Đọc báo Pháp – 10/01/2020
Đài Loan : ‘Giấc mộng Trung Hoa’
của Tập Cận Bình biến thành ác mộng
Thụy My
Bắc Kinh đã mất hết mọi cơ hội sáp nhập Đài Loan một cách hòa bình, nay chỉ còn giải pháp quân sự. Nhưng nếu « Hồng Kông là thất bại cho Bắc Kinh, Đài Loan có thể sẽ là địa ngục ».
Đài Loan, xung đột Mỹ-Iran, cháy rừng ở Úc, đình công tại Pháp chưa thấy lối thoát, vợ chồng hoàng tử Harry rút lui khỏi các nhiệm vụ chính của Hoàng gia Anh, đó là các chủ đề chính của các nhật báo Pháp hôm nay 10/01/2020. Đặc biệt Đài Loan sắp bước vào cuộc bầu cử tổng thống ngày mai, dưới móng vuốt đe dọa của Trung Quốc, được tất cả các báo Paris đề cập đến.
« Hôm nay Hồng Kông, ngày mai đến lượt Đài Loan »
Trong bài phân tích mang tựa đề « Đài Loan : Khi ‘giấc mộng Trung Hoa’ của Tập Cận Bình biến thành ác mộng », Les Echos nhận xét bà Thái Anh Văn, « tội đồ » của Bắc Kinh rất nhiều hy vọng sẽ tái đắc cử tổng thống. Cuộc khủng hoảng Hồng Kông là một cú sốc lớn tại hòn đảo, nơi mà lời đe dọa của Tập Cận Bình đã gây ác cảm cho hàng loạt người dân Đài Loan.
« Hôm nay Hồng Kông, ngày mai đến lượt Đài Loan », câu khẩu hiệu này nở rộ trên tường các trường đại học Đài Loan và trong những cuộc biểu tình chống Trung Quốc, phản ánh nỗi lo ngày càng tăng của 23 triệu dân của hòn đảo chỉ nằm cách Hoa lục có 160 km.
Người dân Đài Loan vốn có « Phong trào Hoa hướng dương » trước cả « Phong trào Dù vàng » Hồng Kông năm 2014, cảm thấy mình là một cộng đồng cùng chung vận mệnh với cựu thuộc địa Anh. Libération nhắc lại, người Đài Loan theo dõi từng ngày các sự kiện ở Hồng Kông, và cuối tháng 9/2019, đã có trên 100.000 người Đài Loan biểu tình ủng hộ phong trào đòi dân chủ Hồng Kông.
La Croix trong bài « Trung Quốc cộng sản ám ảnh cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan », nêu thêm một câu khẩu hiệu khác : « Chống lại Trung Quốc, bảo vệ Đài Loan ». Đây làkhẩu hiệu tranh cử của bà Thái Anh Văn, 63 tuổi, nữ tổng thống đầu tiên của thế giới Hoa ngữ. Một cái tát cho Trung Quốc, nhưng nhất là đối với đối thủ Hàn Quốc Du (Han Kuo Yu), 62 tuổi, người cho rằng « Đài Loan là bộ phận không thể tách rời của nền văn minh Trung Quốc ».
Chống Trung Quốc : Yếu tố chính trong cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan
Quan hệ Đài-Trung – ngày thêm căng thẳng – trở thành điểm chính của cuộc bầu cử lần này. Nhà chính trị học Vương Nghiệp Lập (Wang Yeh Lih) nhận xét : « Tình cảm chống Trung Quốc đã trở thành nhân tố chủ chốt trong các cuộc thăm dò ».
Theo Les Echos, Tập Cận Bình đã phải trả giá đắt cho bài diễn văn hung hăng trên truyền hình ngày 02/01/2019 gởi đến « đồng bào Đài Loan » nơi mà ông không loại trừ việc thống nhất bằng vũ lực. Nếu bà Thái Anh Văn tái đắc cử, sẽ là thất bại trong ngắn hạn của ông Tập, người muốn hoàn thành giấc mơ của Mao Trạch Đông. Ông ta tin rằng thời gian sẽ đứng về phía mình, nhưng theo Les Echos, việc thống nhất Đài Loan một cách hòa bình nay đã là ảo tưởng.
