Tin Việt Nam – 03/02/2019
Sunday, February 3, 2019
3:20:00 PM
//
Slider
,
Tin Việt Nam -
CSVN bắt giữ thêm một người
với cáo buộc là thành viên đảng Việt Tân
Tin từ Hà Tĩnh – Cơ quan an ninh điều tra bộ công an CSVN đã bắt giữ anh Trần Văn Quyền hai tuần trước Tết Nguyên đán, với cáo buộc là thành viên của Canh tân Cách mạng Đảng (tức Việt Tân).
Theo luật sư Nguyễn Văn Miểng, anh trai của anh Quyền cho biết, Quyền bị bắt giữ ngày 23/01/2019 tại Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Sau khi bắt giữ anh tại một quán cafe, công an đã đưa anh về để khám nhà khẩn cấp. Không rõ phía công an có thu giữ được gì không. Phía gia đình không nhận được văn bản nào từ phía công an về việc bắt giữ cũng như khám nhà. Khi gửi quần áo và thực phẩm cho Quyền trong trại giam, gia đình chỉ được thông báo bằng miệng rằng “Quyền bị bắt vì tham gia tổ chức khủng bố Việt Tân.”
Anh Trần Văn Quyền, sinh năm 1999, quê Hà Tĩnh, là thợ lắp đặt camera và sống ở Dĩ An. Hiện anh bị tạm giam tại Trại tạm giam B34 – Bộ Công an tại huyện Củ Chi.
Việt Tân là một đảng chính trị của người Việt có trụ sở ở California (Hoa Kỳ), bị chế độ cộng sản ở Việt Nam coi là tổ chức khủng bố.
Giữa tháng 1 năm 2019, an ninh Việt Nam cũng bắt một công dân Úc tên là Châu Văn Khãm, thành viên của Việt Tân, cùng với Nguyễn Văn Viên, thành viên của Hội Anh em Dân chủ, khi hai người gặp gỡ tại Sài Gòn.
Quốc Tuấn
Lou Correa và 4 đồng viện yêu cầu CSVN
trả lại cho dân vườn rau Lộc Hưng
Tin Washington D.C. – Hôm thứ Tư( 31 tháng 1), tại phòng họp của Quốc hội Hoa Kỳ, dân biểu Lou Correa chính thức lên tiếng phản đối nhà cầm quyền CSVN đã dùng vũ lực để giải toả, đập phá, san bằng và chiếm đất của cư dân vườn rau Lộc Hưng ở phường 6, quận Tân Bình, Sài Gòn.
Khoảng hai tuần lễ trước đó, ông Lou Correa đã cùng các dân biểu đồng viện như Gil Cisneros, Katie Porter, Alan Lowenthal và Al Green mở cuộc họp với đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam là ông Daniel Kritenbrink để thảo luận về sự kiện gây chấn động dư luận trong nước cũng như quốc ngoại mới đây.
Tại phòng họp của Quốc hội Hoa Kỳ, ông Lou Correa yêu cầu nhà cầm quyền CSVN chấm dứt hành động cưỡng chế để chiếm dụng đất đai hợp pháp của người dân vườn rau Lộc Hưng, biến họ thành những người lang thang không nhà trong khi mọi người đang chuẩn bị đón Tết Nguyên đán thiêng liêng của dân tộc.
Dân biểu Lou Correa cho rằng cách hành xử vụ vườn rau Lộc Hương cho thấy nhà cầm quyền CSVN là chế độ độc tài. Ông cũng cho rằng nhà cầm quyền CSVN cần phải trả lại đất đai hợp pháp của người dân Lộc Hưng để họ có thể nối tiếp cuộc sống an bình trên mảnh đất đã nuôi sống họ qua nhiều thế hệ. (BBT)
Tổng Bí thư khẳng định vai trò lãnh đạo duy nhất
của Đảng Cộng sản nhân lễ kỷ niệm 89 năm
Trong bài viết nhân lễ kỷ niệm 89 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam hôm 3/2/2019 được đăng tải rộng rãi trên các báo trong nước, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định ĐCSVN là lực lượng chính trị duy nhất có đủ khả năng để lãnh đạo đất nước trong suốt gần 90 năm qua nhờ bản lĩnh, kinh nghiệm và uy tín trong nhân dân.
