển.
Đường băng 3 km trên đá Subi: Đá Subi là một rạn san hô vòng phía Tây Nam quần đảo Trường Sa, dài khoảng 6,5km, rộng 3,7km. Trung Quốc chiếm đóng Subi từ năm 1988. Nơi này hiện có kênh tiếp cận, cầu cảng, các thiết bị thông tin liên lạc, radar, đê chắn sóng gia cố, bãi đáp trực thăng, cơ sở quận sự và có thể xây một đường băng dài 3.000m. Những hình ảnh mới đây chụp từ vệ tinh DigitalGlobe cho thấy có gần 400 tòa nhà mới được xây cất trên đá Subi mà Trung Quốc đã chiếm đóng từ 1988 tới nay ở Quần đảo Trường Sa. Earthrise Media, một tổ chức phi lợi nhuận, đã phân tích các ảnh chụp đá Subi và phát hiện ra rằng một lượng lớn các tòa nhà, các sân tập, thiết bị radar và cả các sân chơi bóng rổ đã được xây dựng trong thời gian từ 2014 tới nay. Hãng tin Sputnik ngày 11/5/2018 đưa tin, tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) mới đây đã công bố bức ảnh vệ tinh cho thấy máy bay vận tải quân sự Y-8 của Trung Quốc đỗ trên đường băng mà nước này ngang nhiên xây dựng phi pháp ở đá Subi. “Với những động thái triển khai này, máy bay quân sự hiện đã hạ cánh trên cả 3 sân bay Trung Quốc xây dựng ở quần đảo Trường Sa”, AMTI trong một thông báo đưa ra hôm 10/5 cho biết. Y-8 là máy bay vận tải quân sự nhưng một số phiên bản có thể sử dụng để vận chuyển trực thăng, chống ngầm và do thám. Loại máy bay này được Trung Quốc phát triển dựa trên thiết kế của máy bay Antonov An-12 do Liên Xô chế tạo và có thể so sánh với chiếc C-130 Hercules của Mỹ.
Sự ngang nhiên của Trung Quốc trong việc xây dựng trái phép các sân bay trên các đảo nhân tạo ở Biển Đông đang khiến cộng đồng quốc tế bức xúc. Nhiều quốc gia đã lên tiếng chỉ trích, trong khi các học giả thì lo ngại động thái này có thể tạo tiền đề cho hoạt động quân sự ở khu vực này. Mỹ cho rằng việc Bắc Kinh xây dựng đường băng trên các đảo nhân tạo trong quần đảo Trường Sa của Việt Nam và quân sự hóa ở Biển Đông là “mối lo ngại quân sự lớn” và “đe dọa tất cả quốc gia trong khu vực. Bộ Ngoại giao Việt Nam và các nước đã nhiều lần phản đối hoạt động cải tạo, bồi đắp và quân sự hóa trên Biển Đông của Trung Quốc. Việt Nam khẳng định “có đầy đủ căn cứ pháp lý và bằng chứng lịch sử để khẳng định chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa và quần đảo Hoàng Sa cũng như các quyền hợp pháp đối với các vùng biển của Việt Nam được xác định phù hợp với UNCLOS”. Hành động của Trung Quốc đi ngược lại tinh thần của Tuyên bố của các bên ở Biển Đông (DOC), trái với thoả thuận về nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam – Trung Quốc, không phù hợp với thoả thuận quan trọng lãnh đạo cấp cao hai nước đã đạt được về kiểm soát tốt bất đồng trên biển. Các hành động của Trung Quốc không có lợi cho việc duy trì môi trường hoà bình, ổn định, hợp tác ở Biển Đông và xu thế phát triển tốt đẹp của quan hệ Việt Nam và Trung Quốc, cũng như nỗ lực của các nước trong việc đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử (COC) hiện nay.
Xu hướng tình hình Biển Đông năm 2019
Trong năm 2018, Trung Quốc đã bước vào giai đoạn mới của việc quân sự hóa các đảo nhân tạo phi pháp tại quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Trung Quốc lần đầu tiên điều máy bay vận tải quân sự tới đá Vành Khăn, lắp đặt thiết bị gây nhiễu tiên tiến trên đá Vành Khăn và đá Chữ Thập, triển khai tên lửa đối không cùng tên lửa hành trình diệt hạm trên một số đảo nhân tạo phi pháp. Trung Quốc tiếp tục đưa tàu hải quân đến Trường Sa và cho các tàu của lực lượng dân quân biển hiện diện ở khu vực. Ngoài ra, Trung Quốc (5/2018) lần đầu tiên máy bay ném bom H-6K hạ cánh xuống đảo Phú Lâm trong quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam, xây dựng thêm cấu trúc mới phi pháp trên Đá Bông Bay thuộc nhóm đảo An Vĩnh, quần đảo Hoàng Sa. Trong khi đó, Mỹ và các nước đồng minh tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động tuần tra đảm bảo tự do hàng hải và ngăn chặn các hoạt động phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông. Xu hướng trên sẽ tiếp tục được duy trì trong năm 2019.
Trung Quốc tiếp tục triển khai các hoạt động phi pháp ở Biển Đông
Về hoạt động quân sự ở Biển Đông: Trong năm qua, Trung Quốc chủ yếu tập trung vào việc quân sự hóa trên các thực thể này. Ngoài ra, Bắc Kinh cũng tiếp tục triển khai (phi pháp) thêm một số trang thiết bị, khí tài quân sự ra đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam; tiến hành hàng ngàn cuộc tập trận bắn đạn thật trên Biển Đông. Trong đó có nhiều cuộc tập trận huy động một lượng lớn phương tiện vũ khí cũng như quân nhân tham gia tập trận. Tuy nhiên, hầu hết các cuộc tập trận của Trung Quốc đều diễn ra ở khu vực thuộc quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam (bị Trung Quốc sử dụng vũ lực chiếm đóng trái phép). Việc Trung Quốc tiến hành quân sự hóa ở Biển Đông, đẩy mạnh các hoạt động tuần tra, tập trận phi pháp trong khu vực không chỉ đi ngược lại cam kết của ông Tập Cận Bình mà còn vi phạm hiến chương Liên Hợp quốc; vi phạm Công ước luật biển; vi phạm tuyên bố ứng xử các bên trên biển Đông (DOC) mà Trung Quốc đã ký ASEAN (2002) ở PhnomPenh Campuchia. Về mặt đối ngoại Trung Quốc đã đi ngược lại điều cam kết với các nước ASEAN là giữ nguyên hiện trạng trong quan hệ Việt Nam và thống nhất 6 nguyên tắc ứng xử giải quyết tranh chấp Biển Đông. Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam, Chủ tịch Tập Cận Bình cũng ký tuyên bố chung Việt – Trung, trong đó khẳng định lại hai bên cam kết đảm bảo hòa bình ổn định khu vực. Đặc biệt, trong cuộc họp báo quốc tế ở nhà trắng, Chủ tịch Tập Cận Bình tuyên bố rằng Trung Quốc không quân sự hóa Biển Đông. Tuy nhiên, trên thực tế Trung Quốc đã đi ngược lại với điều cam kết, ngược lại với quốc tế. Hành động của Trung Quốc sẽ khiến cộng đồng quốc tế hiểu rõ bản chất và bộ mặt thật của Trung Quốc. Điều này không chỉ khiế Trung Quốc đã tự cô lập họ trong khu vực, đặc biệt trong mối quan hệ với các nước ASEAN mà còn khiến uy tín, danh dự quốc gia của Trung Quốc bị tụt giảm nghiêm trọng. Trong năm 2019, Trung Quốc có thể tiếp tục đưa vũ khí mới tới đá Vành Khăn, Chữ Thập và các đảo nhân tạo khác; đẩy mạnh các hoạt động tập trận bắn đạn thật tại khu vực quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa của Việt Nam.
Trung Quốc sẽ biên chế nhiều loại vũ khí khủng ở Biển Đông: Trong năm 2019, Trung Quốc sẽ hạ thủy và đưa vào hoạt động tàu hàng không mẫu hạm Type 001A là tàu sân bay đầu tiên do Trung Quốc tự sản xuất, có thể chở theo 32 chiến đấu cơ J-15; tàu khu trục Type 055, đã được thử nghiệm từ tháng 8/2018. Tàu khu trục 12.000 tấn trang bị tên lửa dẫn đường này được đánh giá là một trong những chiến hạm đáng gờm nhất trên thế giới; tàu ngầm Type 095, sở hữu hệ thống đẩy không khí độc lập mới (AIP) tạo điều kiện để tàu ngầm này duy trì hoạt động dưới mặt nước trong nhiều tháng. Trung Quốc sẽ đưa vào sử dụng một số loại hình máy bay mới như máy bay cảnh báo sớm JK-600, máy bay ném bom chiến lược H-20, tiêm kích J-20, máy bay vận tải cỡ lớn Y-20, trực thăng Z-20.
Về việc khai thác tài nguyền khoáng sản ở Biển Đông: Trung Quốc một mặt đẩy mạnh các hoạt động thăm dò, khai thác tài nguyên khoáng sản, dầu khí ở Biển Đông; tiếp tục hỗ trợ, đầu tư cho ngư dân đánh bắt, nuôi trồng hải sản trên Biển, nhất là tại các vùng biển tồn tại tranh chấp ở quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa và bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham; tiếp tục áp đặt các lệnh cấm đánh bắt cá hàng năm (phi pháp) trên biển, đồng thời gia tăng các hoạt động tuần tra, giám sát, bắt giữ, xua đuổi (trái phép) tàu cá các nước hoạt động hợp pháp trong các ngư trường truyền thống. Bộ Nông nghiệp Trung Quốc thường đơn phương ra thông báo ngừng đánh cá từ 12h ngày 1/5 đến 12h ngày 16/8 trên Biển Đông. Vùng biển từ 12 độ vĩ Bắc đến đường giao giới vùng biển Phúc Kiến – Quảng Đông, kể cả vịnh Bắc Bộ và vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam. Mặt khác, Trung Quốc tiếp tục gia tăng các hoạt động ngăn cản, phá rối các nước ven Biển Đông hợp tác khai thác dầu khí với nước ngoài.
