Bộ trưởng Quốc phòng Đức Ursula von der Leyen vừa được các nhà lãnh đạo 28 nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) đề cử làm ứng viên duy nhất để bầu vào vị trí Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), nhiệm kỳ 2019-2024 thay cho ông Jean-Claude Juncker. Bà Leyen được đánh giá là người có quan điểm cứng rắn với Trung Quốc, phù hợp với chính sách gia tăng tiếng nói ở Biển Đông của EU hiện nay.

Chỉ còn đợi Nghị viện châu Âu phê chuẩn

Sau khi hàng loạt các ứng cử viên nặng ký như Frans Timmermans hay Manfred Weber bị gạch tên vì không nhận được sự nhất trí của tất cả các lực lượng chính trị và các nhóm nước, thế bế tắc được phá vỡ vào chiều 2/7 khi đích thân Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron đưa ra đề cử bầu bà Ursula von der Leyen vào ghế Chủ tịch EC và đổi lại, Đức phải ủng hộ một ứng cử viên nữ khác người Pháp là bà Christine Lagarde, đương kim Giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) vào chức Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB). Theo quy định của EU, người được đề cử giữ chức Chủ tịch EC cần phải được 751 nghị sĩ EU bỏ phiếu phê chuẩn với số phiếu đa số quá bán, tức bà Ursula von der Leyen cần nhận được ít nhất 376 phiếu ủng hộ. Phiên bỏ phiếu này sẽ diễn ra vào ngày 15/7. Nếu được Nghị viện châu Âu chính thức bỏ phiếu phê chuẩn trong các phiên họp vào giữa tháng 7 tới, bà Ursula von der Leyen sẽ chính thức thay ông Jean-Claude Juncker từ ngày 01/11/2019 và trở thành nữ Chủ tịch đầu tiên trong lịch sử EC. Bà Leyen là một đồng minh trung thành của Thủ tướng Đức Angela Merkel và việc bà được đề cử được coi là một chiến thắng cho Thủ tướng Đức.      

Về Bộ trưởng Quốc phòng Đức Ursula von der Leyen

Bác sĩ phụ khoa Leyen bắt đầu sự nghiệp chính trị vào năm 40 tuổi. Ngoài Đức, bà đã sống ở Bỉ, Anh và Mỹ, nói thông thạo tiếng Pháp và tiếng Anh. Bà Leyen chưa từng nắm giữ công việc của EU trước đây, nhưng Brussels là nơi rất quen thuộc với bà. Là con gái của một ủy viên Châu Âu, bà Leyen sinh ra ở thủ đô của Bỉ và dành phần lớn thời thơ ấu ở đó. Bà học kinh tế tại 2 trường đại học ở Đức và tại trường Kinh tế London nhưng chưa tốt nghiệp. Thay vào đó, bà tiếp tục học ngành y ở Hanover và sau đó lấy bằng thạc sĩ về sức khỏe cộng đồng. Bà sống ở California vài năm khi chồng bà, một giáo sư y khoa, tham gia giảng dạy tại Đại học Stanford. Năm 1990, bà gia nhập đảng Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo (CDU) của bà Merkel. Sau khi kinh qua hàng ngũ lãnh đạo trong chính quyền khu vực Lower Sachsen, bà gia nhập nội các của chính phủ của bà Merkel vào năm 2005 với tư cách là Bộ trưởng Gia đình, Người cao niên, Phụ nữ và Thanh niên. Trong thời gian đó, bà Leyen, một người mẹ có con 7 tuổi, đã cải thiện quyền lợi thai sản và quyền làm cha. Bà tiếp tục làm việc với Thủ tướng Đức trong suốt thời gian lãnh đạo gần 14 năm của bà Merkel. Năm 2009, bà Leyen chuyển sang Bộ Lao động, trước khi trở thành nữ Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên của Đức vào năm 2014.

Tiếng nói, vai trò của Chủ tịch EC

Chủ tịch EC là vị trí đóng vai trò quan trọng trong EU, một trong những người mạnh nhất EU, lãnh đạo tổ chức quan trọng nhất của Liên minh, gồm 28 ủy viên, thiết lập chương trình nghị sự chính sách của khối, quyết định các giao dịch thương mại cũng như đề xuất và thực thi quy tắc của EU. Là nhánh điều hành của EU, EC đôi khi được mệnh danh là cơ quan dân sự, hoặc chính phủ của EU. Với tư cách là Chủ tịch ủy ban sẽ giám sát Brexit. Là một nhà hội nhập Châu Âu, trước đây bà từng than thở về quyết định Anh rời khỏi EU. Trong một cuộc phỏng vấn hồi năm ngoái, bà cho biết Brexit là một mất mát cho tất cả mọi người. Với tư cách là Chủ tịch EC, bà Leyen cũng sẽ đại diện cho Ủy ban tại các Hội nghị G7 và G20.

Quan điểm cứng rắn với TQ của tân Chủ tịch

Bà Ursula von der Leyen từng lên tiếng đánh động về “mối nguy Trung Quốc” đối với châu Âu trong thế kỷ này.Giới quan sát đang tự hỏi với một nhân vật cứng rắn như vậy, quan hệ Trung Quốc - EU sẽ ra sao trong 5 năm tới.Tuy nhiên, theo báo South China Morning Post (SCMP), sự thăng tiến của bà Ursula von der Leyen không được chào đón mấy trong giới ngoại giao Trung Quốc bởi họ e ngại quan điểm “chống Trung” mạnh mẽ bà thể hiện trên báo Die Zeit của Đức hồi đầu năm. Đây là một thời điểm nhạy cảm, Bắc Kinh đang cần tranh thủ sự ủng hộ từ Brussels hơn bao giờ hết giữa lúc căng thẳng thương mại và địa chính trị với Mỹ ngày càng tăng. Trong lần phỏng vấn với báo Die Zeit, bà đi sâu vào quan điểm cá nhân về nền kinh tế, quân sự và chính trị Trung Quốc; so sánh ảnh hưởng của nước này với mối đe dọa từ Nga đối với châu Âu. “Cách nhìn nhận của chúng ta đối với Nga cần phải được áp dụng cho Trung Quốc”, bà nhấn mạnh EU phải chú ý hơn đến Trung Quốc và nhiều chính trị gia EU đã không đánh giá đúng mối đe dọa từ nước này. Bà Ursula von der Leyen còn chỉ trích cách Bắc Kinh đối xử với công dân trong nước, dự báo rằng “trước sau gì người dân Trung Quốc cũng sẽ phản kháng lại hệ thống tính điểm xã hội”.