“Thực tế gần một thế kỷ qua cho thấy, ở Việt Nam không có một lực lượng chính trị nào khác, ngoài ĐCSVN, có đủ bản lĩnh, trí tuệ, kinh nghiệm, uy tín và khả năng lãnh đạo đất nước vượt qua mọi khó khăn, thử thách cam go để đưa dân tộc đến bờ vinh quang, giành được hết thắng lợi này đến thành công khác“, bài viết của Tổng Bí thư kiêm Chủ tịch nước có đoạn viết.
Trong bài viết có tựa “Đảng vững mạnh, đất nước phát triển, dân tộc trường tồn”, người đứng đầu ĐCSVN và Nhà nước đưa ra các luận điểm chứng minh vai trò lãnh đạo duy nhất của đảng như sự phát triển kinh tế của Việt Nam với tăng trưởng kinh tế hơn 7%, xuất siêu đạt kỷ lục hơn 7 tỷ đô la, tỷ lệ nợ công/GDP giảm, chỉ số giá tiêu dùng thấp và ổn định, mở rộng quan hệ với các nước, tham gia Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP),… Ông cũng không quên nói đến những thành công trong công cuộc chống tham nhũng được ông phát động từ năm 2016 đến nay, nhấn mạnh đến con số hơn 60 cán bộ cấp cao thuộc diện trung ương quản lý bị xử lý kỷ luật, bao gồm 5 uỷ viên trung ương, một uỷ viên Bộ Chính Trị bị khai trừ đảng và lĩnh án 30 năm tù, thậm chí 11 người nguyên uỷ viên trung ương đã nghỉ hưu cũng bị xử lý kỷ luật.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Phú Trọng cũng nói đến những khó khăn của đảng mà ông gọi là “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”, tệ tham nhũng lãng phí, quan liêu, và các thế lực thù địch luôn xuyên tạc, vu cáo đảng, kích động, chia rẽ đảng.
Mặc dù vậy, người đứng đầu đảng tin chắc rằng ĐCSVN “nhất định sẽ hoàn thành xuất sắc trọng trách của mình”.
Trong bài viết của mình, ông Nguyễn Phú Trọng cũng khẳng định việc dảng kiên định con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội trên cơ sở chủ nghĩa Mác Lê Nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời kêu gọi toàn dân phấn đấu thực hiện Cương lĩnh của đảng, Hiến pháp của Nhà nước.
Sau đại hội đảng 12 hồi đầu năm 2016, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát động một cuộc chiến chống tham nhũng rầm rộ mà ông nói là để xây dựng đảng trong sạch, lấy lại niềm tin của nhân dân. Tuy nhiên, một báo cáo về chỉ số nhận thức tham nhũng của Minh bạch quốc tế mới đây cho thấy Việt Nam vẫn tham nhũng nặng so với các nước trong khu vực và bị xếp tụt 10 hạng so với năm trước.
Trong năm 2018, Việt Nam cũng chứng kiến một loạt các đảng viên cộng sản lão thành công khai từ bỏ đảng để phản đối ĐCSVN sau khi ĐCSVN quyết định kỷ luật nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ Chu Hảo vì “tự diễn biến”.
Đảng CSVN bị chi phối
bởi những người không có đạo đức
Tin Vietnam – Báo Thanh Niên ngày 2 tháng 2 đăng tải bài viết của tác giả Nhị Lê, Phó tổng biên tập tạp chí cộng sản viết về 89 năm sau ngày thành lập đảng CSVN với nội dung: Sau 32 năm đổi mới, đảng CS “chưa bao giờ như bây giờ.”
Đảng CS là lực lượng lãnh đạo độc quyền duy nhất tại Việt Nam, nhưng những con người nằm trong đảng lại đang tha hoá, thoái hoá, băng hoại đạo đức và quyền lực một cách nghiêm trọng. Nhiều viên chức, đảng viên hàng động một cách trái đạo đức, vô đạo đức và vô liêm sỉ, phẩm hạnh bị lãng quên. Vì vậy, nạn tham nhũng, quan liêu, lợi ích nhóm, nạn chạy chức, chạy quyền lan rộng, thờ ơ trước nỗi đau của dân tộc, thậm chí nhiều người còn ngoảnh mặt trước nỗi đau của nhân dân.
Theo ông Nhị Lê, đã không có liêm sỉ thì dứt khoát không thể thành người được. Những viên chức CS chức vụ bé thì ăn cắp vặt, chức vụ to thì đục khoét quốc khố, táng tận lương tâm hơn thì ăn cắp chức vụ, ăn cắp danh vị và ăn cắp lòng tin.
Bài viết còn nói rằng đảng CS là một tổ chức đảng bị chi phối bởi những con người không có đạo đức hoặc kém đạo đức, nên không thể nói đây là tổ chức đảng vững mạnh, nếu không muốn nói là nguy cơ hủ bại, tan vỡ sẽ cận kề. Và ông Nhị Lê gọi tất cả những đặc trưng trên của các đảng viên CS là những thứ bệnh hoạn đạo đức.
An Nhiên
“Đối tác chiến lược Việt—Mỹ”:
Hãy nhanh chóng vượt vũ môn!
Nguyễn Hoàng
Chứng kiến cảnh “chộn rộn” ở các Vụ Khu vực, Bộ Ngoại giao mấy ngày cuối năm, có thể cảm nhận bầu không khí của thượng đỉnh Trump—Kim sẽ diễn ra sau Tết. Ngày 31/1/2019, Tổng thống Trump dường như đã xác nhận việc Việt Nam sẽ là địa điểm của hội nghị thượng đỉnh Mỹ—Triều lần hai giữa ông với Kim Jong-un khi nói với các phóng viên tại Nhà Trắng [1]: “Tôi nghĩ hầu hết quý vị đều đã biết địa điểm đó là ở đâu rồi”, và rằng: “Tôi không cho đó là một bí mật gì lớn”.
Lịch sử vấn đề
Trong khi đó, món quà năm mới mà Nghị viện châu Âu gửi đến các lãnh đạo Việt Nam lại chẳng mấy khích lệ, nếu như không muốn nói là “điềm xui” đầu năm. Mấy bà đầm EU tuyên bố, hoãn EVAFTA do “lỗi kỹ thuật” nhưng rồi lại nửa kín nửa hở, “nếu không có vấn đề vi phạm nhân quyền thì liệu lỗi kỹ thuật ấy có xẩy ra?”
Có thể thấy người Mỹ đã khéo léo đẩy quả bóng nhân quyền sang cho EU để cảnh tỉnh lãnh đạo Việt Nam rằng họ không thể hành xử tuỳ tiện và coi thường các giá trị phổ quát, trong khi bản thân lại đang rất cần tranh thủ sự ủng hộ của thế giới văn minh. Kiểu lịch sự của mấy bà đầm “thép” này đã gợi lại một nhận xét đầy chua chát của giới nghiên cứu: “Có thể nói, nước Pháp đã còng tay Việt Nam và dẫn vào thời đại mới”[2].
Là đơn vị đối tác với Bộ Ngoại giao, tranh thủ liên hoan cuối năm, tôi hỏi về khả năng dứt điểm “khúc nhôi” ĐTCLVM. Chàng trai trẻ cấp vụ vừa ngửa mặt “niệm” Chinh Phụ Ngâm “xanh kia thăm thẳm tầng trên”, vừa chỉ tay lên trời thay cho câu trả lời. Chúng tôi hiểu ngay, khi hiệu lệnh từ Trung Nam Hải chưa phát ra thì đến ngoại trưởng Phạm Bình Minh cũng không thể giải đáp được câu hỏi ấy.
