VOA - Reuters

 09/02/2021

Các công tố viên Hạ Viện trong vụ xử luận tội cựu Tổng thống Donald Trump.

Một ngày trước khi diễn ra phiên xử luận tội cựu Tổng thống Donald Trump về cáo buộc kích động vụ tấn công chết người tại Điện Capitol hồi tháng trước, các luật sư của ông Trump hôm 8/2 bác ý kiến cho rằng thân chủ của họ kích động bạo loạn đồng thời thách thức tính hợp hiến của phiên xử một khi cựu Tổng thống đã mãn nhiệm.

Các luật sư bảo vệ cho ông Trump cáo buộc 9 dân biểu Dân chủ đảm nhiệm vai trò ‘công tố viên’ là ‘tri thức bất chánh và thực tế trống rỗng’ trong cách diễn giải bài phát biểu nảy lửa hôm 6/1 của ông Trump trước các ủng hộ viên trước khi hàng trăm người xông vào Điện Capitol trong lúc Quốc hội họp để chính thức phê chuẩn Tổng thống Joe Biden thắng cử.

Một nguồn thạo tin cho hay phiên xử sẽ khai mạc với 4 giờ tranh luận và sau đó sẽ là cuộc biểu quyết xem liệu tiến trình này có vi hiến hay không vì ông Trump nay không còn là Tổng thống. Vụ xử sẽ tiếp diễn với 32 giờ tranh luận bắt đầu từ chiều ngày 10/2, nguồn tin của Reuters cho biết thêm.

Chín dân biểu Dân chủ trong tư cách ‘công tố viên’ hy vọng thuyết phục 100 thành viên của Thượng viện (50 Dân chủ-50 Cộng hoà) buộc tội ông Trump và cấm ông không bao giờ được giữ chức vụ công cử. Ông Trump, một đảng viên Cộng hòa, chấm dứt nhiệm kỳ 4 năm hôm 20/1 sau khi thua ông Biden trong cuộc bầu cử ngày 3/11/2020.

Các luật sư của ông Trump nhấn mạnh quan điểm rằng phiên xử diễn ra sau khi Tổng thống mãn nhiệm là không được Hiến pháp cho phép.

Một nỗ lực thất bại hôm 26/1 trong việc hủy bỏ vụ xử (trên căn bản bất hợp hiến khi xử một cựu Tổng thống) đã nhận được sự ủng hộ của 45 trên tổng số 50 Thượng nghị sĩ Cộng hòa tại Thượng viện.

Các công tố viên Hạ viện bác luận điểm này hồi tuần trước, nói rằng xử tội ông Trump để bảo vệ dân chủ và an ninh quốc gia, ngăn chặn bất cứ Tổng thống tương lai nào có thể kích động bạo lực để theo đuổi quyền hành. Họ cho rằng ông Trump “có trách nhiệm duy nhất” trong vụ tấn công Điện Capitol.

Muốn kết tội ông Trump, cần có 17 Thượng nghị sĩ Cộng hòa đứng về phe với 50 Thượng nghị sĩ Dân chủ trong cuộc bỏ phiếu, một cản trở khó vượt qua.

Có thể có tranh luận về nhân chứng

Nếu các công tố viên Hạ viện quyết định muốn gọi nhân chứng, Thượng viện sẽ tranh luận và bỏ phiếu xem liệu có cho phép đòi nhân chứng hay không, nguồn tin của Reuters cho hay.

Hạ viện do Dân chủ kiểm soát đàn hặc ông Trump hôm 13/1. Ông là Tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội hai lần và cũng là người đầu tiên bị xét xử sau khi rời nhiệm sở.

Trong bài diễn văn ngày 6/1, ông Trump lập lại tuyên bố sai lầm là cuộc bầu cử gian lận và thúc đẩy ủng hộ viên tuần hành đến Điện Capitol, bảo họ “hãy chấm dứt nạn đánh cắp,” “hãy chứng tỏ sức mạnh” và “hãy chiến đấu hết mình”. Vụ bạo loạn làm gián đoạn việc phê chuẩn chính thức của Quốc hội về chiến thắng của ông Biden, khiến các nhà lập pháp phải tìm nơi ẩn náu an toàn và làm 5 người chết trong đó có một nhân viên cảnh sát.

Luật sư của ông Trump nói ông dùng từ chiến đấu trong “nghĩa bóng” “không thể diễn giải thành khuyến khích bạo động.”

“Trong bài diễn văn của ông không có đề cập đến hay khuyến khích nổi dậy, bạo loạn, hành động hình sự, hay bất cứ hành động bạo động thể chất nào,” các luật sư viết.

Thách thức vụ xử trên căn bản hiến pháp sẽ giúp cho phe Cộng hòa tại Thượng viện bỏ phiếu chống việc buộc tội ông Trump mà không trực tiếp bênh vực bài diễn văn của ông với các ủng hộ viên trước khi xảy ra vụ bạo loạn.

Cả hai đảng đều có lợi ích trong việc hoàn tất phiên xử nhanh chóng. Ông Biden kể từ khi nhậm chức đã kêu gọi đoàn kết trong một quốc gia chia rẽ sâu sắc sau nhiệm kỳ Tổng thống của ông Trump.

Đảng Dân chủ chiếm đa số mỏng manh trong Hạ viện lẫn Thượng viện, và vụ xử có thể làm cho Quốc hội khó thông qua kế hoạch cứu trợ COVID trị giá 1,9 ngàn tỉ đô la cũng như hoàn tất việc chuẩn thuận các ứng viên được đề cử cho các chức vụ trong chính phủ của ông Biden.

Việc ông Trump tuyên bố sai lầm về một cuộc bầu cử bị đánh cắp đã gây rạn nứt trong đảng Cộng hoà của ông. Mười dân biểu Cộng hòa đã đứng về phe với đảng Dân chủ trong Hạ viện bỏ phiếu luận tội ông Trump.

Trong vụ luận tội đầu tiên về cáo buộc lạm dụng quyền hành và cản trở Quốc hội (xuất phát từ việc ông Trump yêu cầu Ukraine điều tra hai cha con ông Biden), ông Trump được Thượng viện tha bổng. Lúc đó Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát.