Công tố viên Đặc biệt Mỹ Robert Mueller hôm 29/5 nói rằng cuộc điều tra của ông về sự can thiệp của Nga vào bầu cử Mỹ hồi năm 2016 không bao giờ kết thúc bằng cáo trạng hình sự đối với Tổng thống Donald Trump và chỉ ra rằng việc quyết định liệu quy trình luận tội có đúng đắn hay không là tùy thuộc vào Quốc hội.

Trong bình luận công khai đầu tiên kể từ khi ông bắt đầu cuộc điều tra hồi tháng 5 năm 2017, ông Mueller nói chính sách Bộ Tư pháp không cho phép ông truy tố một Tổng thống đương nhiệm. Ông nói với các phóng viên rằng ‘đó không phải là một lựa chọn mà chúng tôi nên xem xét’.

Nhưng ông cũng nói rằng cuộc điều tra kéo dài hai năm không minh oan cho Trump về việc có hành vi không đúng mực và chỉ ra rằng có những cách khác để khiến các Tổng thống phải chịu trách nhiệm giải trình.

“Hiến pháp yêu cầu phải có quy trình khác ngoài hệ thống tư pháp hình sự để chính thức cáo buộc một Tổng thống đương quyền về hành vi sai trái,” ông Mueller nói khi ông loan báo từ chức ở Bộ Tư pháp.

Phe Dân chủ ở Quốc hội đang tranh luận liệu có nên xúc tiến việc luận tội Tổng thống hay không – nỗ lực chắc chắn sẽ không hội đủ số phiếu ở Thượng viện do phe Cộng hòa kiểm soát.

Nhà Trắng và một vài đảng viên Cộng hòa hàng đầu nói đã đến lúc chuyển sang những vấn đề khác trong khi một số ứng viên Tổng thống bên Đảng Dân chủ kêu gọi luận tội.

“Điều mà về cơ bản ông Robert Mueller đã làm là chuyển sang cho Quốc hội luận tội,” Thượng nghị sỹ Kamala Harris viết trên Twitter.

“Do Công tố viên Đặc biệt Mueller không thể truy tố hình sự Tổng thống, việc đó nằm trong tay Quốc hội để đáp trả những tội lỗi, những lời dối trá và những hành vi sai trái khác của Tổng thống Trump – và chúng tôi sẽ làm như thế,” Dân biểu Jerrold Nadler, chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện do Đảng Dân chủ kiểm soát, nói.

Bản báo cáo của ông Mueller từ chối phán xét liệu ông Trump có cản trở công lý hay không mặc dù nó có liệt kê ra 10 trường hợp mà ông Trump tìm cách cản trở điều tra, bao gồm tìm cách sa thải ông Mueller.

“Nếu chúng tôi có lòng tin rằng Tổng thống rõ ràng không phạm tội, chúng tôi đã nói ra như thế,” Mueller nói. “Tuy nhiên, chúng tôi đã không khẳng định liệu Tổng thống có phạm tội hay không.”

Ông Trump, người liên tục đả kích cuộc điều tra của ông Mueller là ‘săn phù thủy’ và ‘trò lường gạt’ nhằm để phá hỏng nhiệm kỳ Tổng thống của ông, nói rằng ‘vấn đề đã được giải quyết.

“Không có gì thay đổi từ bản báo cáo của Mueller,” ông viết trên Twitter. “Không có đủ bằng chứng và do đó, ở đất nước chúng ta, người đó là vô tội. Vụ án đã khép lại. Xin cám ơn.”

Ông Mueller, người đứng đầu FBI từ năm 2001 cho đến 2013, nói ông sẽ không nói thêm gì ngoài những gì ông đã trình bày trong bản báo cáo dài 448 trang – dấu hiệu đối với Đảng Dân chủ rằng không có khả năng ông cung cấp cho họ thêm chứng cứ để luận tội Tổng thống nếu ông ra điều trần ở Điện Capitol.

“Ngoài những gì mà tôi phát biểu ở đây ngày hôm nay và những gì có trong bản báo cáo được ghi lại của chúng tôi, tôi không tin là tôi nói thêm điều gì đó sẽ thích hợp,” ông nói.

Ông không trả lời các câu hỏi sau khi đưa ra phát biểu.

Dân biểu hàng đầu của Đảng Cộng hòa trong Ủy ban Tư pháp Hạ viện, ông Doug Collins, nói rằng tố tụng hóa các kết quả trong báo cáo của ông Mueller chỉ làm chia rẽ đất nước mà thôi. “Đã đến lúc tiến về phía trước từ cuộc điều tra và hãy bắt đầu tập trung vào những giải pháp thật sự cho người dân Mỹ,” ông nói.

Chỉ có một dân biểu Cộng hòa cho đến nay là ông Justin Amash nói rằng ông Trump đã phạm những tội có thể bị luận tội. “Trái bóng đang ở trên sân chúng ta, thưa Quốc hội,” ông viết trên Twitter.