Dù sao ông Minh vẫn được anh chị em trong giới nể trọng, vì phản ứng bộc trực của ông tại Hội nghị Trung ương, khi có đại biểu chất vấn trách nhiệm của Bộ Ngoại giao trong việc để cho “quan hệ đối tác chiến lược Đức—Việt” bị “đóng băng” và “đứt gãy”. Được biết, ông Minh vừa giải thích, vừa chỉ tay về phía Tổng Bí thư, như khẳng định, Bộ Ngoại giao vô can trong chuyện ấy.
Nhưng đối với ĐTCLVM, Bộ Ngoại giao có “vô can”? Câu trả lời có lẽ là “không!”. Bởi vì, đấy là cả một câu chuyện dài nhiều chương lắm hồi. Mấy năm trước, ông/bà/con gái Clinton sang tận Việt Nam thưởng thức món “phở Hà Nội” và cả hai mẹ con Hillary đội “nón lá” đi thăm trại lợn, phát ngôn bao lời có cánh về mối bang giao Mỹ—Việt đầy duyên nợ (Người viết lúc ấy tự nhiên lại liên tưởng tới cảnh gia đình Clinton đi thăm “Trại Súc Vật” của George Orwell).
Thời điểm lúc bấy giờ, câu chuyện ĐTCLVM hãy còn là một khái niệm tương đối mới mẻ và giật gân. Nhưng khi cả chủ lẫn khách, ai về nhà nấy, hình như câu chuyện “phôi phai” dần theo năm tháng. Ban Đối ngoại Trung ương là cơ quan đảng, thường song hành với Bộ Ngoại giao khi đánh giá những vấn đề quốc tế và chính sách đối ngoại, trong một lần tham gia bàn tròn trực tuyến, đã nói về chuyến thăm Mỹ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (từ ngày 6—10/7/2015). Mấy vị cận thần accompanying Tổng Bí thư đã tiết lộ một số “bí mật cung đình”.
Trong các bí mật ấy, có những nội dung được cho là mang ý nghĩa lịch sử, thể hiện dấu ấn đặc biệt trong quan hệ mà có lẽ nhiều năm sau, thậm chí hàng thập kỷ sau mới có thể cảm nhận được hết tầm quan trọng của chuyến thăm[3]. Nghe đến dễ sợ! Nếu không phải là câu chuyện về “đối tác chiến lược”, không phải là câu chuyện về cảng Cam Ranh, thì không biết có vấn đề gì khác nữa mà hiệu ứng và tầm ảnh hưởng lại rộng lớn đến nhường ấy.
Chính danh ngôn mới thuận
Thật ra, ĐTCLVM chỉ là lớp lang bề ngoài. “Vỏ” của cái bánh được “bóc ra” lúc nào, trên thực tế không quan trọng. Điều quan trọng ở đây là “cái bánh” ấy “có nhân” gì, quan hệ đối tác chiến lược ấy trong từng khúc quanh của bang giao Việt—Mỹ mang nội hàm cụ thể gì? Không phải ngẫu nhiên mà các vị đại sứ “đặc mệnh toàn quyền” của Hoa Kỳ, không rõ chịu áp lực từ đâu, nhưng lúc nào cũng tuyên bố “như đúng rồi”.
