Ai cũng biết, chẳng có cuộc chiến tranh nào là trong sạch. Bất cứ cuộc đối đầu vũ trang nào cũng kéo theo bạo lực điên cuồng, những đòi hỏi yêu sách tới đổ máu và sát hại dân thường. Không phải cuộc chiến nào cũng có ý nghĩa như những gì mà những người ủng hộ Vladimir Putin đã và đang tuyên truyền. Nhiều người muốn lòe gạt chúng ta để chúng ta nghĩ là nước Nga đồng nghĩa với dân chủ, kiểu như « trông đom đóm mà ngỡ bó đuốc ».

Các cuộc tấn công vào Aleppo và Mossoul không giống nhau. Cuộc tấn công vào Mossoul sẽ gây rất nhiều tổn thất, đặc biệt cho thường dân. Nhưng ở Aleppo, liên quân Syria và đồng minh Nga đã cố ý oanh tạc các bệnh viện, các trung tâm cứu hộ và cả các kho dự trữ lương thực, thực phẩm.

Quân đội Irak tìm cách truy quét các kẻ khủng bố của tổ chức Nhà Nước Hồi giáo ra khỏi thành phố Mossoul. Còn lực lượng quân sự Nga và Syria thì lại oanh tạc Aleppo từ nhiều tuần nay và giết hại nhiều ngàn dân thường chỉ vì họ chống đối lại chế độ của tổng thống Bachar al-Assad. Như Christophe Ayad nhận xét trên Le Monde, người dân thành phố Mossoul sống dưới ách cai trị tuyệt đối của Daech nên đa số sẽ coi việc thành phố sụp đổ là sự giải phóng. Ngược lại, tất cả những người dân tử vì đạo ở Aleppo thì lại sợ bị chế độ Bachar Al Assad trả thù.

Để biện bạch cho « điều không thể biện bạch», để đánh lừa dư luận, những người sốt sắng, nhiệt tình vì Putin đã cố ý nhập nhèm để gây hiểu nhầm về chiến tranh và tội ác chiến tranh. Họ coi là bất hợp pháp, chỉ trích hành động của những người chiến đấu chống Daech, chỉ nhằm bào chữa, bảo vệ lợi ích cho những kẻ chỉ chiến đấu vì mục tiêu duy nhất là duy trì quyền lực chuyên chế. Đã đến lúc làm sáng tỏ sự thật : có những kẻ bịp bợm chỉ chuyên phục vụ lợi ích của một tên độc tài tàn bạo, khát máu.

Donald Trump và chính sách « tiêu thổ»

Gabon, Burundi, Kenya, Zambia, Venezuela. Và liệu sắp tới sẽ là Hoa Kỳ ? Liệu nước Mỹ của Lincoln, vốn tự xưng là «quốc gia vĩ đại nhất thế giới» sẽ gia nhập danh sách các nước bị tàn phá những năm qua vì bạo lực nảy sinh sau chiến dịch bầu cử tổng thống?

Cách đây vài tháng, không ai nghĩ tới giả thiết này. Nhưng nay chỉ còn có 18 ngày nữa là đến ngày bầu cử tổng thống ở Mỹ, giả thiết này lại bùng lên sau tuyên bố khoa trương đầy âm mưu của ứng viên Donald Trump trong cơn nguy cấp. Mùa xuân năm nay, ứng viên đảng Cộng Hòa đã hùng hồn tuyên bố: «Chúng ta sẽ thắng, sẽ thắng, sẽ thắng. Các bạn sẽ thích điều đó». Nhưng sang mùa thu, «các vị thần hộ mệnh của đảng dân chủ » đã khiến số phận Trump thay đổi. Tự coi mình là nạn nhân trong âm mưu của đảng Dân Chủ, trong buổi tranh luận thứ ba trên truyền hình với đối thủ Clinton, nhà tài phiệt Donald Trump đã từ chối chấp nhận kết quả kiểm phiếu tới đây.

Sau khi đặt người dân Mỹ vào vị trí đối lập với người nhập cư bất hợp pháp, người tị nạn Syria, tín đồ Hồi Giáo, ứng viên đảng Cộng Hòa lại đẩy chính sách «tiêu thổ» lên một tầm mới khi đặt người Mỹ vào thế đối đầu với chính người Mỹ. Ông nói: «Các bạn ủng hộ tôi hoặc phản đối tôi. Các bạn theo những người âm mưu đánh bại tôi hay đứng bên những người muốn nước Mỹ vĩ đại hơn».

Libération đánh giá phát ngôn này của Donald Trump là nguy hiểm và nhận định ứng viên này hiểu rõ điều đó. Vì trong trường hợp ông thất bại, hay chiến thắng của ông bị phủ nhận, ông sẽ lôi kéo nhiều triệu người vốn ủng hộ ông hay coi ông như «Chúa cứu thế» cũng cự tuyệt với kết quả của cuộc bầu cử. Tại đất nước mà sự thù hằn chính phủ liên bang và sự hằn học Hillary Clinton đang bám rễ, với hơn 300 triệu vũ khí được lưu hành, thì nguy cơ bùng nổ bạo lực sau cuộc bầu cử là có thực. Và nếu điều đó xảy ra, theo Libération, trách nhiệm sẽ thuộc về Donald Trump.

Tỉ lệ thất nghiệp thấp của Mỹ che giấu điều gì? 

