Phan Châu Trinh - Nhà Cách mạng vĩ đại nhất của VN hiện đại

Lưu Trọng Văn 

Hôm nay, 95 năm, ngày cụ Phan Châu Trinh ra đi (24.3.1926-24.3.2021).

Đám tang của cụ cách đây 95 năm tại Sài Gòn có hàng trăm ngàn đồng bào tham dự. Có lẽ trong lịch sử của VN cho đến năm 1926 chưa từng có một cuộc chia tay vĩ đại như thế của dân chúng đối với một nhà chính trị yêu nước.

Cụ Phan vì sao lại được ngưỡng mộ như vậy?

Hãy đọc lại các diễn thuyết của cụ tại Sài Gòn. Có thể nói đến tận hôm nay - tức gần 100 năm sau, lịch sử chính trị VN chưa từng có các cuộc diễn thuyết thu phục công chúng như các diễn thuyết tư tưởng cách mạng của cụ.

Trong một diễn thuyết cụ đề cao thuyết Dân trí - Dân khí - Dân sinh. Dân không có trí, không có khí thì quốc gia sẽ lụn bại.

Cụ phân tích nguyên nhân sâu xa vì sao Dân tộc Việt lạc hậu vắng khí cường, vắng khát vọng là do cách đây cả ngàn năm các triều đại phong kiến vì lợi ích ngai vàng của mình tôn vinh thuyết "Trung quân ái quốc" của Khổng Tử.

Chính vì vòng kim cô coi "trung với vua là yêu nước" đồng nhất vua với Quốc gia, Dân tộc dẫn đến không còn phản biện của giới sĩ phu nữa. Điều này cũng đồng nghĩa giới sĩ phu trí thức rường cột của nước nhà bị triệt tiêu. Sĩ phu không còn khí thì Dân không thể còn khí.

Bên cạnh đó cụ Phan cũng là người cổ vũ và hành động cho việc: một Quốc gia chỉ có thể hùng cường nếu có các nhà tư sản Dân tộc yêu nước.

Những chủ thuyết, tư tưởng của cụ Phan đã là làn gió mới mang tính cách mạng - Tinh thần Dân tộc cho hàng triệu Dân Sài Gòn và Dân cả nước. Chính vì vậy sự ra đi của cụ Phan đã nhanh chóng trở thành Dân tang, sự kiện tự giác chưa từng có trong lịch sử VN.

Tưởng nhớ cụ Phan Châu Trinh là tưởng nhớ và ghi công Nhà Cách mạng, yêu nước vĩ đại nhất của VN hiện đại.

L.T.V.

Tác giả gửi BVN