Bắc Kinh tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu về Biển Đông: Trung Quốc sẽ thành lập thêm các Trung tâm nghiên cứu khoa học tổng hợp về biển cấp quốc gia nhằm mở rộng giao lưu hợp tác biển giữa Trung Quốc và ASEAN; đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, bao biện cho các tuyên bố “chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông”; thúc đẩy phát triển kinh tế biển và góp phần xây dựng “Vành đai và con đường”.
Ngoài ra, cùng với việc đẩy mạnh các hoạt động trên thực địa và củng cố chứng cứ pháp lý nhằm khẳng định “chủ quyền” ở Biển Đông (phi pháp), Trung Quốc tiếp tục tuyên truyền về biển đảo một cách nhất quán, thống nhất từ trung ương đến địa phương. Nội dung tuyên truyền của Trung Quốc tiếp tục xoay quanh việc tự bao biện cho cái gọi là “chủ quyền” và hành động phi pháp ở Biển Đông, tìm cách chỉ trích, đổ lỗi cho các nước gây căng thẳng trong khu vực và mua chuộc, lôi kéo, thậm chí là ép buộc các nước ủng hộ Trung Quốc. Bắc Kinh cũng vẫn tập trung sử dụng cơ quan truyền thông đại chúng (các cơ quan thông tấn, truyền thông và báo chí như Tân Hoa xã, Phượng Hoàng, Hoàn Cầu, Sina, Sohu, CCTV…) để đưa tin, hình ảnh, bài viết cập nhật về hoạt động bảo vệ “chủ quyền” biển đảo của quân, dân Trung Quốc trong năm 2019. Trong đó, có nhiều trang (chính thống và phi chính thống như diễn đàn quân sự, diễn đàn Nam Hải…) sẽ tiếp tục chuyên đăng các thông tin liên quan Biển Đông nhằm tuyên truyền về vấn đề “chủ quyền”, kích động tinh thần dân tộc và tán phát các thông tin xuyên tạc sự thật khiến người dân Trung Quốc và cộng đồng quốc tế ngộ nhận về “chủ quyền không thể tranh cãi” của Trung Quốc. Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Bộ Ngư nghiệp, Văn phòng Quốc vụ Viện và Cục Hải dương quốc gia Trung Quốc tiếp tục là những cơ quan đầu não trong việc tuyên truyền về “chủ quyền” biển đảo của Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc, các Viện nghiên cứu, trường Đại học, hãng phim truyền hình… sẽ tiếp tục xuất bản nhiều ấn phẩm văn hóa liên quan vấn đề Biển Đông; tích cực dùng hình thức thông qua các hoạt động du lịch của người dân để tuyền truyền, khẳng định “chủ quyền” của nước này ở Biển Đông…
Mỹ tiếp tục gia tăng các hoạt động tuần tra ở Biển Đông
Trong năm 2018, Mỹ đã thúc đẩy nhiều hoạt động thực tế nhằm đối phó, ngăn chặn các hoạt động phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông, góp phần duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực. Những tuyên bố, hoạt động của Mỹ ở Biển Đông đều được triển khai dựa trên chính sách mới của Chính quyền Tổng thống Donald Trump, theo đó: Mỹ sẽ thúc đẩy các hoạt động tự do hàng hải, ngoại giao pháp lý, hỗ trợ an ninh trên biển và hỗ trợ các nước ASEAN đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông với Trung Quốc. Nhằm thách thức tuyên bố chủ quyền quá đáng của Trung Quốc ở Biển Đông, Mỹ đã nhiều lần cho chiến hạm áp sát một số đảo nhân tạo phi pháp trong các hoạt động bảo vệ tự do hàng hải.
Trong năm 2019, Mỹ tiếp tục chỉ trích các hoạt động phi pháp của Trung Quốc nhằm tăng cường ảnh hưởng và tiến hành quân sự hóa phi pháp ở Biển Đông. Chính quyền Tổng thống Donald Trump sẽ không lùi bước trước áp lực từ Trung Quốc, hải quân Mỹ sẽ tiếp tục cho máy bay, tàu chiến áp sát đảo nhân đạo phi pháp nhằm thách thức tuyên bố chủ quyền quá đáng của Trung Quốc ở Biển Đông. Cùng với những hoạt động trên thực địa và tuyên bố ngoại giao, Mỹ sẽ tăng cường quan hệ với các nước đồng minh thân thiết trong khu vực như Nhật Bản, Australia, Philippines để tìm cách kiềm chế và ngăn chặn các hoạt động phi pháp của Trung Quốc. Ngoài ra, không loại trừ khả năng Mỹ sẽ áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt kinh tế để yêu cầu Trung Quốc phải tuân thủ luật pháp quốc tế, chấm dứt các hoạt động khiêu khích, đe dọa tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông.