Tỉ lệ thất nghiệp của Mỹ thấp hơn châu Âu, và chỉ bằng chưa đến ½ tỉ lệ ở Pháp Le Monde đặt câu hỏi: «Tỉ lệ thất nghiệp thấp của Mỹ che giấu điều gì?». Và đây là câu trả lời: Mặt trái của tấm huy chương này là «tỉ lệ tham gia thị trường lao động của người dân Mỹ giảm nhiều». Năm 2000, 67,3% người dân Mỹ trên 16 tuổi đang có công ăn việc làm hoặc đang tìm việc, con số này giảm xuống còn 62,4% vào năm 2015 – tỉ lệ thấp nhất từ gần 40 năm nay.

Tại Mỹ, tỉ lệ không đi làm ở thanh niên là nam giới cao hơn nhiều ở nữ giới. Trong vòng 20 năm, số thanh niên 21-30 tuổi đi làm đã giảm từ 89,9% xuống còn 82,3%. Và việc kéo dài thời gian học ở bậc đại học chỉ giải thích được một phần. Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy tỉ lệ tham gia lao động còn giảm mạnh hơn nữa ở những người có trình độ học vấn thấp.

Các con số thống kê cũng chỉ ra rằng 43% số nam giới ở độ tuổi 25-54 tuổi và không làm việc có vấn đề sức khỏe. Trong khi con số này chỉ là 12% ở người đi làm và 16% ở người đang thất nghiệp.

Pháp vẫn là nước sản xuất rượu lớn thứ hai trên thế giới

Trong bài viết có tiêu đề: «Sản lượng rượu giảm 12%, Pháp vẫn là nước sản xuất rượu lớn thứ hai trên thế giới», Le Monde cho biết chưa năm nào các điều kiện thời tiết lại bất lợi cho việc trồng nho như năm 2016 : mùa xuân mưa nhiều, ít nắng, thời kỳ mưa đá và đông giá kéo dài, hạn hán.

Sản lượng rượu của Ý cho dù giảm 2,2% nhưng vẫn vượt xa sản lượng của Pháp. Điều kiện thời tiết xấu cũng ảnh hưởng tới sản xuất rượu của nhiều nước khắc, chẳng hạn như Achentina mất tới 35% sản lượng rượu, Chilê mất 22%. Trong top 3 nước sản xuất rượu đứng đầu thế giới chỉ có Tây Ban Nha là có sản lượng tăng (+1%). Tuy sản lượng rượu toàn thế giới giảm 5% nhưng Le Monde trấn an những người yêu thích rượu là lượng dự trữ rượu vẫn đủ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của thế giới.

Riêng ở Pháp, các vùng sản xuất rượu bị thiệt hại nặng nề nhất là vùng Champagne (-32%) và Charente (-22%). Trong khi đó, sản lượng của các vùng Bordelais và Alsace lại tăng.

Về chất lượng rượu sản xuất năm 2016, Le Monde cho biết chưa thể khẳng định điều gì. Nhưng áp lực đặt ra cho các nhà sản xuất rượu của Pháp rất lớn khi mà nước Pháp nổi tiếng về chất lượng rượu. Năm 2015, xuất khẩu rượu của Pháp đạt mức kỷ lục 11,7 tỉ euro, góp phần thu hẹp thâm hụt trong cán cân thương mại của Pháp.

Trang nhất các báo Pháp 

Le Monde tìm kiếm lời giải đáp cho câu hỏi: «Tại sao rất nhiều tù nhân trong các nhà tù ở Pháp xuất thân từ các gia đình nhập cư?». Các cuộc điều tra của Le Monde cho thấy đói nghèo, trình độ học vấn, sự phân biệt đối xử và các thủ tục pháp lý là những yếu tố góp phần đẩy con cái của các gia đình nhập cư vào tù. Tuy nhiên, Le Monde cũng nhấn mạnh hiện tượng này chỉ liên quan đến các hành vi phạm tội nhỏ, chứ không phải là trọng tội hay các hành vi khủng bố.

Cũng quan tâm tới thời sự trong nước, nhật báo công giáo La Croix trích lời bộ trưởng tư pháp: «Nhà tù là một giải pháp dễ dàng». Trong cuộc phỏng vấn của La Croix, bộ trưởng Jean Jacques Urvoas đã đưa ra các lý lẽ ủng hộ «án phạt thay thế án tù » và phản đối quay lại «các án tù tối thiểu» theo yêu cầu của các cảnh sát đang giận dữ biểu tình tại Pháp.

Nhìn sang quốc tế, nhật báo Le Figaro đặt câu hỏi: «Hillary Clinton đã thắng cuộc?» và cho biết cho dù ứng viên tổng thống của đảng Dân Chủ Clinton không tạo nhiều hứng khởi cho cử tri nhưng bà Clinton vẫn dẫn điểm trước ứng viên Donald Trump. Các cuộc tham dò dư luận cho thấy bà Hillary Clinton làm tốt hơn ông Obama trong các chiến dịch bầu cử tổng thống năm 2008 và 2012.

Quan tâm tới cuộc chiến tại Irak, nhật báo Libération chạy tựa trang nhất «Phóng sự ở Irak: Trong lòng các trận đánh» và cho biết các chiến binh người Kurdistan đã thắt chặt gọng kìm lên quân thánh chiến của Tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo.