Nhờ Donald Trump,

Vladimir Putin đại thắng ở Cận Đông

Mai Vân
Thời sự Cận Đông với việc Nga và Thổ Nhĩ Kỳ chia nhau kiểm soát vùng biên giới phía bắc Syria sau khi quân Mỹ rút đi là một trong những đề tài được các tạp chí tuần này bình luận rộng rãi nhất.
Đáng chú ý hơn cả có lẽ là bình luận trên trang Ý kiến của tuần báo Pháp L’Obs mang tựa đề “Putin hay sự phục hận của người bị sỉ nhục”, nêu bật “món quà vô cùng to lớn” mà tổng thống Mỹ Donald Trump đã bất ngờ tặng cho đối thủ nặng ký của Hoa Kỳ là tổng thống Nga Vladimir Putin.
Bài viết của Natacha Tatu mở đầu với câu hỏi : “Lịch sử sẽ ghi lại những gì về cuộc khủng hoảng sắp tròn hai tuần ở vùng Cận Đông ?” Hỏi tức là trả lời : Đó là cơn chấn động mà chính sách lệch lạc của ông Trump đã gây ra.
Khi đột ngột cho rút quân khỏi các vị trí đang trấn giữ trong vùng, tổng thống Mỹ đã bỏ rơi đồng minh Kurdistan để họ chịu các đòn tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ, khiến cho người Kurdistan không còn chọn lựa nào khác là dựa vào sự che chở của tổng thống Syria Bachar Al Assad và người bảo trợ và chỉ huy trưởng của ông là Vladimir Putin.
Trật tự mới ở Cận Đông: Nga-Thổ thắng, Mỹ-châu Âu thua
Theo tạp chí Pháp, đã bắt đầu thấy được dáng dấp của một trật tự thế giới mới, với kẻ thắng trước tiên là Putin và đồng minh Assad của ông, kế đến là tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan.
Còn phe thua dĩ nhiên là châu Âu, một lần nữa đã chứng tỏ tất cả những bất lực của mình, và nước Mỹ, đã lại cho thấy là “chính sách ngoại giao kỳ lạ của vị tổng thống thất thường của họ không có một la bàn định hướng nào khác ngoại trừ cái tôi của ông ta”. Tin tưởng rằng mình sẽ có thêm cơ may tái đắc cử khi cho các “chàng lính Mỹ” trở về nhà, ông Trump đã thẳng tay gạch bỏ vị thế trên thế giới mà Mỹ từng áp đặt từ hơn nửa thế kỷ nay.
Khi làm như thế, Donald Trump đã tặng một món quà vô cùng to lớn cho chủ nhân điện Kremlin, người đã từng gây ngạc nhiên khi đứng ra hậu thuẫn cho tên “đồ tể thành Damas” trong cuộc chiến chống khủng bố năm 2015, bất kể những vi phạm nhân quyền của chế độ Al Assad.
Putin đã sử dụng cuộc chiến ở Syria làm cột trụ cho chiến lược quốc tế của mình, và đã chuyển dịch cuộc tranh giành ảnh hưởng truyền thống với Mỹ sang vùng Trung Đông.
Đối với L’Obs, những ai vào thời đó đã tiên đoán một sự sa lầy của Nga trong cuộc chiến Syria, ít ra là vào lúc này, đều đã dự báo sai. Khi rút quân đi, Trump đã mở cho Putin cả một “đại lộ”.
Và báo chí Nga đã đồng loạt khua chiêng gõ trống về cuộc “đại thắng của Nga ở Trung Đông”. Tờ Moskovski Komsomolets chẳng hạn, đã cho rằng ông Putin đã “trúng số độc đắc”. Tất cả báo Nga đều mỉa mai trên món quà tặng của Trump cho Putin, các kênh truyền hình cứ phát xoay vòng hình ảnh khó tưởng tượng của các căn cứ Mỹ trống rỗng, gợi lên cảnh tháo chạy thời chiến tranh Việt Nam.
Vladimir Putin, ngày phục hận
Theo nhà bình luận của tuần báo L’Obs, đối với tổng thống Nga Vladimir Putin, tình thế lúc này quả đúng là một sự phục hận.
Là một người có xu hướng dân tộc chủ nghĩa triệt để, như những người cùng thế hệ, ông Putin đã bị chấn động trước cảnh hỗn độn của giai đoạn hậu perestroïka, sự sỉ nhục dưới thời Eltsine, rồi sự sụp đổ của đế chế Nga. Từ khi lên cầm quyền cách đây 20 năm, ông chỉ có một ám ảnh duy nhất, đó khôi phục niềm tự hào cho đất nước.
Và ông Putin đã từ từ đẩy các con tốt về phía trước, trong lúc mà lời hứa hẹn của Donald Trump là “trả lại sự vinh quang cho nước Mỹ”, rốt cuộc vẫn chỉ là một khẩu hiệu mơ hồ dành cho vận đông tranh cử.
Cách đây không đầy 10 năm, Trung Đông còn hoàn toàn chịu ảnh hưởng của Mỹ. Bây giờ thì không còn là như thế nữa. Nhờ liên minh với Assad ở Syria trong lúc vẫn duy trì quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ, thảo luận với Iran và cả với Israel, Ả Rập Xê Út, Jordani, nhờ vai trò trung gian giữa Damas và lực lượng Kurdistan, người hùng của điện Kremlin trở thành đối tác không thể thiếu vắng ở trong vùng, cho dù về quốc phòng, ngân sách của Nga không thể so bì với Mỹ.
Tóm lại, theo tuần báo L’Obs, trước tính chất khó lường và không còn đáng tin cậy của ngoại giao Mỹ, tổng thống Nga Putin đã thành công trong việc biến mình thành một trọng tài hòa bình mới ở Cận Đông.
Le Point: Erdogan, kẻ tận diệt
Le Point cũng chú ý đến tình hình Syria, nhưng tập trung vào tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan, được tờ báo đưa ảnh lên trang bìa với tựa đề “Kẻ tận diệt”. Đối với tờ báo, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ là môt nhà độc tài thật sự, một kẻ “diệt chủng”. Tạp chí dành cho đề tài này một hồ sơ 15 trang với câu hỏi : “Liệu có để ông ta thảm sát người Kurdistan (và đe dọa Châu Âu) hay không ?”
Tạp chí trước tiên tỏ ra rất bức xúc trước quyết định rút quân của ông Trump : Chỉ qua một tin trên Twitter thông báo rút 2.000 quân khỏi vùng Rojava do lực lượng Kurdistan kiểm soát, ông Trump đã bỏ rơi những chiến sĩ mà chỉ trước đó vài tháng ông còn ca ngợi như nào là những chiến sĩ tuyệt vời, những đồng minh thông minh…
Với quyết định rút quân, ông Trump đã bật đèn xanh cho Erdogan triển khai quân đội và dân quân vào Syria diệt trừ người Kurdistan mà tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ căm ghét.
Le Point nhắc lại rằng chiến dịch tấn công không hề bất ngờ, mà đã được tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ chuẩn bị từ lâu. Cách đây vài tháng, ông đã thông báo hết sức rõ ràng : “Chúng tôi sẽ khởi động một chiến dịch quân sự ở phía đông sông Euphrate, chúng tôi có thể khởi động chiến dịch ở Syria bất cứ lúc nào…”
Theo tuần báo Pháp, Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu nay đã nhòm ngó một dải đất sát biên giới dài 444 cây số, sâu 30 cây số trên lãnh thổ Syria. Trên mặt chính thức, đây là một vùng an toàn nhằm bảo vệ Thổ Nhĩ Kỳ trước những vụ tấn công khủng bố của người Kurdistan.
Thế nhưng, mục tiêu không được nói trắng ra chính là gởi trả 2 triệu người Syria tị nạn chiến tranh về mảnh đất nơi mà đa số dân là người Kurdistan, qua đó thay đổi lâu dài thành phần chủng tộc ở đấy.
Hồ sơ trang bìa

