Trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, cùng đó thiên tai, bão, lũ diễn biến phức tạp và phải thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng, đột xuất khác, song đại hội đảng bộ các cấp vẫn được tiến hành cơ bản đúng tiến độ Chỉ thị số 35 của Bộ Chính trị. Các đảng bộ trực thuộc Trung ương (T.Ư) đã bầu 3.330 người vào Ban chấp hành khóa mới, trong đó 1.084 nhân sự tham gia lần đầu.

Theo đánh giá của Ban Tổ chức T.Ư, so với nhiệm kỳ trước, cơ cấu, chất lượng cấp ủy nhiệm kỳ mới được nâng lên rõ rệt. Trong đó, cấp ủy nữ là 523 người, đạt tỷ lệ 15,71%, cao hơn nhiệm kỳ trước 2,69%. Đội ngũ lãnh đạo cấp tỉnh, thành ủy đã có sự chuyển giao thế hệ, với sự xuất hiện của nhiều gương mặt trẻ thuộc thế hệ 7X. Cụ thể, trong số 63 bí thư tỉnh, thành ủy được bầu, có 27 bí thư từ 50 tuổi trở xuống (chiếm 43,08%); 27 bí thư cấp ủy không là người địa phương (chiếm 41,54%). Kết quả bầu cử cũng ghi nhận nhiệm kỳ đầu tiên có số nữ bí thư Tỉnh ủy nhiều nhất từ trước đến nay, 9 người, tăng 6 người so với nhiệm kỳ trước. 67 đại hội Đảng bộ trực thuộc Trung ương cũng đã bầu đủ 1.381 đại biểu chính thức và 131 đại biểu dự khuyết dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Cũng trong năm qua, Ban Chấp hành (BCH) T.Ư đã tổ chức ba hội nghị quan trọng là T.Ư 12, 13 và 14 để hoàn thiện các dự thảo văn kiện và công tác nhân sự cho Đại hội XIII của Đảng. Tại Hội nghị lần thứ 12 (tháng 5/2020), BCH T.Ư thống nhất, khóa XIII cần có 3 độ tuổi (dưới 50; 50 - 60 và từ 61 tuổi trở lên). Trường hợp đặc biệt nào cần phải cơ cấu vào BCH T.Ư, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ngoài độ tuổi theo quy định, Bộ Chính trị sẽ cân nhắc, trình BCH T.Ư xem xét, quyết định việc đề cử với Đại hội Đảng. Tới hội nghị Trung ương lần thứ 13 (tháng 10), T.Ư đã bỏ phiếu biểu quyết giới thiệu nhân sự T.Ư khóa XII tái cử và nhân sự mới lần đầu được dự kiến giới thiệu tham gia BCH T.Ư khóa XIII. Bên cạnh đó, T.Ư cũng đã hoàn thiện các dự thảo văn kiện để lấy ý kiến đóng góp của nhân dân.

Tại Hội nghị T.Ư lần thứ 14 mới đây (tháng 12), BCH T.Ư đã bỏ phiếu biểu quyết với sự nhất trí rất cao nhân sự tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIII, bao gồm cả nhân sự Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XII tái cử và nhân sự lần đầu tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư. BCH T.Ư giao cho Bộ Chính trị và Tiểu ban Nhân sự tiếp tục xem xét, bổ sung, hoàn thiện các phương án nhân sự để xem xét, quyết định tại Hội nghị T.Ư 15 sắp tới.

Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN trong một năm rất đặc biệt, với đại dịch COVID-19 gây tác động bao trùm lên các lĩnh vực, trên phạm vi cả trong và ngoài nước. Năm 2020 cũng nổi lên nhiều thách thức phức tạp khác như cạnh tranh nước lớn quyết liệt, chủ nghĩa đa phương gặp nhiều khó khăn, luật pháp quốc tế không được tôn trọng ở nhiều nơi…

Bối cảnh thế giới, khu vực và tình hình nội khối đặt ra cho Việt Nam, trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, nhiều nhiệm vụ nặng nề.

Với tinh thần “Gắn kết và Chủ động thích ứng”, năm 2020, ASEAN đã chung tay vượt qua nhiều khó khăn và đạt được nhiều kết quả quan trọng. ASEAN đã chuyển đổi nhanh chóng phương thức hoạt động, thể hiện qua việc tổ chức trên 550 cuộc họp trực tuyến, trong đó có 20 cuộc họp cấp cao, 70 cuộc họp cấp bộ trưởng. ASEAN đã thông qua 28 sáng kiến do Việt Nam đề xuất, cho thấy những sáng kiến của Việt Nam đáp ứng được sự quan tâm chung của ASEAN. 

Trong năm 2020, Việt Nam đảm nhiệm cương vị Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) với một tâm thế lớn lao và vững vàng do đã nhận được số phiếu bầu lớn nhất trong lịch sử của HĐBA (192/193). Điều này cho thấy các nước đặt lòng tin vào Việt Nam với vai trò đại diện, đóng góp tiếng nói của các nước đang phát triển, các nước vừa và nhỏ trong HĐBA.

Đặc biệt, năm 2020, lần đầu tiên Việt Nam đã dự thảo Nghị quyết thành lập Ngày quốc tế sẵn sàng chống dịch bệnh vào ngày 27/12 hằng năm và được thông qua, ghi nhận dấu ấn vươn tầm của ngoại giao Việt Nam trên diễn đàn quốc tế.

Đại dịch COVID-19 được kiểm soát chặt chẽ, nền kinh tế từng bước hoạt động trở lại trong điều kiện bình thường mới đã giúp GDP năm 2020 của Việt Nam đạt mức tăng trưởng 2,91%, đưa Việt Nam trở thành điểm sáng trong số các nước  có mức tăng trưởng cao nhất thế giới.

Việc các doanh nghiệp trong nước tận dụng khá tốt thời cơ, ưu đãi từ việc thực hiện các hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là Hiệp định EVFTA đi vào thực thi đã tạo ra sức bật cho nhiều ngành hàng xuất khẩu có tăng trưởng mạnh trong các tháng cuối năm. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa năm 2020 của Việt Nam ước tính đạt 543,9 tỷ USD, tăng 5,1% so với năm trước. Đây cũng là năm Việt Nam ghi nhận cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu khoảng 19,1 tỷ USD, mức cao nhất trong 5 năm liên tiếp xuất siêu tính từ năm 2016. Đây là kết quả ấn tượng trong bối cảnh nền kinh tế trong nước cũng như thế giới chịu tác động tiêu cực của dịch COVID-19 và sự đứt gãy thương mại toàn cầu. 

Đóng góp lớn trong thành công của xuất khẩu năm qua phải kể đến việc lần đầu tiên xuất khẩu nông lâm thuỷ sản đạt trên 41 tỷ USD. Trong năm qua, nhiều thị trường xuất khẩu đã được khai mở cho các loại nông sản vào Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), New Zealand, Brazil…Cùng với tăng trưởng dương ngoạn mục, Việt Nam trở thành điểm đến du lịch an toàn và đầu tư của thế giới khi nhiều tập đoàn đa quốc gia tuyên bố sẽ chuyển dịch các chuỗi sản xuất sang Việt Nam trong thời gian tới.

Năm 2020, hàng loạt quan chức và cựu quan chức tiếp tục bị xử lý hình sự vì những sai phạm nghiêm trọng, như cựu Chủ tich UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung, cựu Phó Bí thư Thành ủy TPHCM Tất Thành Cang, cựu Đô đốc Nguyễn Văn Hiến...

Trong số này, ông Nguyễn Đức Chung và vợ bị xác định là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan trong vụ án Nhật Cường. Trong quá trình điều tra, cơ quan công an xác định ông Chung đã móc nối cán bộ điều tra nhằm thu thập, chiếm đoạt tài liệu mật liên quan vụ án.

Cũng trong năm 2020, cơ quan điều tra khởi tố cựu Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng; truy nã cựu Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa để điều tra sai phạm trong vụ mua bán đất công tại TPHCM, gây thiệt hại hơn 2.700 tỷ đồng. Theo dự kiến, ông Vũ Huy Hoàng và 9 đồng phạm sẽ hầu tòa ngày 7/1/2021, tại Hà Nội.

Một trong những nhân vật khác tốn nhiều giấy mực của báo chí là Đinh Ngọc Hệ, tức Út “trọc”. Không chỉ khiến bản thân và cựu Đô đốc, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tư lệnh Quân chủng Hải quân - Nguyễn Văn Hiến vướng vòng lao lý, ngày 22/12 Út “trọc” tiếp tục bị phạt tù chung thân về hành vi lừa đảo tại dự án cao tốc TPHCM - Trung Lương. Vụ án này cũng kéo theo loạt cựu quan chức lĩnh án, trong đó có các ông Đinh La Thăng, Nguyễn Hồng Trường - nguyên Bộ trưởng, Thứ trưởng GTVT.

