Nhìn lại, chuyện tình yêu của họ vừa ly kỳ vừa khác lạ. Bà là con gái Vua George VI. Ông là cháu một vị vua bị phế truất của Hy Lạp. Gia đình bà sở hữu những tòa lâu đài lộng lẫy. Gia đình ông phải sống lưu vong.

Cha bà đã giúp tập hợp nước Anh chống lại phát xít Đức trong Thế chiến II. Các chị em gái của ông lại có mối liên hệ với Đức Quốc xã. Ngoài ra, họ cũng là anh em họ, nhưng xa.

Thế nhưng vào năm 1947, Nữ hoàng Anh Elizabeth II, lúc bấy giờ còn là công chúa, và Hoàng tử Philip đã cùng nắm tay nhau bước khỏi Tu viện Westminster với tư cách vợ chồng, mở ra một câu chuyện tình yêu đáng ngưỡng mộ kéo dài hơn 7 thập kỷ. Hoàng thân Philip ngày 9/4 qua đời ở tuổi 99, để lại niềm tiếc thương đối với không chỉ hoàng gia Anh mà còn cả người dân trên khắp đất nước.

Kết hôn gần 74 năm, ông đã tháp tùng bà đi khắp nước Anh, trong cả những chuyến thăm của hoàng gia hay những sự kiện cấp nhà nước. Hai người luôn ở bên cạnh như "như hình với bóng".

Loạt phim truyền hình nổi tiếng mang tên "The Crown" của kênh Netflix mô tả Hoàng thân Philip không hạnh phúc ở quãng thời gian đầu cuộc hôn nhân giữa hai người nhưng sự thật là "Hoàng thân đã đảm nhận vai trò chỗ dựa vững chắc cho vợ và vừa làm cha vừa làm mẹ chăm sóc các con để Nữ hoàng hoàn thành mọi bổn phận, nghĩa vụ trên ngai vàng", theo cuốn sách năm 2018 của nhà viết tiểu sử hoàng gia Ingrid Seward.

"Thậm chí sau 7 thập kỷ, khuôn mặt Nữ hoàng vẫn sáng lên mỗi khi Hoàng thân Philip bước vào phòng", Seward viết.

Hai người gặp nhau lần đầu vào năm 1939. Đằng gái năm đó mới 13 tuổi, còn nhỏ nhưng kiêu sa. Đằng trai 18 tuổi và phong trần, một thiếu sinh quân bảnh bao tại Đại học Hải quân Hoàng gia Britannia. Châu Âu khi đó chỉ còn vài tháng nữa là sẽ bị nhấn chìm bởi Thế chiến II.

Margaret Rhodes, em họ Nữ hoàng, đã viết trong cuốn tự truyện xuất bản hồi năm 2011 của mình với từa đề "The Final Courtesy" rằng Nữ hoàng Elizabeth "đã yêu ngay từ cái nhìn đầu tiên".

Trong thời gian chiến tranh, hai người thường xuyên trao đổi thư từ. Hoàng tử Philip phục vụ trong Hải quân Hoàng gia trong khi Công chúa Elizabeth phải di chuyển từ hết cung điện này đến cung điện khác để tránh bom. Bà cuối cùng sống cùng em gái Margaret tại Lâu đài Windsor.

Marion Crawford, người từng là giáo viên tại nhà của họ, viết trong hồi ký rằng Công chúa Elizabeth đã bị mê hoặc bởi đôi mắt xanh thu hút và vẻ ngoài mang dáng dấp người Viking của Hoàng tử Philip.

Dù vậy, họ chờ tới khi chiến tranh kết thúc mới đính hôn. Khi đám đông reo hò chúc mừng đám cưới của họ tại Tu viện Westminster năm 1947, hai người không có bất kỳ ý niệm nào về việc cô dâu sẽ sớm trở thành nữ hoàng Anh.

