Hình minh họa. Cảnh tượng ở Vườn rau Lộc Hưng, thành phố Hồ Chí Minh sau cưỡng chế Courtesy FB Tin Mừng Cho Người Nghèo

Từ khi có chiến dịch đốt lò, mỗi tuần dân Việt lại chờ ngày vui thứ sáu xem củi nào bị đốt như dân nghiền chờ nghe kết quả xổ số. Củi trong tuần này là nguyên Giám đốc Sở bị khởi tố, nguyên Phó chủ tịch Tư Tài bị khởi tổ lần 2, nữ đại gia Bạch Diệp, nhạc sĩ - Giám Đốc Vy Nhật Tảo. Dư luận cũng rộn vui nhưng chuyện vui nhàn nhạt vì đây cũng là những thanh củi mục.

Tín, Tài …. củi mục cây khô, chỉ tham nhũng vặt,

Các quan chức thì đã về hưu từ bốn năm năm, nữ đại gia Bạch Diệp cũng chỉ đình đám thời xưa chứ so với bà Thanh Loan Quốc Cường Gia Lai hay các nữ thiếu gia thời nay chỉ là con muỗi.

Báo chí Việt Nam ngày 25-1, rộ lên thông tin Cơ quan CSĐT Bộ Công an (C03) thực hiện lệnh bắt tạm giam các bị can Trần Nam Trang, Nguyễn Thành Rum, Vy Nhật Tảo và Dương Thị Bạch Diệp.

Trước đó, C03 khởi tố vụ án hình sự về tội "vi phạm quy định về quản lý tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" và "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại UBND TP.HCM, Trung tâm Ca nhạc nhẹ TP.HCM, Công ty TNHH bất động sản Diệp Bạch Dương, Agribank chi nhánh TP.HCM và các cơ quan có liên quan. Đồng thời, C03 cũng ra quyết định khởi tố bị can đối với các ông: Nguyễn Thành Tài, cựu phó chủ tịch thường trực UBND TP.HCM; Trần Nam Trang, phó giám đốc Sở Tài chính; Nguyễn Thành Rum, cựu giám đốc Sở Văn hóa - thể thao và du lịch TP.HCM; Vy Nhật Tảo, cựu giám đốc Trung tâm Ca nhạc nhẹ TP.HCM về hành vi "vi phạm quy định về quản lý tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" theo điều 219 Bộ luật hình sự năm 2015. Bà Dương Thị Bạch Diệp còn bị khởi tố về tội "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" theo điều 174 Bộ luật hình sự năm 2015.

Các bị can có hành vi vi phạm quy định về quản lý, hoán đổi tài sản công tại Trung tâm Ca nhạc nhẹ thuộc Sở Văn hóa TP.HCM với Công ty Diệp Bạch Dương, gây thất thoát và thiệt hại nghiêm trọng đối với tài sản của Nhà nước. {1} Đây là những vụ án truy xét vì nó đã xảy ra từ nhiều năm trước. Ông Rum đã về hưu từ năm 2014, trước khi về hưu ông đã kịp ký bổ nhiệm thần tốc hàng chục cán bộ. Dư luận đã ầm ĩ một thời và UBND TP thời đó phải ra văn bản không thực hiện các quyết định bổ nhiệm chạy hưu của ông Rum nhưng không ai cất công làm rõ vì sao ông Rum chia ghế tốc hành như vậy. Bà Bạch Diệp vì căn bệnh thích siêu xe thời trước cũng nay chìm mai nổi với thông tin bị bắt được tha nhưng cũng vượt qua. Xử lý tham nhũng nói chung là tốt, nhưng giữa lúc than nhũng đang là quốc nạn, sâu từng bầy đang nhung nhúc sinh sôi, muốn chặn tham nhũng có hiệu quả phải chọn những vụ việc then chốt ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia, đời sống người dân.

Những vụ khởi tố Nguyễn Hữu Tín, Nguyễn Thành Tài ở thành Hồ mới đây là tầm tham nhũng vặt chia chác là công sản, ngân sách, không trực tiếp liên quan đến quyền lợi người dân nên nhân dân cũng không mấy quan tâm.

Củi tươi An Lạc vẫn hút máu dân

Những thanh củi tươi mà người dân háo hức chờ đợi vào lò càng sớm càng hay với những sai phạm động trời đánh thẳng vào đời sống tui tiền của người dân thì hầu hết vẫn còn nguyên vẹn. Có thể kể ra đây hai dự án tiêu biểu là BOT An Sương – An Lạc và dự án bãi rác Đa Phước, đều đã được thanh tra chính phủ thanh tra kết luận nhưng nhiều tháng qua vẫn bình an vô sự thu tiền đầy túi

Dự án BOT An Sương - An Lạc (TPHCM) do Bộ Giao Thông Vận Tải làm chủ đầu tư đã xây dựng xong, chuyển giao cho TP.HCM. Sau khi tiếp nhận, Ban quản lý dự án đã đầu tư xây dựng thêm 4 cây cầu vượt kéo dài thời gian thu phí đến năm 2033, tăng thêm 16 năm so với dự án ban đầu.

GS-TS Nguyễn Trọng Hòa - Viện Nghiên cứu Phát triển TPHCM cho rằng dự án BOT An Sương – An Lạc cần phải công khai và minh bạch. Theo đó, cần công khai việc 4 cây cầu vượt được đầu tư giai đoạn 2 này có được đưa vào dự án ban đầu với hợp đồng đã ký với Bộ Giao thông Vận tải không?

“Chủ đầu tư cần công khai, minh bạch các dự án đầu tư là thành phần của dự án ban đầu, hay những dự án bổ sung thêm. Chủ đầu tư cũng cần thông tin rõ tại sao không đưa những dự án này vào ngay từ đầu khi ký hợp đồng với Bộ Giao thông Vận tải, mà lại để sau này ký với UBND TPHCM?”- GS Nguyễn Trọng Hòa đặt vấn đề. {2} Nhiều người đặt vấn đề, mỗi ngày TP.HCM thu ngân sách trên 1.000 tỉ đồng, chi phí đầu tư 4 cây cầu vượt chỉ 2.500 tỉ đồng, sao TP.HCM không tự đầu tư mà phải huy động BOT. Mỗi ngày trạm BOT An Sương - An Lạc thu trung bình khoảng 900 triệu đồng, chưa tính đến doanh thu sẽ tăng dần do lượng xe tăng lên. Nếu chỉ tính toán đơn thuần với 16 năm thu phí thì doanh thu dự án này sẽ hơn 5.000 tỉ đồng, liệu mức thu này có quá bất hợp lý, làm giàu cho lợi ích nhóm không? Lãnh đạo IDICO phân tích, trong mức thu đó còn bao gồm khoảng 3.800 tỉ đồng trả tiền vay ngân hàng. Tổng vốn chỉ có 2.500 tỉ đồng, mà xây dựng phương án tài chính lãi đến 3.800 đồng thì quả đúng là xem tiền nhân dân như rác.

Thanh tra chính phủ đã kết luận vụ việc này từ năm 2017, Thanh tra đã kiến nghị UBND TP.HCM xem xét nhưng đến nay UBND TP vẫn im lặng.

Hơn 1 tháng qua, giới lái xe đã nhiều lần kêu cứu nhưng chính quyền vẫn làm ngơ. Giới lái xe đã nhiều lần đấu tranh không chấp nhận mua vé vì họ đang đi trên quốc lộ và không đi trên 4 cây cầu vượt IDICO đầu tư. Một tình trạng vô pháp liên tục xảy ra tại BOT này là nhân viên BOT, côn đồ, liên tục bắt người, xe dừng đổ trước trạm, nhiều tài xế bị đánh đập tra tấn trước mặt công an thậm chí ngay tại trụ sở công an phường nhưng khi người dân, báo chí tới trình báo thì CA né tránh, không tiếp nhận hoặc đóng sập cửa.{3}

Dùng bạo lực phi pháp để bảo vệ lợi ịch nhóm và né tránh đối thoại hợp pháp với người dân chừng như đã thành một nguyên tắc, một phương pháp hành xử của chính quyền TP.HCM nói riêng và Việt Nam nói chung không chỉ ở BOT An Sương – An Lạc mà còn cả ở Thủ Thiêm, Lộc Hưng, và bao nhiêu nơi khác.

Rác Đa Phước: bốc mùi từ TP.HCM tới Trung Ương

Một trong những vụ việc tham nhũng đình đám bốc mùi khắp đô thị mới Phú Mỹ Hưng ra tận trung ương là bãi rác Đa Phước bị nhiều người dân tố cáo, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo thanh tra..

Đây là dự án có 100% vốn của nước ngoài, thuộc Cty California Waste Solutions (Mỹ), do ông Davis Dương làm chủ. Từ năm 2005, trước việc ông Davis Dương xin đầu tư dự án, Bộ KHĐT đã từng cảnh báo rằng “nguồn tài chính chưa rõ và yêu cầu trả phí xử lý rác quá cao (16, 4USD/tấn rác). Năng lực tài chính của chủ đầu tư yếu, không đảm bảo vốn triển khai dự án”. Tuy nhiên, UBND TPHCM vẫn một mực đề nghị Chính phủ để cho VWS thực hiện.

Khi đi vào hoạt động, dự án bộc lộ hàng loạt thiếu sót. VWS áp dụng công nghệ chôn lấp phát tán mùi hôi, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng... Năm 2016, Bộ TNMT vào cuộc kiểm tra, xử phạt VWS trên 1,5 tỉ đồng do vi phạm quy định về bảo vệ môi trường. Về giá xử lý rác, Thanh tra Chính phủ kết luận UBND TPHCM đã thiếu sót, khi các cơ quan tham mưu còn ý kiến khác nhau (Sở Tài chính không đồng ý cách tính mức chi phí đầu tư của VWS và Sở TNMT), nhưng UBND TPHCM vẫn “thống nhất đơn giá mà chưa làm rõ các căn cứ pháp lý”. Đặc biệt, việc định giá và ký kết hợp đồng bằng đô la (USD) và thanh toán theo tỉ giá bán ngoại tệ của Vietcombank, Thanh tra Chính phủ kết luận “về bản chất là đô la hóa quan hệ kinh tế trên lãnh thổ VN, là vi phạm các quy định về quản lý ngoại hối”. UBND TPHCM.giải trình khoản tiền này là “chi phí xử lý rác mà thành phố trả trước cho chủ đầu tư, đồng thời để làm giảm chi phí xử lý rác lẽ ra là 17,77USD/tấn xuống còn 16,4USD/tấn”. Thế nhưng, theo Kiểm toán Nhà nước, thì việc chi 9 triệu USD là “sử dụng kinh phí sự nghiệp môi trường để thực hiện tạm ứng cho VWS thực hiện đầu tư dự án là chưa phù hợp với quy định của Luật Ngân sách nhà nước”.

Kiểm toán Nhà nước khẳng định “việc trả trước cho nhà đầu tư như trên là không đúng về quản lý, sử dụng và quyết toán ngân sách theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước”.

Đóng…. rác Thủ Tướng, mở …. rác Việt Kiều

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Bãi chôn lấp rác số 3 Phước Hiệp (huyện Củ Chi) trong Quy hoạch quản lý chất thải rắn lưu vực sông Đồng Nai đến năm 2030. Cty TNHH MTV Môi trường - Đô thị đã đầu tư trên 484 tỉ đồng (trong tổng mức đầu tư gần 1.000 tỉ đồng) bằng nguồn vốn của Cty. Tuy nhiên, năm 2016, UBND TPHCM đã yêu cầu đóng cửa Bãi chôn lấp rác số 3 Phước Hiệp, bất chấp cảnh báo sẽ gây lãng phí ngân sách hơn 1.000 tỉ đồng.

Theo Thanh tra Chính phủ, đóng cửa bãi rác Phước Hiệp là chưa đúng với quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, UBND TPHCM phải xem xét lại, xử lý các vấn đề tồn tại để sớm đưa Bãi rác chôn lấp số 3 Phước Hiệp tiếp tục đi vào hoạt động.

Nhận định về UBND TPHCM, Thanh tra Chính phủ cho rằng, trong đàm phán, thương thảo hợp đồng dự án Đa Phước với VWS, UBND TPHCM “vẫn còn một số thiếu sót trong việc tham mưu với Thủ tướng Chính phủ lựa chọn nhà đầu tư không đủ năng lực về tài chính; chi phí xử lý rác cao...; ứng trước 9 triệu USD cho nhà đầu tư; đô la hóa tiền tệ thanh toán; chậm triển khai phân loại rác tại nguồn; còn để xảy ra tình trạng gây ô nhiễm môi trường; chậm trồng cây xanh như đã cam kết; trong hợp đồng đã ký kết có một số điểm bất lợi cho phía thành phố... Tuy nhiên, thành phố chậm điều chỉnh, khắc phục”.{4}

Còn nhiều và rất nhiều những vụ tiêu cực đình đám khác như dự án thoát nước 10.000 tỉ đồng. Nổi trội nhất là vụ chia chác 430.000 m2 đất của trường bắn Thủ Đức, vụ bán rẻ 32.000 ha đất ở Tân Kiểng, vụ khiếu nại hơn 20 năm oan khốc của 2.000 dân Thủ Thiêm. …. Những đại án này giá trị tài sản lớn đến khó đọc nổi số tiền và trực tiếp tác hại đến đời sống, niềm tin của người dân. Những thanh củi tươi người ta có thể nhắm mắt đọc tên chỉ mặt mà không hề nhầm lẫn đó là Tất Thành Cang, Nguyễn Văn Đua, Lê Thanh Hải nhưng rất tiếc cái lò rừng rực của ngài Tổng Bí Thư, Chủ Tịch Nước quyền uy vẫn còn lẩn khuất ở đâu xa. Người ta băn khoăn tự hỏi, mục đích đốt lò là gì? Liệu có phải là chống tham nhũng thật?

----------------------------------

1-https://tuoitre.vn/bat-ong-nguyen-thanh-rum-nguyen-giam-doc-so-vhttdl-va...

2-https://laodong.vn/kinh-te/bot-an-suong-an-lac-uan-khuc-4-cay-cau-vuot-d...

3- https://www.youtube.com/watch?v=FqiMZvwUrcs

4-https://laodong.vn/moi-truong/khu-lien-hop-xu-ly-chat-thai-ran-da-phuoc-...

* Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do