Những ngày cuối năm 2020, cơ quan điều tra tiếp tục khởi tố, bắt giam ông Tất Thành Cang, nguyên Phó Bí thư thường trực Thành ủy TPHCM trong vụ gây thất thoát hàng trăm tỷ đồng tại Cty CP phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco).Ông Cang là người có chức vụ cao nhất trong 19 người bị xử lý hình sự  trong vụ án…

Những diễn biến trên cho thấy, ngọn lửa phòng chống tham nhũng năm qua chưa từng nguôi sức nóng, góp phần củng cố niềm tin của đông đảo tầng lớp nhân dân về quan điểm “không vùng cấm” trong xử lý cán bộ “nhúng chàm”…

Năm 2020 ghi dấu ấn bằng tinh thần xung kích, tình nguyện, xả thân, sáng tạo của người trẻ trong phòng chống dịch bệnh, khắc phục hậu quả thiên tai. Ngay từ đầu năm 2020, các cấp bộ Đoàn trên cả nước đã bắt tay vào thực hiện những công việc cụ thể, thiết thực giúp dân phòng chống dịch bệnh. Màu áo xanh tình nguyện đã có mặt khắp các ngõ phố, bản làng, đi từng ngõ, gõ từng nhà tuyên truyền, phát tờ rơi, cung cấp nước rửa tay sát khuẩn, hỗ trợ khu cách ly tập trung, ATM gạo nghĩa tình, chuyến xe yêu thương…

Năm 2020, ô nhiễm không khí - nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới cũng như tại Việt Nam chưa có dấu hiệu cải thiện và sẽ còn tiếp diễn. Thực trạng này cho thấy, các giải pháp giảm thiểu của cơ quan chức năng chưa có bước tiến, đồng thời chỉ ra một thực tế Việt Nam còn rất nhiều việc phải làm để có thể cải thiện chất lượng không khí, giảm nguy cơ, gánh nặng bệnh tật cho người dân.

Năm 2020 cũng đánh dấu bằng xâm nhập mặn nghiêm trọng nhất trong lịch sử ở ĐBSCL. Mưa bão liên tiếp trong tháng 10 và 11 khiến miền Trung lập kỷ lục mưa, lũ. Cùng với đó, sạt lở đất xảy ra trên diện rộng gây ra những hậu quả vô cùng thương tâm và chưa từng có trong lịch sử như vụ sạt lở ở thủy điện Rào Trăng 3, trạm kiểm lâm 67 (Thừa Thiên Huế), sạt lở ở Đoàn Kinh tế Quốc phòng 337 (Quảng Trị), sạt lở ở Trà Leng (Quảng Nam).

Tổng cục phòng chống thiên tai nhận định, từ đầu năm 2020 đến nay, thiên tai diễn ra khốc liệt, dị thường trên khắp các vùng miền của cả nước. Việt Nam đã phải hứng chịu 576 trận thiên tai khiến 291 người chết và 66 người hiện còn đang mất tích. Ước tính thiệt hại về kinh tế là 39.945 tỷ đồng. Cùng với COVID-19, thiên tai trở thành một trong hai khó khăn, thách thức lớn nhất của nước ta năm 2020. 

Năm qua, quốc tế đánh giá cao thành công của Việt Nam trong phòng chống COVID-19 bao gồm cả công tác tuyên truyền bằng âm nhạc. Có thể nói cũng phải “nhờ” COVID-19, thế giới mới tỏ tường tài năng của các nghệ sĩ Việt Nam hoá ra cũng chẳng kém ai.

Dựa trên hit có sẵn Ghen của Min và Erik, tác giả Khắc Hưng đã đặt lại lời bài hát với nội dung phòng chống dịch, nhắc nhở và hướng dẫn cụ thể từ việc rửa tay, đeo khẩu trang trở đi. Nội dung bài hát cũng thể hiện sự hài hước khi nhân cách hoá virus SAR-CoV2 như một hot-girl: “Dạo gần đây có một virus rất hot/Tên của em ấy Corona”…

Lên sóng tại kênh YouTube của ca sĩ Min cuối tháng Hai, MV Ghen Cô Vy tính đến nay thu hút gần 69 triệu lượt xem. Nhưng con số này chưa nói nên điều gì vì ca khúc nhanh chóng được dịch ra các thứ tiếng Anh, Nhật, Pháp, Trung, Hàn…; được các nghệ sĩ và người hâm mộ khắp nơi trên thế giới thể hiện lại.

Bên cạnh đó, Viện Sức khoẻ Nghề nghiệp và Môi trường (Bộ Y Tế) cũng đặt hàng các nghệ sĩ chuyển ngữ Ghen Cô Vy sang tiếng Anh, đồng thời mời vũ công Quang Đăng sáng tạo ra điệu nhảy minh họa cho thông điệp bài hát. Clip vũ đạo được quay đơn giản ngay trên đường phố cũng nhanh chóng trở thành hiện tượng toàn cầu. 

Có cả một phong trào “thử thách Ghen Cô Vy” với hashtag #ghencovychallenge trên nền tảng mạng xã hội TikTok của Trung Quốc khuyến khích mọi người thực hiệu “vũ điệu rửa tay” của Việt Nam. Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) đăng đoạn video của Quang Đăng lên trang fanpage chính thức, kèm ghi chú: “Chúng tôi yêu thích vũ điệu rửa tay từ vũ công Việt Nam, Quang Đăng. Rửa tay bằng xà phòng và nước là một trong những bước đầu tiên để bảo vệ bạn khỏi virus”. Liên lạc với Quang Đăng qua e-mail, hãng CBS News càng ngạc nhiên khi biết anh chỉ mất 15 phút để nghĩ ra những động tác gây “bão”. Còn trên kênh HBO, danh hài John Oliver cũng hào hứng “rửa tay” theo bài hát từ Việt Nam trên chương trình Last Week Tonight và gọi video tuyên truyền của Việt Nam là “không thể tin được”. Sau khi mổ xẻ bài hát, đài truyền hình Pháp BFMtv còn “mạnh miệng” tuyên bố: “Vpop đang cứu Việt Nam khỏi virus Corona”(!). Nhiều chương trình truyền hình các nước khác cũng đưa tin về “ca khúc chống dịch hấp dẫn nhất”.

Tiền Phong Marathon Lý Sơn 2020 là một trong những sự kiện thể thao nổi bật trong năm 2020. Với tinh thần “Chạy vì biển đảo quê hương”, giải đã thu hút sự tham dự của hàng nghìn VĐV chuyên nghiệp và phong trào. 

Vượt qua sự khắc nghiệt của thời tiết nắng nóng, đường chạy khắc nghiệt, các VĐV đã cho thấy ý chí mạnh mẽ, sự bền bỉ và dẻo dai, sức mạnh nội tại không giới hạn của con người. Đó cũng là tình yêu dành cho biển đảo quê hương. Sự thành công của giải đấu đã khơi gợi và truyền cảm hứng cho những người trẻ. 

Lễ thượng cờ tại Lý Sơn với hình ảnh lá cờ Tổ quốc tung bay trong gió tạo nên cảm xúc tự hào, yêu quê hương Tổ quốc mãnh liệt. Hình ảnh người chiến sĩ trang nghiêm đứng chào cờ Tổ quốc có sức lay động tới triệu triệu trái tim người Việt Nam, đồng thời cũng tiếp thêm niềm tin, sức mạnh cho những người lính nơi biên cương biển đảo. 

Tại Lý Sơn, BTC Tiền Phong Marathon đã tới thăm, động viên các trưởng tàu và thuyền viên ở cảng cá An Hải, trao tận tay mỗi tàu một tủ thuốc y tế và lá cờ Tổ quốc. Tổng cộng đã có 200 tủ thuốc y tế, 3.000 lá cờ được trao cho các ngư dân.  

Trường Đại học (ĐH) Đông Đô đã đi vào lịch sử giáo dục Việt Nam với một vết đen là trường ĐH cấp số lượng bằng giả bị phát hiện lớn nhất từ trước đến nay với 626 người được cấp văn bằng 2 tiếng Anh, trong đó Cơ quan An ninh điều tra đã làm rõ 193 trường hợp được cấp bằng không qua đào tạo. Cơ quan điều tra mới thu giữ 67 văn bằng gốc, nên Viện Kiểm sát yêu cầu tiếp tục thu hồi 126 văn bằng còn lại. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã giao Bộ GD&ĐT chỉ đạo tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các cơ sở giáo dục đào tạo trong việc cấp văn bằng, chứng chỉ, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm không để xảy ra sai phạm tương tự.

Năm học 2020-2021, năm đầu tiên thực hiện đổi mới chương trình, SGK từ lớp 1. Tuy nhiên vào năm học mới chưa được bao lâu, cả giáo viên và phụ huynh cùng đánh giá chương trình nặng, bài học thiết kế tốc độ quá nhanh… so với lứa tuổi lên 6. Ngoài ra, Hội đồng thẩm định để lọt quá nhiều “sạn” trong SGK Tiếng Việt 1 ở cả 5 bộ sách. Nhóm tác giả đã thừa nhận những sai sót và buộc phải điều chỉnh. Bộ GD&ĐT nhận trách nhiệm về những sai sót này, đồng thời xử lý bằng cách thay thế Chủ tịch Hội đồng thẩm định môn Tiếng Việt.