Cha bà, Vua George VI, lúc bấy giờ mới ngoài 50 tuổi. Công tước Philip xứ Edinburgh dự định tiếp tục sự nghiệp của mình trong hải quân. Nhưng 5 năm sau khi họ kết hôn, nhà vua bất ngờ qua đời và Công chúa Elizabeth trở thành nữ hoàng ở tuổi 25.

Hoàng thân Philip lúc này buộc phải từ bỏ sự nghiệp hải quân. Năm 1992, trả lời một cuộc phỏng vấn, Hoàng thân đã nói rằng ông "đáng lẽ vẫn nên ở lại hải quân". Ông gọi việc mình rút lui là điều "đáng thất vọng". Theo nhiều nguồn thông tin khác nhau, cuộc hôn nhân hoàng gia lúc bấy giờ thực sự căng thẳng.

Nhưng Hoàng thân và Nữ hoàng đã vượt qua khó khăn. Hai người cùng nhau công du khắp thế giới và có 4 người con, 8 người cháu, 10 người chắt. Theo Tatler, tạp chí chuyên ghi lại cuộc sống của hoàng gia Anh, ông thường trêu đùa bà khi hai người có thơi gian riêng tư bên nhau, gọi bà là "Lilibet" hay "Xúc xích nhỏ" hoặc đôi khi đơn giản chỉ là "em yêu".

Khi mới kết hôn, ông thường đảm nhận vai trò "hậu phương" trong khi vợ tham dự những sự kiện chính thống, theo một cuốn sách viết về cuộc đời Hoàng thân Philip của tác giả Philip Eade. Ông treo tranh ảnh, sắp xếp bàn ghế tại căn hộ họ thuê chung. Ông yêu thích các thiết bị gia dụng, thậm chí chí còn mua tặng vợ một chiếc máy rửa bát.

Nhưng bên cạnh đó, Hoàng thân Philip còn là người khá phá cách. Ông không thích những thứ hình thức. Ông thích tự mang túi của mình, tự pha rượu martini và tự nói chuyện với mọi người xung quanh, không phải qua các bản ghi nhớ hay sứ giả.

Dù khao khát trở lại cuộc đời binh nghiệp, theo các nhà quan sát hoàng gia, Hoàng thân Philip cuối cùng cũng thích thú với vai trò người đồng hành bên cạnh Nữ hoàng Elizabeth.

Công việc của nữ hoàng đòi hỏi bà phải tuân thủ những truyền thống cứng nhắc. Nhưng Hoàng thân Philip dứt khoát không phải một người theo chủ nghĩa truyền thống khi thực hiện các nghĩa vụ hoàng gia.

Eade viết Hoàng thân đã từ chối để ủy ban quan hệ công chúng trực thuộc Cung điện viết các bài phát biểu cho mình. Thay vào đó, ông tự viết hoặc phát biểu không cần chuẩn bị trước. Hoàng thân Philip cũng nhất mực muốn đi gặp mặt hàn huyên với những người bạn cũ tại các quán rượu, điều khiến ông phải đối mặt những tin đồn không chung thủy.

Nhưng bất chấp tất cả những xáo trộn, cuộc hôn nhân kỳ lạ của họ vẫn tồn tại mạnh mẽ. Một trong những hình ảnh công khai cuối cùng của hai người là vào dịp kỷ niệm 73 năm ngày cưới hồi năm ngoái.

Họ ngồi cạnh nhau. Nữ hoàng trong bộ váy màu tím nhạt. Hoàng thân mặc âu phục. Hai người cùng xem những tấm thiệp chúc mừng thủ công do các chắt của họ làm. Họ nở nụ cười tươi bên nhau.

• Anh tưởng nhớ Hoàng thân Philip như thế nào?
• Ảnh hưởng của Hoàng thân Philip với Harry và William
• Anh khuyên người dân không tụ tập tưởng nhớ Hoàng thân Philip
• Cuộc đời Hoàng thân Philip qua ảnh

Vũ Hoàng (Theo Washington Post