Gần như là quy luật, mỗi khi Mỹ ủng hộ Đài Loan là Trung cộng giận dữ, dọa cắt đứt quan hệ với Mỹ, hủy các cuộc gặp song phương giữa quan chức hai nước rồi sau đó tự hạ nhiệt, tự nối lại liên lạc với Mỹ.

Lần này cũng vậy, phía Trung cộng hủy chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis hồi tháng trước, tiếp đãi lạnh nhạt khi Ngoại trưởng Mike Pompeo ghé Bắc Kinh, Ngoại trưởng Vương Nghị chỉ trích Mỹ gay gắt tại Manila, Bộ trưởng quốc phòng Ngụy Phụng Hòa xỉa xói Mỹ tại Hội nghị Hương Sơn để rồi ngày 11/11/2018 hai tay này cùng Dương Khiết Trì có mặt ở Washington để hội đàm cùng James Mattis và Mike Pompeo.



Các nhà bình luận cho rằng đây là cuộc hội đàm "làm nền" cho cuộc gặp bên lề Hội nghị G20 giữa Trump với Tập vào cuối tháng 11 này. Báo chí Việt Nam chạy tít tiêu đề đây là dấu hiệu hạ nhiệt Mỹ - Trung. Tuy nhiên theo cảm nhận của cá nhân thì đây không phải là hành động "hòa hiếu" mà có khả năng cao sau cuộc hội đàm lần này, quan hệ Mỹ - Trung sẽ bước lên một nấc thang căng thẳng mới khởi phát từ Đài Loan.

Ngay khi mới vừa thắng cử tổng thống, Trump đã nhận điện thoại của bà tổng thống Thái Anh Văn và ủng hộ chính sách "một Trung Hoa", sau đó Trump ký ban hành Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng - NDAA, trong đó cam kết hỗ trợ quân sự cho Đài Loan. Và nay, sau khi cuộc bầu cử giữa kỳ đã ngã ngũ, tuy Đảng Cộng hòa chỉ nắm được Thượng viện và Dân chủ nắm Hạ viện nhưng những gương mặt dưới đây sẽ thôi thúc chính quyền ông Trump gia tăng thêm sức nóng tại Đài Loan và Biển Đông, cụ thể:

1. Tại Thượng viện: Thượng nghị sĩ Jim Inhofe (Iowa) hay James Risch (Wisconsin) sẽ tiếp nhận vai trò của John McCain và Bob Corker tại Ủy ban Quân vụ và Ủy ban Đối ngoại.

Thượng nghị sĩ Jim Inhofe là người luôn ủng hộ Đài Loan mạnh mẽ, ngày 16/3/2018, Trump đã ký ban hành Luật Đi lại Đài Loan, Luật mới này nói rằng, “những thành tựu về dân chủ ở Đài Loan đã cổ vũ nhiều nước và người dân tại khu vực“. Ngay lập tức Thượng nghị sĩ Jim Inhofe có những phát biểu sau:

- Tôi hoan nghênh việc thông qua luật mới, vì nó mở ra các cuộc gặp cấp cao “vô cùng có giá trị, đặc biệt là trong lúc Trung cộng tiếp tục yêu sách chủ quyền trên biển Đông“.

- Luật mới này là “một công cụ quan trọng để chúng ta tiếp tục đảm bảo Đài Loan có khả năng tự bảo vệ chính mình và vẫn là đối tác trung thành của Mỹ tại khu vực“.

2. Tại Hạ viện:



Bà Nancy Pelosi (California) ứng viên cho ghế Chủ tịch Hạ viện, Brad Sherman (California) và Joaquin Castro (Texas) ứng viên cho ghế Chủ tịch Tiểu ban châu Á - Thái Bình Dương đều là những gương mặt lão luyện, chủ trương cứng rắn hơn về nhân quyền (gắn nhân quyền với thương mại), xử lý quan hệ với Trung công và vấn đề Biển Đông.

Một số Hạ nghị sĩ có tầm nhìn chiến lược về khu vực Châu Á - Thái Bình Dương như tân Hạ nghị sĩ Tom Manilowski (New Jersey) từng là Trợ lý ngoại trưởng phụ trách dân chủ nhân quyền thời Obama. Đặc biệt Hạ nghị sĩ gốc Việt duy nhất là Stephanie Murphy (Florida) tái cử, người sẽ rất quan tâm đến Việt Nam vì là hậu duệ của VNCH,...



Như vậy, thời gian tới, quan hệ Mỹ - Trung sẽ chuyển sự căng thẳng sang lãnh địa mới đó là chính trị - quân sự mà điểm nóng Đài Loan sẽ là ưu tiên số 1 của Mỹ và Biển Đông sẽ là ưu tiên 1' của chính quyền Trump. Với Việt Nam thì Mỹ sẽ tái tục Hiệp định Paris 1973, với Đài Loan thì Mỹ sẽ đeo đuổi chính sách "một Trung Hoa".