Từ hồi 2010, đại sứ Michael W. Michalak đã trả lời phỏng vấn nhân dịp Quốc khánh Mỹ: “Liệu có sự khác biệt gì giữa một mối quan hệ vững mạnh và sống động với một mối quan hệ được gọi là ‘đối tác chiến lược’?… Chúng ta đang có một mối quan hệ giữa hai quân đội rất là vững mạnh, quan hệ giữa hai bộ ngoại giao rất là tốt đẹp rồi, quan hệ giữa hai chính phủ cũng như quan hệ giữa nhân dân hai nước cũng rất tốt rồi. Vậy quan hệ của chúng ta thực sự đã là ‘quan hệ đối tác chiến lược’ mặc dù chúng ta chưa gọi tên nó là như vậy!”[4]
Nhân dịp lễ Độc lập 4/7/2017, trước sự hiện diện của đại sứ Ted Osius, bà Tổng Lãnh sự Mỹ ở Sài Gòn Mary Tarnowka còn đi xa hơn thế khi đề nghị các quan khách nâng cốc chúc mừng “Đối tác chiến lược toàn diện Mỹ—Việt” ngày càng phát triển. Tuy nhiên, bài toast này sau đó đã bị “gỡ khỏi mạng”[5].Ngay đến cả tờ “Thế giới & Việt Nam”, cơ quan chính thức của Bộ Ngoại giao gần đây cũng có “sự nhầm lẫn cố ý” (?) khi cho chạy một đầu đề lớn trên mặt báo: Giao lưu nhân dân Việt—Mỹ sau 5 năm thiết lập “đối tác chiến lược”[6].
Nhưng có lẽ lời bộc bạch của cựu Thứ trưởng Ngoại giao Lê Công Phụng là gần với sự thật hơn cả khi ông phát biểu không úp mở trong một lần trả lời phỏng vấn: “Mỹ rất muốn có ‘quan hệ đối tác chiến lược’ với Việt Nam. Chúng ta, vì nhiều lý do, đang tính toán mối quan hệ này. Nhưng, theo tôi, ‘đối tác hợp tác toàn diện’ giữa Việt Nam và Mỹ chỉ là cái tên thôi, chứ về mặt nội hàm thì không khác với ‘đối tác chiến lược’ lắm”[7].
Từ khoá ở đây là “vì nhiều lý do” và ông Phụng cho rằng vẫn còn thời gian để “nhẩn nha”. Tuy nhiên, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden thì lại tỏ ra sốt ruột khi mượn lời đại thi hào Nguyễn Du để nhắc khéo Việt Nam: “Trời còn để có hôm nay / Tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời”[8]. Phải “vén mây” thôi đồng chí Thứ trưởng ơi. Không thể cứ đứng đấy mà “kén cá chọn canh” mãi được đâu! Trong cả đống “lý do” đang cân nhắc, hẳn nhiên việc thoát khỏi cái “bóng đè” mang tên Trung Quốc là lý do quan trọng bậc nhất và cũng là cửa ải khó vượt qua nhất.
Tận trong gan ruột, có lẽ Hà Nội và Bắc Kinh đã quá hiểu nhau. Năm nay, “16 chữ vàng” và “bốn tốt” hoàn toàn biến mất khỏi điện mừng giữa hai Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Việt Nam và Trung Quốc nhân dịp Tết Nguyên đán[9]. Người dân Việt thở phào nhẹ nhõm khi sáo ngữ “sự phát triển của nước này là cơ hội của nước kia”[10]đã không cánh mà bay đúng vào hôm 23 Tết, ngày Táo quân về trời.
Cách ứng xử của VN gần đây phản ánh sự thay đổi, dù mới chỉ một phần, cái não trạng của lãnh đạo xứ sở. Chuyển hoá ấy là hệ quả tất yếu bởi những cú đột nhập táo tợn của TQ vào sâu trong vùng biển VN, đòi chia chác đến 60% tài sản dầu khí. Mặc dầu vậy, để thoát khỏi hiệu ứng bóng đè trong bối cảnh hiện nay là điều không đơn giản. Ngoại trừ chất vấn của TBT Nguyễn Phú Trọng đưa ra tại Hội Nghị Ngoại giao lần thứ 30, nhanh chóng tìm được đáp án nhờ một phép màu nào đó[11]. “Phép màu” ấy rất có thể là năm nay, Trung Quốc sẽ ép Việt Nam mạnh hơn nữa trên Biển Đông.