Philippines sẽ quên hẳn phán quyết của Tòa Trọng tài và tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông
Trong năm 2018, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã đưa ra nhiều tuyên bố thể hiện mong muốn củng cố quan hệ với Trung Quốc và từng bước thúc đẩy hợp tác khai thác tài nguyên với Bắc Kinh ở Biển Đông. Philippines và Trung Quốc cũng đã tổ chức tham vấn lần thứ 3 về vấn đề Biển Đông. Tính đến thời điểm hiện tại, các vòng tham vấn mới chỉ mang tính chất trao đổi quan điểm của hai nước về vấn đề Biển Đông và tìm kiếm cơ hội hợp tác trong một số lĩnh vực như ngư nghiệp, dầu khí, bảo vệ môi trường và tăng cường lòng tin chính trị giữa hai nước. Có lẽ thành quả lớn nhất trong ba vòng đàm phán vừa qua là các công ty của Trung Quốc và Philippines đang trao đổi thỏa thuận thăm dò dầu khí tại lô 57 và lô 72 (nằm trong vùng tranh chấp ở Bãi Cỏ Rong – Reed Bank) của Philippines. Đáng chú ý, trong chuyến thăm Philippines của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (20-21/11), hai bên đã trao đổi và đạt được nhiều thỏa thuận liên quan vấn đề Biển Đông.
Tiếp bước những gì đã đạt được trong năm 2018, Chính quyền của Tổng thống Rodrigo Duterte sẽ tiếp tục duy trì chính sách hiện nay đối với vấn đề Biển Đông, trong đó nhấn mạnh vào việc cải thiện quan hệ với Bắc Kinh và tập trung hợp tác khai thác tài nguyên ở Biển Đông.
Thái Lan sẽ thúc đẩy vấn đề Biển Đông trong năm Chủ tịch luân phiên ASEAN
Thái Lan tuy không liên quan trực tiếp tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, song Bangkok có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy giải quyết hòa bình các tranh chấp trong khu vực. Trên cương vị Chủ tịch luân phiến ASEAN, Thái Lan sẽ có những đóng góp quan trọng trong vấn đề Biển Đông.
Trong năm 2019, Thái Lan sẽ tích cực đóng vai trò trung gian, cùng tìm ra hướng giải quyết thích hợp nhất cho tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông dựa trên một số điểm cơ bản như: giải quyết hòa bình tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế; duy trì hòa bình, ổn định, đảm bảo an ninh an toàn hàng hải ở Biển Đông; thực hiện nghiêm túc Tuyên bố 6 điểm của ASEAN và DOC, sớm thúc đẩy xây dựng COC… Thái Lan cũng muốn thông qua vấn đề Biển Đông để nâng cao vai trò vị trí của Bangkok trong ASEAN. Hơn nữa, do những hành động gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông thời gian qua là nguy cơ đe doạ hoà bình ổn định của khu vực, điều này sẽ ảnh hưởng đến lợi ích và vai trò của Thái Lan nên là một thành viên trong cộng đồng ASEAN, Thái Lan sẽ không thể thờ ơ trước những căng thẳng ngày một leo thang ở Biển Đông. Tuy nhiên, một mặt do có quan hệ đối tác khá chặt chẽ về kinh tế lẫn quân sự với Trung Quốc, mặt khác do biến động về chính trị cũng như phải đối phó bất ổn tại miền Nam và tác động, ảnh hưởng trong quan hệ với Mỹ nên Thái Lan sẽ gặp nhiều khó khăn khi tìm cách tăng cường ảnh hưởng trong vấn đề Biển Đông khi giữ chức Chủ tịch luân phiên ASEAN.
Về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông
Trong năm 2018, Trung Quốc và các nước ASEAN đã tích cực thúc đẩy đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) có tính ràng buộc và hữu hiệu. Dưới sự nỗ lực của các bên liên quan, COC bước đầu đã đạt được một số thành công nhất định. Tuy được Trung Quốc và ASEAN thúc đẩy đàm phán, song vẫn còn gặp nhiều khó khăn để đạt được COC trong thời gian sắp tới. Nguyên nhân chính là do có những tranh chấp phức tạp về mặt pháp lý trong việc xác lập các vùng biển và thềm lục địa xuất phát từ việc giải thích và áp dụng khác nhau các quy định của UNCLOS 1982; tranh chấp chủ quyền đối với các đảo, đá ở Biển Đông. Đặc biệt là một số thành
viên khi tham gia với những động cơ chính trị khác nhau, tiêu biểu là Trung Quốc, một thành viên đã có những hoạt động vi phạm các quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của các quốc gia khác xung quanh Biển Đông, bất chấp luật pháp quốc tế và các cam kết chính trị đã đạt được. Trung Quốc đã và đang tìm cách trì hoãn quá trình thương thảo để tranh thủ tạo được lợi thế trong đàm phán về COC. Chừng nào yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc chưa được hợp thức hóa trong việc xác lập phạm vi điều chỉnh COC thì chừng đó không thể có được COC. Điều đó đồng nghĩa với việc Trung Quốc phải thực hiện bằng được chiến lược độc chiếm Biển Đông, dùng Biển Đông để vươn lên tranh giành vị trí siêu cường số một thế giới đối trọng với Mỹ. Và như vậy có thể thấy rằng cái gọi là “đã đạt được bản thảo đầu tiên của COC” do Trung Quốc chủ động thông tin là cố ý thổi phồng, nhằm mục đích tuyên truyền, mê hoặc dư luận vì động cơ chính trị. Có chăng chỉ có thể là “đã đạt tiến triển tốt trong việc xây dựng “Khung COC với Trung Quốc” như phía Philppines thông báo.