Libération cho rằng bà Thái phải cảm ơn ông Tập về bài diễn văn nói trên. Tập Cận Bình đe dọa : « Sự độc lập của Đài Loan chỉ dẫn đến một thảm họa khủng khiếp ». Nữ tổng thống Đài Loan đáp trả ngay : « Trung Quốc phải đối mặt với một thực tế về sự hiện hữu của Trung Hoa Dân Quốc, không nên chối bỏ chế độ dân chủ mà người dân Đài Loan đã xây dựng nên ». Stéphane Corcuff, chuyên gia về thế giới Trung Hoa đương đại ở Sciences-Po Lyon nhận xét : « Tập Cận Bình đã phạm một sai lầm chính trị với bài diễn văn này ».
Đài Loan sẽ là địa ngục cho Bắc Kinh ?
Bài viết « Ở Đài Loan, nữ tổng thống không cúi mình trước đế quốc » chiếmhai trang lớn trên Libération nhắc lại cách đây một năm, bà Thái Anh Văn, được mệnh danh là « Tiểu Anh », uy tín đang sa sút và có nguy cơ thất bại. Nhưng nay bà rất nhiều khả năng tái đắc cử, vượt xa hai đối thủ khác đến 25 điểm.
Ông Ngô Chí Trung (Chih Chung Wu), đại diện Đài Loan tại Pháp thổ lộ Thái Anh Văn không phải là một chính khách truyền thống, bà được đào tạo để trở thành giảng viên đại học chứ không phải nhà lãnh đạo chính trị. Tuy nhiên ông Corcufff nhận xét gần đây bà có rất nhiều nỗ lực, bớt đi phương diện kỹ trị, xử sự phù hợp với văn hóa ngoại giao.
Sau Hồng Kông năm 1997 và Macao năm 1999, mục tiêu của đảng Cộng Sản Trung Quốc là thống nhất luôn Đài Loan. Nguyên tắc « nhất quốc, lưỡng chế » thật ra ban đầu được đặt ra để dẫn dụ Đài Loan, trước khi áp dụng cho Hồng Kông. Ý tưởng là sáp nhập tất cả những lãnh thổ này vào Hoa lục, nhưng cho tự trị về kinh tế, chính trị và xã hội. Rất hấp dẫn trên giấy tờ, tuy nhiên trên thực tế, sau 22 năm Hồng Kông được trao trả, không có lời hứa nào được giữ về mặt dân chủ. Tất cả những quyền tự do căn bản bị gặm nhấm dần, cộng thêm bạo lực cảnh sát.
Chuyên gia Matthieu Duchatel, giám đốc chương trình châu Á của Viện Montagne nhận xét trên Les Echos : « Bắc Kinh có năng lực kinh tế và quân sự để chuẩn bị cho thống nhất, nhưng vấn đề chính là mô hình Trung Quốc hoàn toàn không thu hút nổi xã hội Đài Loan dân chủ, vì ngày càng độc tài hơn ». Một nhà nghiên cứu khác cảnh báo « Hồng Kông là thất bại cho Bắc Kinh, còn Đài Loan có thể sẽ là địa ngục ».
Trung Quốc sẽ gia tăng áp lực lên Đài Loan
Trả lời phỏng vấn của nhật báo kinh tế Les Echos, nhà nghiên cứu J.Michael Cole thuộc Global Taiwan Institute cho rằng « Bắc Kinh sẽ gia tăng áp lực » lên Đài Loan.
Chủ trương của Tập Cận Bình cứng rắn hơn rất nhiều so với những người tiền nhiệm, và ông ta không có lý do gì để thay đổi. Việc thống nhất Đài Loan nằm trong « Giấc mộng Trung Hoa » mà ông Tập đã nhiều lần hứa hẹn với người dân Hoa lục. Nếu thấy tính chính danh của mình bị đe dọa vì việc thống nhất lâu quá vẫn chưa thành, ông ta có thể dùng đến những biện pháp cực đoan hơn.
Trước mắt, Bắc Kinh sẽ gia tăng áp lực lên hòn đảo, kể cả tập trận gần Đài Loan ; cô lập về ngoại giao và tăng cường ảnh hưởng, các hoạt động xâm nhập để chia rẽ xã hội Đài Loan. Trung Quốc cũng tiếp tục cuộc chiến tranh tâm lý để khuyến khích giới trẻ Đài Loan sang Hoa lục làm việc, áp đặt ý tưởng là nền kinh tế Đài Loan không có tương lai.
Thật ra đã từ lâu Bắc Kinh cố gắng chinh phục tình cảm của người Đài Loan bằng mọi cách, nhưng không thành công. Những người muốn thống nhất với Hoa lục chiếm một phần hết sức nhỏ, bản sắc Đài Loan ngày càng đậm nét nhất là ở lớp trẻ. Người dân Đài Loan thấy rõ sự độc tài của Tập Cận Bình : bắt giam cả triệu người Duy Ngô Nhĩ, đàn áp các tôn giáo, luật sư, tổ chức phi chính phủ, kiểm duyệt báo chí, xâm phạm Nhà nước pháp quyền ở Hồng Kông…
Nhưng Tập Cận Bình không quan tâm đến những ưu tư của họ, muốn tự mình ấn định thời điểm thống nhất. Bắc Kinh đã mất hết mọi cơ hội sáp nhập Đài Loan một cách hòa bình, nay chỉ còn giải pháp quân sự. Trung Quốc luôn đe dọa, nhưng nhà nghiên cứu J.Michael Cole không tin rằng sẽ biến thành hành động. Bắc Kinh vẫn chưa chắc sẽ thành công với chiến dịch tấn công Đài Loan – cái giá về nhân mạng, các hậu quả về ngoại giao và phản ứng của Hoa Kỳ là những yếu tố mà Trung Quốc phải cân nhắc.
Đài Loan : Mục tiêu của « fake news » Trung Quốc
Cũng về Đài Loan, Le Monde cho biết đảo quốc này đang là mục tiêu của các « fake news » Trung Quốc.
Là một xã hội cởi mở, dân chủ, Đài Loan hơn bao giờ hết đang là đích nhắm bóp méo thông tin của Bắc Kinh. Mục tiêu đầu tiên của các tin vịt này chính là tiến trình bầu cử : nhiều tin đồn nói rằng có một loại sáp được bôi lên phiếu bầu để cản trở việc đếm phiếu của ông Hàn Quốc Du. Tin khác lại khẳng định có những người tình nguyện kiểm phiếu bị từ chối, hoặc lãnh tụ sinh viên Hồng Kông Hoàng Chi Phong đã hành hung một ông già khi sang Đài Loan…
Bà Summer Chen, tổng biên tập Taiwan FactCheck Center, trung tâm kiểm tra tin giả được quốc tế công nhận cho biết : « Vai trò của chúng tôi không phải là đi tìm xuất xứ các tin vịt, mà phải kiểm tra cả đôi bên ». Tuy nhiên có những hình ảnh giống y nhau xuất hiện cả ở Hồng Kông lẫn Đài Loan, bằng tiếng Quảng Đông rồi bằng quan thoại. Hoặc sử dụng chữ giản thể của Hoa lục thay vì phồn thể ở Đài Loan, hay những từ ngữ đặc trưng chỉ được dùng ở Trung Quốc.
Chính quyền Đài Loan đã cảnh báo người dân từ khi ông Hàn Quốc Du, một người vô danh bỗng đắc cử thị trưởng Cao Hùng, thành phố vốn là thủ phủ của đảng Dân Tiến. « Trump của Đài Loan » vốn giỏi xoay sở trong việc xách động mạng xã hội. Facebook từ ngày 01/01/2020 đã lập ra một « war room » chống tin vịt ở Đài Loan, xóa hàng trăm tài khoản đáng ngờ.
Bắc Kinh còn bị nghi ngờ dùng phương tiện công nghệ để tuyên truyền. Đó là những « nhà máy sản xuất nội dung » thường xuyên xuất hiện trên internet Đài Loan. Chẳng hạn « Qiqi đọc thông tin », không hề có quảng cáo, như vậy được ai tài trợ ? Hoặc « Mission », đăng những tin tức ủng hộ Hàn Quốc Du, đã nhiều lần bị Facebook xóa nhưng tái xuất với tên khác. Nhiều youtuber có hàng trăm ngàn người theo dõi thường xuyên xuất hiện, với nhiều điểm tương tự nhau. Một công ty ở Tứ Xuyên đã được nhận ra là kẻ đứng sau lời đề nghị với các thanh niên 20-25 tuổi « trở nên nổi tiếng nếu quảng bá cho việc thống nhất Đài Loan ».
