Trước sự gia tăng căng thẳng trong các tuyên bố, phát biểu của Mỹ và Trung Quốc tại Hội nghị cấp cao An ninh châu Á (Shangri-La 2019), với vai trò nước chủ nhà để đảm bảo Hội nghị thành công, Singapore đã nỗ lực hạ nhiệt và hòa giải mối quan hệ giữa hai nước lớn này. Điều này thể hiện qua phát biểu của Thủ tướng Lý Hiển Long tại Hội nghị và Phó Thủ tướng Singapore Heng Swee Keat tại Hội nghị Tương lai cho châu Á ở Nhật Bản.

“Nên giải quyết thông qua ngoại giao và nhượng bộ...”

Trong bài phát biểu trước các bộ trưởng quốc phòng và quan chức quân sự tại lễ khai mạc Đối thoại Shangri-La hôm 31/5, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long đã kêu gọi Trung Quốc nên giải quyết tranh chấp Biển Đông một cách hòa bình, phù hợp với luật quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS).“Nên giải quyết thông qua ngoại giao và nhượng bộ, thay vì vũ lực hay đe dọa sử dụng vũ lực, đồng thời cân nhắc tới lợi ích cốt lõi và quyền của các quốc gia khác”, Thủ tướng Lý Hiển Long nhấn mạnh.“Theo đó qua thời gian, Trung Quốc sẽ xây dựng tiếng tăm của mình là cường quốc có trách nhiệm, tốt đẹp và các nước khác không cần phải e sợ Trung Quốc. Trung Quốc sẽ được tôn trọng như một cường quốc mà các nước có thể trông cậy để ủng hộ một khu vực ổn định và hòa bình”, nhà lãnh đạo Singapore nói thêm.

“Mỹ vẫn là nước mạnh nhất thế giới, TQ khó có thể đánh bại”

Theo Thủ tướng Lý Hiển Long, vấn đề cơ bản giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay là thiếu lòng tin chiến lược lẫn nhau. Ông Lý cho rằng cuộc đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc là không thể tránh được, tuy nhiên cuộc đối đầu này sẽ không giống Chiến tranh Lạnh và Trung Quốc khó có thể đánh bại được Mỹ. “Mỹ cho đến nay vẫn là nước mạnh nhất thế giới. Nền kinh tế của nước này vẫn mạnh và đổi mới nhất thế giới, còn năng lực quân sự cũng vượt xa các nước khác. Người Mỹ vẫn lo ngại về việc Trung Quốc sẽ đuổi kịp họ, nhưng mặc dù Trung Quốc có thể dẫn đầu trong một số lĩnh vực, song họ sẽ phải mất nhiều năm trước khi đứng ở vị trí ngang bằng Mỹ”, Thủ tướng Lý Hiển Long nhận định. Trung Quốc vẫn phải mất vài chục năm trước khi trở thành một nước phát triển toàn diện, tuy nhiên Bắc Kinh không nên chờ tới hàng chục năm nữa mới gánh trách nhiệm lớn hơn, theo ông Lý Hiển Long.

“Mỹ và TQ nên chấp nhận thực tế và tìm cách hòa giải để hợp tác”

Hội nghị Tương lai cho châu Á 2019 tổ chức tại Nhật Bản từ ngày 30-31/5/2019 vừa qua, đã thu hút sự tham dựcủa các nhà lãnh đạo và quan chức cấp cao của nhiều nước châu Á, trong đó có Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad, Thủ tướng Campuchia Hun Sen, Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith,Thủ tướng Bangladesh Sheikh Hasina, Chủ tịch Quốc hội Mông Cổ Gombojav Zandanshatar, Phó Thủ tướng Việt Nam Phạm Bình Minh, Phó Thủ tướng Singapore Heng Swee Keat cùng lãnh đạo nhiều viện nghiên cứu, tập đoàn lớn trên thế giới. Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Singapore Heng Swee Keat cho rằng căng thẳng Mỹ - Trung đang khiến nền kinh tế của nước này bị xáo trộn và làm giảm niềm tin của các nhà đầu tư. Ông cho rằng hai bên cần chấp nhận thực tế và tìm cách hòa giải, tránh đối đầu để cùng hợp tác.

“Việc chọn phe là lựa chọn không cần thiết đối với mọi quốc gia”

Trước các luồng dư luận quan ngại về việc các nước khu vực lựa chọn như thế nào trong mối quan hệ đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc, Bộ trưởng Quốc phòng Singapore Ng Eng Hen hôm 29/5, khẳng định cả Washington và Bắc Kinh cần chấp nhận rằng việc “chọn phe” là lựa chọn không cần thiết đối với mọi quốc gia. Bộ trưởng Ng Eng Hen cho biết “không chỉ là một lựa chọn sáng suốt, nó cho thấy chúng ta đang không sống trong trật tự thế giới đơn cực hay đa cực. Chúng ta đang có những chuỗi cung ứng xuyên biên giới, nền kinh tế phụ thuộc lẫn nhau, dù đó có là về thương mại hay chứng khoán”.

Hồi tháng 11/2018, khi phát biểu bế mạc Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long từng cho rằng Đông Nam Á có thể phải lựa chọn Mỹ hoặc Trung Quốc. Ông cảnh báo rằng các quốc gia Đông Nam Á có thể một ngày nào đó phải lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc, trước mối quan ngại sâu sắc về một cuộc xung đột chiến tranh lạnh kiểu giữa các nền kinh tế lớn nhất thế giới. Ông Lý đã cảnh báo rằng trật tự đa phương dựa trên luật pháp hiện đang bị “suy thoái” và kêu gọi hội nhập kinh tế lớn hơn trong khu vực. Ông nói ASEAN cố gắng làm bạn với tất cả các cường quốc lớn, và cần phải nhận thức về một tình huống khiến họ có thể cần phải thực hiện một sự lựa chọn giữa cường quốc này.Mối quan hệ giữa các nước lớn sẽ duy trì ổn định vì các nước ASEAN muốn tham gia với cả hai, và tối đa hóa phạm vi và lợi thế của sự hợp tác với cả Mỹ và Trung Quốc.