Nói lại về khái niệm "một Trung Hoa", trước năm 1949, dưới chế độ của Tưởng Giới Thạch thì Đài Loan và Đại Lục là một nhà nước có tên là Trung Hoa Dân Quốc. Tuy nhiên do Mao Trạch Đông đã gây ra nội chiến và Tưởng Giới Thạch bị đánh bại vào năm 1949 phải chạy ra Đài Loan tiếp tục duy trì chính phủ cho đến nay. Trước năm 1970, Mỹ và Đài Loan có quan hệ gắn bó, Đài Loan là thành viên của Liên Hợp Quốc trong khi Trung cộng đứng ngoài. Tuy nhiên, khi Nixon dưới sự dàn xếp của Kissinger đã đến Bắc Kinh vào năm 1972, phía Trung cộng đưa ra yêu sách buộc Mỹ chấp nhận nguyên tắc "một Trung Hoa" và Nixon chấp thuận.



Thế nhưng theo cách hiểu của Mỹ và Đài Loan thì chính sách "một Trung Hoa" chỉ để nhằm thừa nhận rằng cả hai bên eo biển Đài Loan đều thừa nhận sự tồn tại của chỉ một nước Trung Hoa mà không chỉ rõ bên nào có quyền cai quản Đài Loan. Bởi mặc dù chính phủ của Tưởng Giới Thạch đã chạy ra Đài Loan năm 1949 nhưng họ vẫn là một chính phủ được Liên Hợp Quốc công nhận, trên danh nghĩa họ vẫn là một chính phủ của toàn bộ Đại Lục còn phía Mao Trạch Đông dù cướp được chính quyền nhưng không được Liên Hợp Quốc thừa nhận.



Vì vậy, mặc dù từ khi Đài Loan bị Trung cộng dùng chính sách ngoại giao hất khỏi Liên Hợp Quốc vào năm 1971 nhưng theo cách hiểu của Đài Loan kể cả Mỹ thì chính sách "một Trung Hoa" vẫn là khái niệm mơ hồ. Đến năm 1992, Đài Loan và Trung cộng đã ký bản thỏa thuận với cam kết rằng "duy trì hiện trạng không thống nhất, không độc lập, không vũ trang".

Tuy nhiên hiện nay, khi Trung cộng mạnh lên, mộng bá quyền phình to thì dân Đài Loan hoài nghi về ý tưởng "một Trung Hoa" cũng như sự chân thành của Trung cộng tại bản "thỏa thuận 1992". Vì vậy khát vọng có được một Đài Loan độc lập, tách rời khỏi Đại lục mãi mãi đang trào dâng trong lòng dân Đài Loan, điều này càng được củng cố mạnh mẽ khi bà Thái Anh Văn lên làm tổng thống đã bác bỏ "đồng thuận 1992, tuyên bố chính phủ Đài Loan không chấp nhận hạn định mà Trung cộng đưa ra để Đài Loan chấp nhận các điều khoản "chống lại ý dân". Phía Trung cộng mà đại diện là Tập Cận Bình vào ngày 27/6/2018 khi tiếp Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ lại tiếp tục tuyên bố "Chúng tôi không để mất dù chỉ một tấc đất lãnh thổ do tổ tiên để lại", tuyên bố này của Tập Cận Bình càng thôi thúc Đài Loan sớm tuyên bố độc lập hơn.



Chỉ có Mỹ là quốc gia đủ sức ủng hộ Đài Loan độc lập và hiện nay chỉ có tồng thống Trump mới đủ dũng khí làm điều này bởi khi Đài Loan tuyên bố độc lập sẽ khó tránh khỏi bị Trung cộng tấn công vũ lực. Nhưng nếu trong thời gian tại vị của mình mà Trump không ủng hộ Đài Loan tuyên bố độc lập thì sau này Trump sẽ cắn rứt lương tâm khi chứng kiến Trung cộng nuốt chửng Đài Loan, tàn sát dân Đài Loan như Tân Cương, Tây Tạng, Nội Mông,...

Để bảo vệ Đài Loan tuyên bố độc lập thì Trump phải gia tăng bán vũ khí cho Đài Loan như các tiền nhiệm đã từng làm nhưng với cơ số lớn hơn gấp nhiều lần, đồng thời phải bảo bọc Đài Loan bằng sự hiện diện lực lượng binh sĩ đông đúc hơn, tinh nhuệ hơn với hệ thống vũ khí tối tân hơn.

Từ cơ sở nhận định trên, khả năng tại cuộc hội đàm của ngoại trưởng và bộ trưởng quốc phòng hai nước Mỹ - Trung kỳ này, phía Mỹ sẽ thông báo cho Trung cộng những thông điệp trên, tức sẽ chuyển giao vũ khí cho Đài Loan và sẽ tăng cường sự hiện diện quân sự tại eo biển Đài Loan.



Đài Loan tuyên bố độc lập song hành với Hiệp định Paris 1973 được tái tục để tái lập nền dân chủ, tự do đúng nghĩa trên toàn cõi Việt Nam thông qua tổng tuyển cử tự do, tái tục Hiệp định Paris 1973 làm nền cho việc xóa sổ cộng sản độc tài, đuổi cổ Trung cộng ra khỏi Biển Đông.

Tran Hung