Cháy rừng ở Úc : Thảm họa chưa có hồi kết
Về thảm trạng cháy rừng nước Úc, Le Figaro chạy tựa « Thảm họa chưa có hồi kết ». Khoảng 30 người thiệt mạng, 100.000 kilomet vuông ra tro, hàng trăm triệu con thú bị thiêu cháy : chính quyền Úc đuối sức trước nạn cháy rừng hoành hành đã ba tháng qua. Trong bài xã luận, tờ báo kêu cứu « Cháy ! »
Một đất nước phong cảnh xinh đẹp như trong bưu thiếp, với nhiều loài thực vật và động vật phong phú, những bãi biển tuyệt vời cho những người thích chơi lướt ván, bỗng chốc trở thành địa ngục. Trước thảm họa, nhiều nhân vật nổi tiếng trong thể thao và điện ảnh đã kêu gọi đóng góp.
Cách đây 30 năm, thế giới xúc động trước những thảm họa nhân đạo như boat people, nạn đói ở Ethiopia…và giờ đây đến lượt thảm họa sinh thái. Tại nước Úc đang bốc cháy, bên cạnh những sinh mạng con người, còn có những loài động vật và thực vật bị tiêu diệt, có thể là vĩnh viễn. Theo Le Figaro, người với người từ lâu đã là chó sói, nhưng nay con người còn trở thành con sói đối với hành tinh : khí hậu bị hâm nóng chủ yếu do hoạt động của loài người.
Tin tổng hợp
(Reuters) – Việt Nam chọn 7 nhà thầu để bảo trì nhà máy lọc dầu Dung Quất.
Công Ty Lọc Hóa Dầu Bình Sơn của Việt Nam hôm qua 09/01/2020 cho biết đã ký hợp đồng với 7 nhà thầu để tiến hành công việc bảo trì tổng thể tại nhà máy lọc dầu Dung Quất kể từ tháng 6 tới đây. Nhà máy lọc dầu có công suất 130.000 thùng mỗi ngày sẽ ngừng hoạt động để bảo trì từ ngày 12/06 đến 01/08 năm nay. Các nhà thầu đã trúng thầu thực hiện công việc bảo trì quy mô lớn này bao gồm các công ty từ Malaysia, Hàn Quốc, Thái Lan và Việt Nam. Không thấy có nhà thầu Trung Quốc. Dung Quất là nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam, đi vào hoạt động từ năm 2009. Nghi Sơn, nhà máy lọc dầu thứ hai của Việt Nam, công suất 200.000 thùng/ngày, cũng đã ngừng hoạt động hơn một tháng kể từ tháng 10 để bảo trì.
(Reuters) – Bộ Ngoại Giao Mỹ đồng ý bán 12 chiến đấu cơ phản lực F-35 cho Singapore.
Theo Cơ Quan Hợp Tác An Ninh Quốc Phòng ngày 10/01/2020, thương vụ ước tính khoảng 2,75 tỷ đô la này còn phải chờ phê duyệt từ Quốc Hội Hoa Kỳ. Vào năm ngoái, Singapore đã cho biết là họ có kế hoạch mua bốn chiếc F-35 của hãng Lockheed Martin trong giai đoạn đầu, với khả năng mua thêm 8 chiếc nữa, để thay thế phi đội F-16 đã cũ kỹ của nước này. Với một ngân sách quốc phòng thuộc loại lớn nhất Đông Nam Á, Singapore đã trở thành khách hàng được các tập đoàn vũ khí toàn cầu hết sức săn đón, vì nước này đang muốn đầu tư vào công nghệ mới và nâng cấp thiết bị của mình. Singapore đã dành ra khoảng 30% ngân sách năm 2019 cho các nỗ lực quốc phòng, an ninh và ngoại giao.
(Reuters) Tổng thống Mỹ xác định Washington và Bắc Kinh sớm đàm phán về giai đoạn hai về thương mại.
Thỏa thuận mậu dịch sơ bộ sẽ được ký kết tại thủ đô Mỹ vào ngày 15/01/2020. Trả lời đài ABC ngày 09/01/2020. Nhà Trắng tuy nhiên lưu ý thỏa thuận thương mại giai đoạn hai với Trung Quốc có thể sẽ được hoàn tất sau bầu cử tổng thống Hoa Kỳ vào tháng 11/2020.
(Yonhap) – Ngân sách quân sự của Bắc Triều Tiên lớn nhất thế giới tính tỷ lệ trên GDP.
Theo báo cáo của bộ Ngoại Giao Mỹ công bố hôm 09/01/2019, trong giai đoạn 2007-2017, Bắc Triều Tiên là quốc gia có tỷ lệ ngân sách quân sự lớn nhất thế giới so với tổng sản phẩm nội địa của một quốc gia. Bình Nhưỡng dành từ 13,4 dến 23,7 % GDP cho các chi phí quốc phòng. Đứng thứ nhì bảng xếp hạng này là Oman với 12, 1 % GDP, theo sau là Ả Rập Xê Út, 9 % GDP .
(Reuters) – Tổng thống Mỹ gửi lời mừng sinh nhật lãnh tụ Bắc Triều Tiên.
Cố vấn an ninh quốc gia Hàn Quốc Chung Eui Yong ngày 10/01/2020 không tiết lộ nội dung lời chúc mừng Donald Trump gửi đến Kim Jong Un, nhưng cho biết là lời chúc mừng này đã được gửi qua trung gian Hàn Quốc. Bắc Triều Tiên chính thức xem ngày 08 tháng Giêng là sinh nhật Kim Jong Un.
(AFP) – Rất nhiều nhân vật nổi tiếng trên thế giới quyên góp tiền giúp Canberra đối phó với nạn cháy rừng.
Gần đây nhất tài tử Mỹ, Leonardo DiCaprio thông báo tặng 3 triệu đô la trong nỗ lực chống cháy rừng tại Úc. Ngôi sao điện ảnh Chris Hemsworth, nổi tiếng trong các bộ phim Marvel, đóng góp 1 triệu đô la Úc. Những tay vợt nổi tiếng như Serena Williams, Roger Federer hay Novak Djokovic cho biết sẽ trích hẳn một khoản thù lao nhân giải quần vợt mở rộng tại Úc lần này để thể hiện tình liên đới với những người bị nạn. Hỏa hoạn kéo dài từ tháng 9 năm ngoái tới nay đã làm 26 người thiệt mạng, đốt cháy một diện tích rừng rộng bằng đảo Ai Len, 2.000 ngôi nhà tan thành tro bụi.
Năm năm sau vụ Charlie Hebdo,
Pháp vẫn sống với đe dọa khủng bố
Thanh Phương
Cách đây 5 năm, ngày 07/01/2015, đã xảy ra vụ tấn công khủng bố vào tòa soạn của tuần báo trào phúng nổi tiếng Charlie Hebdo ở Paris, khiến 12 người chết, trong đó có 2 cảnh sát. Thủ phạm của vụ tấn công, anh em nhà Kouachi, tự nhận thuộc tổ chức al-Qaida ở Yemen, đã bị bắn hạ sau hai ngày lẫn trốn. Năm năm sau vụ tấn công khiến cả thế giới bàng hoàng, nước Pháp vẫn sống dưới mối đe dọa khủng bố, mà nay được thể hiện qua những hình thức khác, ngày càng khó kiểm soát hơn, như vụ tấn công bằng dao tại Villejuif, ngoại ô Paris ngày 03/01/2020.
Trong tầm ngắm của Hồi Giáo cực đoan
Charlie Hebdo là một tờ báo có lượng độc giả rất giới hạn, vậy thì vì sao Hồi Giáo cực đoan lại căm ghét tờ báo này như vậy ? Để tìm câu trả lời, chúng ta phải trở ngược về tháng 02/2006, khi nhật báo Đan Mạch Jyllands-Posten suýt bị khủng bố tấn công sau khi đăng các tranh biếm họa vẽ đấng tiên tri Mohamed.
Để tỏ tình liên đới với đồng nghiệp Đan Mạch, Charlie Hebdo cũng cho đăng các bức biếm họa Mohamed. Những bức biếm họa này ngay lập tức đã gây phản ứng dữ dội từ giới Hồi Giáo tại Pháp. Nhưng ở đất nước của quyền tự do báo chí, số báo nói trên của tuần báo trào phúng bán đắt như tôm tươi : 400 ngàn bản đã đến với độc giả Pháp.
Không dừng ở đó, đến năm 2013, Charlie Hebdo xuất bản một số đặc biệt đặt tên là Charia Hebdo ( Charia là luật Hồi Giáo ). Vài ngày sau, một quả bom xăng thiêu rụi trụ sở của tờ báo, khiến toà soạn phải dọn đi. Trang web của tờ báo bị tin tặc tấn công, một tờ báo do al-Qaida tài trợ thậm chí còn treo giá một trong những cộng tác viên của Charlie Hebdo. Nhưng ban biên tập tuần báo trào phúng vẫn kháng cự, cho đến ngày 07/01/2015.
Vào lúc 11h20 ngày hôm đó, mặc đồ đen, trùm kín đầu và trang bị súng Kalachnikov, hai anh em Kouachi xông vào tòa soạn Charlie Hebdo nằm trên đường Nicolas Appert, quận 6, Paris. Đầu tiên họ nổ súng vào hai nhân viên bảo trì, giết chết một người. Rồi gặp họa sĩ Coco trong cầu thang, hai kẻ khủng bố bắt cô này làm con tin, buộc cô phải dẫn đến phòng họp của tòa soạn. Và thế là cuộc tàn sát bắt đầu, xóa sổ gần như toàn bộ ban biên tập đang ngồi họp trong phòng, trong đó có tổng biên tập Charb, người bị bắn đầu tiên. Chín người khác bị bắn chết tại đây, trong đó có một cảnh sát được điều động đến để bảo vệ Charb.
Là nhân viên cấp cứu và cũng là cây bút của Charlie Hebdo, Patrick Pelloux là một trong những người đầu tiên đến nơi xảy ra khủng bố, lúc đó kể lại giọng còn bàng hoàng: « Thật là khủng khiếp, nhiều người đã chết rồi, vì họ bị giết giống như xử bắn. Nhưng chúng tôi cứu được những người khác và nói chung những người này vào sáng nay tình trạng khá tốt. Tôi đến đây để nói với bạn rằng tờ báo sẽ tiếp tục hoạt động, bởi vì họ đã không thắng và Charb, Cabu, Bernard, Honoré, Elsa, Cabu, Tignous, Wolinsky, Mustafa, Franck, Michel, và viên cảnh sát có nhiệm vụ bảo vệ chúng tôi đã không chết vô ích. Không nên căm thù người Hồi Giáo. Mọi người, mỗi ngày, trước cửa nhà mình, đều phải làm sống mãi các giá trị của nền Cộng Hòa »
Sau cuộc thảm sát, hai anh em Kouachi ra khỏi tòa soạn, leo lên xe hơi vừa hô to : « Chúng tôi đã trả thù cho đấng tiên tri Mohamed, chúng tôi đã tiêu diệt Charlie Hebdo !». Đụng đầu một toán cảnh sát đang tuần tra bằng xe đạp, hai kẻ khủng bố nổ súng bắn bị thương một cảnh sát, rồi lạnh lùng kết liễu mạng sống viên cảnh sát này, trước khi leo lên xe tẩu thoát. Sau hai ngày truy lùng gắt gao, cuối cùng cảnh sát mới tìm thấy và tiêu diệt hai anh em Kouachi.
Ngay ngày hôm sau, 08/01, một kẻ khủng bố khác, Amedy Coulibaly, tự nhận thuộc tổ chức Nhà nước Hồi Giáo, bắn chết một nữ cảnh sát viên ở Montrouge, ngoại ô Paris, rồi tấn công vào một siêu thị chuyên bán hàng cho người Do Thái, giết chết 4 người, trước khi bị cảnh sát bắn hạ.
