Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken hôm 27/1 cam kết Hoa Kỳ sẽ bảo vệ đồng minh Philippines nếu các lực lượng có vũ trang, tàu thuyền và máy bay của nước này bị tấn công ở khu vực Thái Bình Dương bao gồm cả Biển Đông.

Ngoại trưởng Antony Blinken đưa ra cam kết này trong cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Philippines Teodore Locsin Jr.

Trong thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa ra sau cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Hoa Kỳ cam kết việc tuân thủ Hiệp ước phòng thủ được ký giữa hai nước, đồng thời hai bên cũng tái khẳng định hợp tác giữa hai nước vì một khu vực Ấn Độ Thái Bình Dương tự do và mở.

Trong khi đó, cũng trong ngày 27/1, Bộ Ngoại giao Philippines đã chính thức gửi công hàm phản đối Bắc Kinh vì đã thông qua luật hải cảnh cho phép lực lượng hải cảnh được dùng vũ lực với tàu nước ngoài trong vùng nước còn đang tranh chấp ở Biển Đông.

Ông Locsin viết trên Twitter rằng “trong khi việc thực hiện luật là một đặc quyền về chủ quyền, luật mới này - xét về khu vực nó được áp dụng là khu vực Biển Đông - là một đe doạ chiến tranh bằng lời nói đối với bất cứ quốc gia nào giám thách thức luật; mà nếu không bị thách thức thì sẽ phải tuân thủ nó”

Trước đó, vào ngày 22/1, Quốc hội Trung Quốc đã thông qua luật hải cảnh mới. Luật sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/2 tới.

Luật hải cảnh của Trung Quốc quy định trong từng trường hợp cụ thể, lực lượng chấp pháp của Trung Quốc có thể sử dụng các loại vũ khí khác nhau để đối phó với tàu nước ngoài bao gồm vũ khí cầm tay, vũ khí phóng từ tàu hoặc từ trên không.

Luật cũng cho phép nhân viên chấp pháp của Trung Quốc được quyền phá huỷ các cấu trúc mà nước khác xây dựng trên các thực thể mà Trung Quốc đòi chủ quyền, lên tàu và kiểm tra các tàu nước ngoài trong vùng nước mà Bắc Kinh đòi chủ quyền.

Ngay sau khi Trung Quốc thông qua luật mới, vào ngày 23/1, Hoa Kỳ cho biết đội tàu tác chiến do hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt dẫn đầu đã vào Biển Đông để duy trì tự do hàng hải ở khu vực.