Hàng chục năm sau “hội chứng Đông Âu – Liên Xô”, khả năng trong thời gian tới sẽ xuất hiện thêm “hội chứng Venezuela”, ngọn cờ đầu “chống Mỹ” ở Tây Bán Cầu nhưng đang ngập ngụa trong khủng hoảng. Vì thế, lực cản của quá trình xây dựng ĐTCLVM trong chuyến công du của ông Trump sang Việt Nam hay ông Trọng sang Mỹ sắp tới (ngoài yếu tố Trung Quốc) còn đến từ chính nội bộ “đang chia năm sẻ bảy” ở xứ này. Chưa ai đoán trước được câu trả lời, khi Việt Nam vừa đình hoãn 19 hạng mục giao lưu quốc phòng Việt—Mỹ.
Những khoảng trống chông chênh
ĐTCLVM rồi đây nếu thành tựu, sẽ là cặp quan hệ thứ năm có cùng một danh xưng như bốn cặp bang giao chủ chốt nhất hiện nay là Việt—Trung, Việt—Nhật, Việt—Ấn và Việt—Nga. Tuy nhiên, đứng về chất lượng chiến lược mà xét thì ĐTCLVM, dù sinh sau đẻ muộn, vẫn sẽ chiếm ngôi đầu bảng. Và như vậy trong tương lai gần, VN sẽ có tới “ba cường quốc rưỡi”, tức là Mỹ, Nhật, Ấn và (một nửa là) Nga để đối trọng với Trung Quốc.
Mọi con mắt của giới quan sát từ nay sẽ đổ dồn về Việt Nam. Trong khi nền ngoại giao “thuyền thúng” chưa có biểu hiện gì rõ nét về một cuộc “vượt vũ môn” thì Hiệp định EVFTA vẫn như một “quả phạt góc nguy hiểm” của EU treo lơ lửng trước khung thành “đội tuyển” của Nguyễn Phú Trọng. Hiệu ứng từ thành công của đội nhà tại giải bóng đá châu Á đã không giúp gì được nền ngoại giao VN, cho dù cả Tổng Trọng lẫn Ngoại trưởng Minh, cùng với các fan đội tuyển quốc gia đều phấn khích cao độ.
Về sự liên đới trong bang giao Việt—Trung—Mỹ hiện nay, Trung tâm Dự báo Chiến lược (Stratfor) đánh giá: “Chính sách của Hà Nội phù hợp với chiến lược hợp tác lâu dài với các cường quốc bên ngoài để đối trọng lại Bắc Kinh và tránh né trực tiếp những thách thức từ nước láng giềng phương Bắc. Nhưng khi Washington quay trở lại Đông Nam Á và Nhật Bản cũng háo hức theo đuổi một sự hiện diện lớn hơn trong vùng, thì cái xung lực khu vực của VN lại đặt đất nước này vào những đường gạch chéo của Bắc Kinh”[12].
Chỉ có thể xoá “những đường gạch chéo” nói trên bằng một hệ thống đối tác chiến lược (ĐTCL) ổn định và bền vững. Ấy là nói về đối ngoại. Còn đối nội, Nghị quyết 39 của Bộ Chính trị hồi đầu năm có đề xuất “thực hiện công khai, minh bạch, bình đẳng và dân chủ hóa đời sống kinh tế – xã hội” để nâng cao năng lực quản trị quốc gia[13]. Hệ thống ĐTCL với bên ngoài và tiến trình dân chủ hoá tự bên trong, nếu được thúc đẩy trong mối tương quan “tương sinh tương khắc” như vậy thì nền ngoại giao Việt Nam mới có hy vọng khoả lấp được những khoảng trống chông chênh nguy hiểm./.
* Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do
[1] Theo VOA tiếng Việt, ngày 1/2/2019
[2] Nguyễn Gia Kiểng: “Tổ Quốc Ăn Năn”, Xem tại: https://www.vinadia.org/to-quoc-an-nan-nguyen-gia-kieng/
[3] https://vietnamnet.vn/vn/ban-tron-truc-tuyen/hau-truong-chuyen-tham-my-cua-tong-bi-thu-251776.html
[5] http://www.trungtamwto.vn/tin-tuc/viet-nam-hoa-ky-doi-tac-chien-luoc- toan-dien-ngay-cang-phat-trien-ben-vung
[11] “Trong quan hệ với các đối tác quan trọng, nhất là với các nước lớn, có những “điểm nghẽn” nào cần tháo gỡ hoặc khâu “đột phá” nào cần mở ra?” (Nguyễn Phú Trọng, xem tại à http://baoquocte.vn/toan-van-phat-bieu-cua-tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-tai-hoi-nghi-ngoai-giao-30-76033.html
[12] https://worldview.stratfor.com/article/china-vietnam-military-talks-cut- short-over-disputed-waters
Tại sao ông bà, thần thánh không… chứng?