Cú sốc đối với nước Pháp
Tổng thống thời ấy, François Hollande, ngay hôm đó nhìn nhận vụ tấn công vào Charlie Hebdo là một cú sốc đối với nước Pháp: « Nước Pháp hôm nay đang đứng trước một cú sốc, cú sốc của cái mà ta có thể gọi ngay là tấn công khủng bố, vì chắc chắn đúng là như thế, vào một tờ báo đã nhiều lần bị đe dọa và vì thế đang được bảo vệ. Trong những lúc như thế này, chúng ta phải gắn kết thành một khối, chứng tỏ chúng ta là một đất nước biết sát cánh với nhau, biết phản ứng đúng mức, một các kiên quyết, nhưng vẫn duy trì khối đoàn kết. Đó sẽ là thái độ, là quyết tâm của tôi trong những ngày tới, những tuần tới.
Tôi sẽ có dịp ngỏ lời với dân Pháp vì chúng ta đang ở vào một giai đoạn cực kỳ khó khăn. Nhiều mưu toan khủng bố đã bị phá vỡ trong những tuần qua. Chúng ta đã biết là nước ta bị đe dọa giống như những nước khác trên thế giới vì chúng ta là quốc gia của tự do. Nay tôi nghĩ đến các nạn nhân, 11 người đã bị giết, 4 người đang trong tình trạng thập tử nhất sinh. Chúng ra nhất quyết tìm ra các thủ phạm và khi nào có thể được, kêu gọi đến sự đoàn kết dân tộc. »
Vụ khủng bố Charlie Hebdo đã gây chấn động dư luận không chỉ ở Pháp, mà còn trên toàn thế giới. Trong những ngày sau đó, hàng triệu người đã xuống đường với một dòng chữ duy nhất : « Tôi là Charlie », vừa phẫn nộ lên án khủng bố, vừa mạnh mẽ bảo vệ quyền tự do ngôn luận. Tại Paris, ngày 11/01/2015, tổng thống François Hollande đã quy tụ 50 nguyên thủ quốc gia trong một cuộc tuần hành lịch sử.
Đối với các thành viên ban biên tập Charlie Hebdo, 5 năm sau, chấn thương từ cú sốc của vụ tấn công khủng bố này vẫn còn nguyên vẹn. Nhưng Philippe Lançon, một trong những nhà báo thoát chết, nhưng bị thương rất nặng trong vụ khủng bố, khẳng định Charlie sẽ còn sống lâu dài: « Dĩ nhiên đó là một cái bóng vẫn bao phủ lên tờ báo, nhưng công việc đầy rũi ro của chúng tôi đó là đưa tờ báo thoát khỏi cái bóng đó. Chuyện này chúng tôi đã sống qua, và nó đã ảnh hưởng đến Charlie, nhưng nhiệm vụ của tờ báo chính là thoát khỏi chuyện đó, để tiếp tục sống sót, tiếp tục phát triển. Sau những gì đã trải qua, việc tờ báo còn đứng vững đúng là một phép lạ. Những kẻ sát nhân đã không thành công hoàn hoàn. Khi ra khỏi tòa soạn, họ đã hô « Chúng tôi đã giết chết Charlie ». Nhưng họ đã không giết được Charlie, Charie vẫn sống, và tờ báo sẽ sống với những ký ức, với những mâu thuẫn của nó, dù phải chịu những đòn tấn công. Tôi nghĩ tờ báo sẽ còn sống lâu dài. »
Đối với nhà xã hội học Michel Wieviorka, vụ tấn công vào tòa soạn Charlie khiến dân Pháp ý thức là họ sẽ phải sống lâu dài với mối đe dọa khủng bố : « Tôi nghĩ rằng với vụ Charlie Hebdo, dân Pháp ý thức rằng họ đã thật sự bước vào thời kỳ của khủng bố toàn cầu và đang đối đầu với những vấn đề, không thật sự mới, nhưng thật sự là họ đang sống với nó. Họ ý thức là đang có một sự thay đổi sâu rộng trên thế giới và ngay trong nước họ. Đây là một cú sốc kinh khủng.