Trong năm 2019, COC sẽ không có nhiều bước tiến triển mới, chủ yếu vẫn là các cuộc đàm phán, trao đổi giữa ASEAN và Trung Quốc. Hai bên có thể đạt được nhất trí về việc xây dựng “Văn bản dự thảo sơ bộ” (tên chính thức là Single Draft COC Negotiating Text, gọi tắt là Văn bản SDNT) chính thức dùng làm cơ sở cho thương lương về. Tuy nhiên, việc Trung Quốc cố tình trì hoãn COC chỉ khiến việc thảo luận, trao đổi tiếp tục rơi vào thế bế tắc, không đạt được kết quả thực chất. Trong khi đó, ASEAN sẽ tiếp tục bị chia rẽ, không thống nhất lập trường chung trong vấn đề COC nói riêng và Biển Đông nói chung, khiến bản thân ASEAN cũng không đạt được nhất trí chung về các điều khoản trong COC.
Đàm phán về một Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông COC là mục tiêu được đưa ra trong Tuyên bố về Ứng xử của Các Bên ở Biển Đông (năm 2002) nhằm bảo vệ hòa bình và thúc đẩy hợp tác giữa các nước ASEAN và Trung Quốc tại khu vực. Dự án COC bế tắc trong hơn 10 năm. Năm 2016 Trung Quốc bị xử thua trong vụ kiện Biển Đông, mà Philippines khiếu nại lên Tòa Trọng Tài Thường Trực. Năm ngoái 2017, Bắc Kinh đột nhiên muốn thúc đẩy đàm phán. Nhiều người hy vọng việc ASEAN và Trung Quốc đạt được COC sẽ giúp Biển Đông lặng sóng. Nhưng không ít chuyên gia lo ngại Trung Quốc gây áp lực lên các nước nhỏ trong thương thuyết, gây chia rẽ, hoặc dùng đàm phán đã câu giờ, nhằm thực thi chính sách lấn dần từng bước. Còn đối với một số nước ASEAN, một Bộ COC không mang tính ràng buộc sẽ không ngăn chặn được tham vọng của Bắc Kinh.
Các nước đồng minh của Mỹ tăng cường tập trận, tuần tra trên Biển Đông
Trong năm 2018, các nước đồng minh của Mỹ, nhất là Australia, Nhật Bản, Anh… đã thông qua nhiều hình thức, biện pháp để tăng cường hiện diện tại Biển Đông nhằm đảm bảo hoạt động tự do hàng hải, hàng không và hòa bình, ổn định ở khu vực. Việc các nước trên thúc đẩy chính sách, hoạt động trong kh vực đã tạo nên hiệu ứng, góp phần duy trì ổn định ở Biển Đông. Australia tiếp tục tăng cường hiện diện ở Biển Đông, đưa ra nhiều tuyên bố chỉ trích hoạt động phi pháp của Trung Quốc trong khu vực, đồng thời thúc đẩy hợp tác, giao lưu với các nước liên quan nhằm đảm bảo hòa bình, ổn định ở Biển Đông. Ngoài việc tăng cường hiện diện, tuần tra ở Biển Đông, Nhật Bản cũng tích cực thúc đẩy hợp tác song phương, đa phương với các nước liên quan nhằm đảm bảo tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông. Ấn Độ đã tích cực tăng cường hiện diện ở Biển Đông bằng cách thúc đẩy hợp tác song phương, đa phương ở Biển Đông. Ngoài việc tăng cường tuần tra ở Biển Đông, Anh và Pháp cũng tích cực hợp tác với các nước trong vấn đề Biển Đông…
Xu thế này sẽ được các nước đồng minh của Mỹ duy trì và đẩy mạnh trong năm 2019. Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly cho biết Pháp sẽ gửi hàng không mẫu hạm Charles de Gaulle đến Biển Đông với lực lượng mạnh chưa từng có vào tháng 01/2019. Hàng không mẫu hạm Charles de Gaulle vừa hoàn tất chương trình tu chỉnh định kỳ vào năm 2017, sẽ thực hiện chuyến tuần tra trên biển đầu tiên bằng toàn bộ khả năng tác chiến với gần 40 tiêm kích Rafale M. Rafale M là chiến đấu cơ đa năng có tầm tác chiến bao trùm hơn 3.000 km và là loại máy bay chiến đấu nước ngoài duy nhất được phép hoạt động trên các hàng không mẫu hạm của Mỹ. Charles de Gaulle cũng là hàng không mẫu hạm duy nhất của đồng minh nhận mọi loại chiến đấu cơ Mỹ tính từ F18 C/D đáp xuống và bay đi an toàn trong giới hạn 80 lượt cất cánh/ngày. Charles de Gaulle có lịch sử hoạt động khá ấn tượng và là một trong những hàng không mẫu hạm tham chiến nhiều nhất trên thế giới. Cùng với Pháp, Anh cũng sẽ điều hai hàng không mẫu hạm HMS Queen Elizabeth R08 và HMS Prince of Wales R09 đến Biển Đông vào đầu năm 2019 để phối hợp với các hoạt động quân sự của Nhật Bản và Mỹ khi cần thiết. Ngoài ra, Ấn Độ, Nhật Bản, Australia… sẽ điều hàng không mẫu hạm, tàu chiến tới tuần tra ở Biển Đông.
Việc các nước trên tiếp tục duy trì chính sách, hoạt động trong khu vực trong năm 2019 sẽ tạo nên hiệu ứng, góp phần duy trì ổn định ở Biển Đông. Trong khi đó, Trung Quốc tiếp tục sử dụng các giọng điệu cũ, nhằm chỉ trích, cáo buộc một cách vô căn cứ đối với các nước đồng minh của Mỹ khi hiện diện ở Biển Đông.
TQ sẽ làm gì ở Biển Đông trong năm 2019?
Một số chuyên gia dự đoán trong năm 2019, Trung Quốc sẽ đưa vũ khí mới xuống Trường Sa và Mỹ vẫn sẽ điều tàu chiến áp sát đảo nhân tạo phi pháp ở Biển Đông.
Mới đây, chuyên gia Gregory Poling, giám đốc chương trình Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á thuộc Trung tâm nghiến cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ), khẳng định trong năm 2018, Trung Quốc đã bước vào giai đoạn mới của việc quân sự hóa các đảo nhân tạo phi pháp trong quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam.
Báo The Rappler dẫn lời ông Poling nói rõ Trung Quốc lần đầu tiên điều máy bay vận tải quân sự tới đá Vành Khăn bị nước này bồi đắp và biến thành đảo nhân tạo, lắp đặt thiết bị gây nhiễu tiên tiến ở đá Vành Khăn và đá Chữ Thập, triển khai tên lửa đối không cùng tên lửa hành trình diệt hạm trên một số đảo nhân tạo phi pháp.
Cũng theo ông Poling, trong năm 2018, Trung Quốc tiếp tục đưa tàu hải quân đến Trường Sa và cho các tàu của lực lượng dân quân biển hiện diện ở khu vực. Ngoài ra, Trung Quốc hồi tháng 5 lần đầu tiên cho oanh tạc cơ H-6K hạ cánh xuống đảo Phú Lâm trong quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Trung Quốc cũng đã xây dựng cấu trúc mới phi pháp trên Đá Bông Bay thuộc nhóm đảo An Vĩnh, quần đảo Hoàng Sa.
Mưu đồ của Trung Quốc
Ông Poling cho rằng Trung Quốc đang áp dụng mô hình quân sự hóa ở Hoàng Sa đối với các đảo nhân tạo phi pháp ở Trường Sa cho nên sau khi đã điều máy bay quân sự, lắp đặt tên lửa, Bắc Kinh sẽ đưa chiến đấu cơ xuống Trường Sa. Ông Poling còn nói rằng Trung Quốc đã xây dựng tổng cộng 72 nhà chứa chiến đấu cơ ở Trường Sa và khẳng định nước này không thể xây nhà chứa máy bay chỉ để trống.
Ngoài ra, nhà phân tích về chiến lược quốc phòng tại Viện nghiên cứu Chính sách chiến lược Úc (ASPI) Malcom Davis dự đoán trong năm 2019, Trung Quốc có thể đưa vũ khí mới tới đá Vành Khăn và Chữ Thập, theo CNN. Ông Davis còn dự đoán trong lúc gia tăng quân sự hóa, Trung Quốc có thể tiến tới tuyên bố vùng biển nằm giữa các đảo nhân tạo phi pháp là lãnh hải của nước này. “Trung Quốc sẽ không từ bỏ ý định kiểm soát toàn bộ Biển Đông. Về mặt cơ bản, điều Trung Quốc muốn là biến Biển Đông thành ao nhà của họ”, ông Davis khẳng định.
Hồi tháng 11, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tuyên bố muốn hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) trong vòng 3 năm nữa, đồng thời cam đoan nước này không tìm kiếm “quyền bá chủ hoặc bành trướng”. Tuy nhiên, theo chuyên gia Poling, việc đưa ra thời hạn 3 năm là cách Trung Quốc trì hoãn để có thể tiếp tục quân sự hóa ở Biển Đông. Ông cho rằng nếu trong 3 năm mà cảm thấy chưa có thể kiểm soát Biển Đông, Trung Quốc sẽ đưa ra thời hạn 3 năm khác, theo The Rappler.
Nguy cơ đụng độ gia tăng?
Nhằm thách thức tuyên bố chủ quyền quá đáng của Trung Quốc ở Biển Đông, Mỹ đã nhiều lần cho chiến hạm áp sát một số đảo nhân tạo phi pháp trong các hoạt động bảo vệ tự do hàng hải. Hồi tháng 9, trong lúc áp sát một đảo nhân tạo phi pháp, nếu không đổi hướng, một tàu khu trục Mỹ có thể bị tàu Trung Quốc đâm.
Tại một hội nghị ở Bắc Kinh mới đây do tờ Hoàn Cầu thời báo tổ chức, đại tá không quân Trung Quốc Đới Húc, chủ tịch Viện An toàn và Hợp tác hải dương Trung Quốc, phát biểu rằng nếu tàu chiến Mỹ đi vào vùng biển Trung Quốc một lần nữa, “tôi đề xuất nên đưa 2 tàu chiến ra: một chiếc để ngăn chặn và chiếc còn lại để đâm vào nó. Chúng ta không cho phép tàu chiến Mỹ gây rối tại lãnh hải của mình”.
Giới phân tích thận trọng cho rằng phát ngôn của ông Đới không đại diện cho quân đội Trung Quốc. Tuy nhiên, cựu chỉ huy các chiến dịch tại Trung tâm Tình báo hỗn hợp của Bộ tư lệnh Thái Bình Dương Mỹ (được đổi thành Bộ tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương) nhận định việc phát ngôn đó của ông Đới được đăng trên website của quân đội Trung Quốc cho thấy mức độ ủng hộ nào đó trong lực lượng này. “Mục tiêu là xem liệu Mỹ có lùi bước hay không để tránh vụ việc như thế”, ông Schuster nhận định.
“Chính quyền Tổng thống (Donald) Trump sẽ không lùi bước trước áp lực từ Trung Quốc”, chuyên gia Davis nhận định, lập luận làm như thế “sẽ gây tổn hại nghiêm trọng tới độ đáng tin cậy của Mỹ và khuyến khích Trung Quốc lấn lướt”. Ông Davis dự đoán trong năm 2019, hải quân Mỹ sẽ tiếp tục cho chiến hạm sát đảo nhân đạo phi pháp nhằm thách thức tuyên bố chủ quyền quá đáng của Trung Quốc, theo CNN.
Dự báo chính sách của TQ
đối với vấn đề Biển Đông trong năm 2019
Giới chuyên gia quốc tế tiếp tục đưa ra những đánh giá, dự báo về tình hình Biển Đông trong năm 2019. Đáng chú ý là một số dự báo về chính sách của Trung Quốc đối với Biển Đông trong năm tới 2019.
Hôm 28/12/2018, chuyên gia hàng đầu về chính trị, an ninh thuộc Nhóm nghiên cứu Đông Á và Đông Nam Á tại Australia là Tommy Chai đã đưa ra một số đánh giá, dự báo về chính sách và hành động của Trung Quốc đối với vấn đề Biển Đông trong năm 2019. Trong đó, ông cho rằng một chiến lược dài hạn đằng sau các hoạt động quân sự của Trung Quốc tại Biển Đông đang dần lộ diện. Năm 2018, trong khi Trung Quốc tiếp tục có nhiều hành động đơn phương mang tính cưỡng chế, thì Trung Quốc cũng tìm cách làm xói mòn các mối quan hệ khu vực của Mỹ và gây áp lực cho các bên tranh chấp nhỏ hơn. Đồng thời với đó, việc Trung Quốc triển khai các khả năng tầm ngắn đến tầm xa, từ tên lửa đất đối không và tên lửa hành trình chống hạm cho máy bay ném bom H-6K và tàu sân bay Liêu Ninh đã cho thấy mục đích chiến lược nhằm đạt được ưu thế hàng hải trong “chuỗi đảo đầu tiên” và ngày càng tăng sức mạnh dự án ở tầm xa hơn.
Chiến lược nói trên của Trung Quốc dường như đang nhắm vào mục tiêu rộng lớn hơn của Trung Quốc đối với khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương trong những năm tới. Theo học thuyết “chiến tranh 1,5” của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), khả năng xảy ra phản ứng dây chuyền do xung đột xuất phát từ các tranh chấp khu vực đang thúc đẩy Bắc Kinh phát triển các khả năng có thể chống lại một cuộc chiến lớn ngay từ phía trong và ngoài khu vực. Với lực lượng đồn trú 60.000 người của Ấn Độ ở phía Nam Tây Tạng và sự trỗi dậy của một liên minh “bộ tứ” mới gồm Mỹ – Ấn Độ – Nhật Bản – Australia đã và đang đặt ra những thách thức tiềm tàng vô cùng to lớn cho Trung Quốc và buộc nước này phải chuẩn bị cho một cuộc tấn công của Ấn Độ vào biên giới đất liền phía Tây trong khi cũng phải chiến đấu chống lại một cuộc chiến hải quân ở Biển Đông hoặc Eo biển Đài Loan.
Việc Trung Quốc đẩy nhanh chiến lược phát triển một lực lượng hải quân nước xanh và mở rộng sự hiện diện quân sự chiến lược của Trung Quốc ở nước ngoài cũng nhằm phục vụ mục đích trên. Trung Quốc hy vọng sẽ kiểm soát các đối thủ tiềm năng ở nước ngoài bằng cách nắm giữ các cảng và tiền đồn chiến lược từ Ấn Độ Dương đến Thái Bình Dương, đồng thời tăng cường khả năng cơ động của họ để điều động qua các nhà hát hoạt động khác nhau bằng cách kết nối các tuyến hậu cần và cung ứng và rút ngắn thời gian triển khai. Những phát triển như vậy có sự phân nhánh đáng kể đối với bản chất của xung đột xung quanh Biển Đông. Trong năm 2019, Bắc Kinh có thể sẽ triển khai nhiều khả năng triển khai lực lượng tầm xa hơn ở Biển Đông để hỗ trợ các hoạt động rộng lớn hơn ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương.
Trung tâm hành động phòng ngừa thuộc Hội đồng đối ngoại Mỹ hôm 17/12/2018 vừa qua cũng đã xếp Biển Đông cùng với Đài Loan vào nhóm những điểm nóng nhất trong cuộc khảo sát các ưu tiên phòng ngừa năm 2019 đối với chính quyền Mỹ. Trong cuộc khảo sát, Trung tâm nhận được 500 phản hồi từ các quan chức,chuyên gia chính sách đối ngoại và học giả Mỹ. Đây là lần đầu tiên những người tham gia khảo sát đánh giá xung đột Mỹ – Trung vì vấn đề đảo Đài Loan là một điểm nóng cần theo dõi, dù chỉ ở mức hai. Những người trả lời cho rằng “chiến lược gia tăng sức ép kinh tế và chính trị” của Trung Quốc trước thềm cuộc bầu cử lãnh đạo Đài Loan vào năm 2020 sẽ làm gia tăng căng thẳng giữa hai bờ eo biển. Nguy cơ nổ ra xung đột trên biển Hoa Đông giữa Trung Quốc và Nhật Bản không còn nằm trong nhóm cần quan tâm nhiều nhất nữa, trong bối cảnh quan hệ hai nước này đã có những dấu hiệu bớt căng thẳng. Căng thẳng Mỹ – Trung trên Biển Đông đang tăng lên, khi Mỹ gia tăng chỉ trích Trung Quốc quân sự hóa vùng biển giàu tài nguyên đang có tranh chấp này.
TQ nói đang khôi phục hệ sinh thái
bị hủy hoại vì bồi đắp ở Biển Đông
Trung Quốc đang nỗ lực khôi phục hệ sinh thái của các rạn san hô ở Biển Đông đang tranh chấp, bộ tài nguyên cho biết, giữa những lo ngại các hoạt động cải tạo bồi đắp của nước này đã hủy hoại môi trường.
Các cơ sở bảo vệ và khôi phục san hô đã được dựng lên trên các bãi Đá Chữ Thập, Subi và Vành Khăn, ba hòn đảo nhân tạo lớn nhất mà Trung Quốc chiếm giữ trong quần đảo Trường Sa, và hoạt động khôi phục đã bắt đầu vào đầu năm mới, bộ cho biết, theo báo South China Morning Post.
Hôm thứ Ba, website của bộ thông báo tiến hành các cuộc khảo sát để xác định thêm các khu vực nơi san hô sẽ được bảo vệ và khôi phục sử dụng phương pháp “khôi phục tự nhiên” để giúp các rạn san hô tự hồi phục, được bổ trợ bằng các phương pháp nhân tạo, và các kĩ thuật được phát triển đặc biệt cho Trường Sa.
Vào tháng 7 năm 2016, một tòa án quốc tế đã phán quyết rằng việc cải tạo bồi đắp đất và xây dựng các đảo nhân tạo của Trung Quốc đã gây nên tác hại nghiêm trọng cho môi trường rạn san hô.
Tòa án nói Trung Quốc đã vi phạm nghĩa vụ bảo tồn và bảo vệ các hệ sinh thái mong manh và môi trường sống của các loài bị cạn kiệt, bị đe dọa hoặc có nguy cơ tuyệt chủng, và gây ra tác hại không thể khắc phục được đối với môi trường biển.
Bắc Kinh đã bác bỏ phán quyết này và nói rằng hoạt động thi công của họ là một “dự án xanh.”
Năm 2015, Cục Hải dương Quốc gia của Trung Quốc cho biết hoạt động xây cất không làm biến đổi sức khỏe của hệ sinh thái ở Quần đảo Trường Sa, nhưng họ đề nghị trồng, sửa chữa và cấy san hô sau khi thi công.
Trung Quốc đã tiến hành một chương trình bồi đắp cải tạo đất ở Trường Sa từ năm 2013 đến năm 2016. Hoạt động này mở rộng các bãi san hô – một số bãi lúc đầu chìm dưới nước khi thủy triều dâng lên – thành các đảo rộng tới 558 hectare.
Các tàu xây cất đã làm đứt gãy các rạn san hô, hút các mảnh vỡ và thổi chúng lên bờ – điều mà bộ ngoại giao Trung Quốc khi đó nói là mô phỏng quá trình tự nhiên của bão biển quét qua và di chuyển các phế liệu sinh học mà dần dần phát triển thành ốc đảo trên biển.
Việc này đã bị các nhà sinh học hải dương chỉ trích là tàn sát mọi loài sinh vật sống quanh các rạn san hô và dầm phá.
0 comments