Tuần này, khi năm cũ sắp qua, năm mới đã cận kề, mạng xã hội Việt ngữ tiếp tục là nơi thể hiện muôn mặt của Tết. Sôi nổi nhất có lẽ là những vấn đề liên quan đến tâm linh…
Giống như mọi năm, 23 tháng chạp âm lịch là thời điểm mà nhiều người Việt cúng – tiễn ông Táo về Trời và phóng sinh cá. Sự khác biệt – nếu có – so với các năm trước, dường như chỉ nằm ở hai yếu tố: Ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng CSVN kiêm Chủ tịch Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, biểu diễn “phóng sinh” (1) và tại rất nhiều nơi, có rất nhiều nhóm, ngồi chờ sẵn trên xuồng để dùng vợt hoặc dùng điện, bắt lại ngay những con cá vừa được phóng sinh, bất kể người phóng sinh có ưng hay không, bất chấp hành động ấy chẳng khác gì công khai chà đạp lên niềm tin của người khác ngay trước mặt họ (2).
Cho dù đây là lần đầu tiên Tổng Bí thư kiêm Chủ tịch Nhà nước biểu diễn phóng sinh nhưng trên mạng xã hội rất ít người khen. Không ít người như Loan Lê SB kêu Trời vì ông Trọng ủng hộ hủ tục thất đức: Cá vốn dễ chết – bắt, vận chuyển, thả gây tổn hại cho chính con cá, thành ra sau một đợt phóng sinh, chỗ nào có đông người chọn làm nơi phóng sinh cũng phải tổ chức vớt cá chết vì không chịu nổi hôi thối (3). Không ít người bỉ bai, nếu thật sự nhân ái với các sinh linh, muốn tích công đức, thay vì phóng sinh cá, ông Trọng nên phóng thích những người bất đồng chính kiến, chí ít ân xá sớm – phóng thích những tù nhân mà ai cũng thấy rõ ràng là oan (4).
Việc bắt lại ngay lập tức những con cá phóng sinh để bán cho những người khác có nhu cầu phóng sinh cũng là lý do tạo ra vô số những tiếng thở than như Trần Đức: Thả và giết song hành là bằng chứng văn hóa, đạo đức suy đồi. Vị kỷ, mê tín sánh vai với lưu manh, độc ác. Âu cũng là hệ quả tất yếu của một xã hội được xây dựng trên nền tảng giả dối và bạo lực! Đó cũng là lý do Phatlong Le khẳng định: Tôi không thích phóng sinh. Còn bao nhiêu cách tạo phúc đức thiết thực hơn sao không làm? Đừng như lão “Lú” làm môi trường ô nhiễm rồi thả cá. Cũng từ những trái khoáy ấy, Huỳnh Ngọc Chênh cho rằng: Đó cũng là hình ảnh của dân tộc Việt Nam, chưa kịp thoát ách thực dân thì lưới đỏ của cộng sản đã chờ sẵn (5).
Ngoài hai yếu tố mới như đã kể, giống như mọi năm, phóng sinh tiếp tục có phóng… rác theo sát gót. Nhiều năm gần đây, dù đã có rất nhiều cá nhân, nhóm phân tích thiệt – hơn, kêu gọi ứng xử văn minh, bảo vệ môi trường nhưng vẫn còn rất nhiều người phóng luôn cả bao, bọc vào ao, hồ, sông, rạch sau khi đã thả cá. Thậm chí, bên cạnh phóng sinh – phóng rác, cúng – tiễn ông Táo xong, nhiều gia đình còn vận chuyển cả bàn thờ, đồ lễ ra ao, hồ, sông, rạch, vứt hết xuống nước (6). Dương Quốc Chính gọi đó là… “rác tâm linh” (bát hương cũ, tượng thờ cũ, bàn thờ cũ, tàn hương, tro đốt vàng mã, quốc kỳ, tượng lãnh tụ cũ, huân chương – huy chương,…). Chính cảnh báo, ở Việt Nam, “rác tâm linh” nguy hiểm hơn cả rác y tế hay rác phóng xạ! Tuy bản chất là rác nhưng cả bần nông lẫn đại gia đều không dám vứt “rác tâm linh” ra bãi rác vì sợ không phải đạo, sai qui trình, phép tắc thành ra nếu không công khai thì cũng lén lút bỏ xuống ao, hồ, sông, rạch (7).
Liên quan tới tâm linh, tuần rồi, Cục Văn hóa cơ sở của Bộ Văn hóa – Thể thao – Du lịch soạn công văn gửi chính quyền các địa phương, đề nghị vận động dân chúng không kinh doanh, không mua – đốt những loại hàng mã dạng bikini, áo lót, quần lót. Cơ quan này thú nhận, tuy những loại vàng mã ấy không phù hợp thuần phong mỹ tục nhưng chỉ có thể khuyến nghị, vận động (8). Ở Việt Nam, hàng mã đốt – gửi cho người đã khuất càng ngày càng phong phú, nhà lầu, xe hơi, rồi người hầu,… chế tác tỉ mỉ, công phu như thật đã lạc hậu, người Việt hiện đại giờ mua – gửi cho thân nhân ở thể giới bên kia cả đồ lót nữ. Ai chỉ trích cứ chỉ trích, những loại hàng mã không thể tìm thấy ở nơi khác dưới gầm Trời này, càng ngày càng chạy. Nhiều facebooker như Mèo Tom thú nhận: Hết biết nói gì luôn. Khó vậy mà cũng làm được (9)!
***
Giới nghiên cứu văn hóa – xã hội vẫn xem dịp đầu năm là cơ hội quan sát diện mạo của một dân tộc, một cộng đồng cả về tâm linh, lẫn về văn hóa, văn minh.
Sắc thái Tết ở Việt Nam đang càng ngày càng khác.
Năm 2009, Nguyễn Quang Thiều, một nhà văn Việt Nam, từng nhận định, tại Việt Nam, Tết đang bị biến thành mùa chặt cây và mùa sát sinh. Từ khi chưng hoa đào rừng, hoa đào núi trở thành phong trào lan rộng từ Bắc vào Nam mỗi khi Tết đến, năm nào, số đào rừng, đào núi bị chặt cũng tương đương một cánh rừng nhỏ. Ngoài Tết chặt cây, Việt Nam có Tết sát sinh, phóng sinh và phóng rác, kể cả thả ra môi trường hàng ngàn con cá hổ Piranha chẳng khác gì thả để giết. Ông Thiều hy vọng, trong tương lai, những biểu hiện về lối sống thiếu giáo dục, phi văn hoá đang mỗi ngày một lan rộng sẽ mất dấu. Đúng mười năm sau, ông Thiều đăng lại tâm sự của ông trên facebook. Thực tế cho thấy diện mạo của tâm linh, văn hóa, văn minh của người Việt trong dịp Tết không những không dễ coi hơn mà còn xấu xí hơn.
Vì sao hình thức cúng vái phong phú hơn, qui mô lớn hơn nhưng tiền nhân, ông bà, thần thánh không chứng để thực trạng xã hội càng ngày càng làm nhiều người tuyệt vọng như Phuong Nam mô tả: Ý niệm thiên lương bị vùi dập ngay từ trong trứng. Con người giành giật, cắn nuốt, tàn hại nhau vì lợi ích như một đấu trường hoang dã (12)?
Chú thích
0 comments