Vụ Charlie Hebdo trước hết đã khiến dân Pháp xúc động và có một sự đồng thuận khá rộng rãi, nhưng không phải đồng thuận một trăm phần trăm. Đảng cực hữu không nhất trí với phong trào phản đối hành vi khủng bố. Trong giới Hồi Giáo, đâu đó vẫn có những người tỏ vẻ cảm thông với các hành vi khủng bố. Ngoài hai thành phần xã hội đó, ai cũng đều có chung cảm xúc, đều bác bỏ sự man rợ, đều thấy rằng không thể dùng bạo lực như thế để giải quyết các vấn đề. Nhưng chỉ một thời gian sau, chính trị lại lấn át tất cả. »
Khủng bố triền miên
Vụ tấn công vào toà soạn Charlie Hebdo đã mở màn cho một đợt khủng bố chưa từng có tại Pháp, mà cao điểm là các vụ tấn công ở Paris và tại sân vận động Stade de France ngày 13/11/2015, khiến 130 người thiệt mạng, nhiều nhất là tại nhà hát Bataclan. Sau vụ khủng bố đẩm máu nhất tại Pháp kể từ sau đệ nhị thế chiến, chính phủ đã phải ban hành tình trạng khẩn cấp, được triển hạn nhiều lần cho đến tháng 11/2017.
Từ đó, các vụ tấn công khủng bố tiếp diễn cho đến nay. Đối với cơ quan tình báo Pháp, mối đe dọa khủng bố vẫn rất cao. Vấn đề là khủng bố nay gần như không còn được thể hiện qua những vụ tấn công ngoạn mục nữa, mà nay nước Pháp đang đối đầu với một hình thức khủng bố khó lường trước, vì thủ phạm là những người hành động một mình, thường là những kẻ có tâm thần không ổn định, dễ bị kích động, mà lại ngả theo Hồi Giáo cực đoan. Thay vì dùng súng ống, những người này dùng một loại vũ khí rất đơn giản, đó là dao.
Đó là trường hợp của Nathan C., kẻ đã dùng dao đâm chết một người và đâm bị thương hai người khác, trong một công viên ở Villejuif, thị trấn ngoại ô sát Paris, ngày 03/01/2020, trước khi bị cảnh sát bắn chết ngay sau đó. Khi tấn công, hung thủ đã hô « Allah Akbar » ( Thượng đế vĩ đại nhất ). Vụ này nay được giao cho viện công tố quốc gia chống khủng bố điều tra, vì có những dấu hiệu cho thấy đây có thể là một hành vi khủng bố.
Một vụ tấn công tương tự có thể suýt nữa đã xảy ra ở thành phố Metz, miền đông nước Pháp, ngày 05/01/2019. Hôm đó, một người tình nghi theo Hồi Giáo cực đoan và cũng bị rối loạn tâm thần đã bị cảnh sát bắn bị thương, do đã cầm dao xông vào cảnh sát vừa hô « Allah Akbar ».
Chưa hết, cũng trong ngày 05/01, một phụ nữ mặc niqab, tức trang phục của phụ nữ Hồi Giáo trùm kín từ đầu đến chân, có hành tung bất thường, đã bị bắt giữ vào đầu buổi tối tại ga Austerlitz, trên người có một con dao dài 15 cm và một cuốn kinh Hồi Giáo Coran. Tuy nói với cảnh sát là không hề có ý định làm hại một ai, nhưng bà ta lại không giải thích được tại sao lại mang theo dao. Qua kiểm tra căn cước, người ta biết phụ nữ này nằm trong danh sách những người « mất tích » đang được cảnh sát tư pháp truy tìm.
Tất nhiên không thể kết luận ngay đây là một kẻ khủng bố, nhưng rõ ràng là những người như phụ nữ này là mối nguy hiểm tiềm tàng, nếu bị Hồi Giáo cực đoan kích động.
Năm năm sau vị tấn công khủng bố vào tòa soạn Charlie Hebdo, những kẻ đồng lõa với hai anh em Kouachi và với Coulibaly, tổng cộng 14 người, sẽ bị đem ra xử trong năm nay, từ ngày 04/05 đến 10/07, trước một tòa đại hình đặc biệt. Thật ra thì chỉ có 11 người ra tòa, vì một bị cáo thì đã trốn sang Syria từ cách đây 5 năm, còn hai người thì được cho là đã chết.
0 comments