L’Obs: Anh Quốc, vì sao nên nỗi ?

L’Obs dành ưu tiên cho hồ sơ Brexit, đăng ảnh của thủ tướng Anh Boris Johnson trên trang bìa với dòng tựa : “Brexit : Những nguyên nhân của một sự tự sát”.
Tạp chí Pháp như tự hỏi : “Làm sao mà một nền dân chủ lâu đời như Anh Quốc lại có thể chìm vào một cuộc khủng hoảng chính trị, Hiến Pháp và bản sắc như vậy, đe dọa sự tồn vong của chính mình ?”
Tạp chí dành 12 trang cho chủ đề này, lần ngược về thời điểm đầu, thời cựu thủ tướng David Cameron tổ chức trưng cầu dân ý, nghĩ rằng có thể làm im đi những tiếng nói bài Liên Hiệp Châu Âu trong đảng Bảo Thủ và phe cánh của Nigel Farage, đối thủ đáng gờm của ông.
Theo L’Obs, đấy chính là “tội gốc” ban đầu. David Cameron những tưởng sẽ dập tắt được lửa, nào ngờ ông lại khơi nó lên. Ông đã không dự đoán được hậu quả, khơi dậy nhiều nỗi bất bình : Từ những người gặp khó khăn do chính sách thắt lưng buộc bụng sau cuộc khủng hoảng tài chính, cho đến giới mất tin tưởng vào tầng lớp chính trị bị cho là bất lực và chỉ lo quyền lợi riêng tư. Bên cạnh đó là những vấn đề như nạn bài ngoại do có quá đông người Đông Âu đến Anh, rồi vấn đề nhập cư tị nạn. Chưa kể đến những thành phần mơ tưởng về thời vàng son đã qua của nước Anh.

L’Express: Trường học thế tục và Hồi Giáo

L’Express tuần này đã chú tâm đến vấn đề xã hội Pháp, cụ thể là trường học ở Pháp với câu hỏi ở trang bìa : “Trường học còn phi tôn giáo nữa hay không ?” Trong một hồ sơ 10 trang, tạp chí đã nhường lời cho các giáo viên, ban giám hiệu trường học, các phụ huynh học sinh.
Tại Pháp, từ năm 1905, đã có một đạo luật quy định tính chất thế tục, hay là phi tôn giáo của các trường công lập. Ngày nay, trong bối cảnh tranh cãi về khăn quàng Hồi Giáo đang thu hút dư luận, L’Express muốn tìm hiểu xem tính thế tục trong trường lớp còn lại những gì ?
Dựa trên các câu trả lời, nhất là của giới phụ trách học đường, tạp chí cho là tính thế tục có giảm đi phần nào trong các lớp học, sân chơi, trong các cuộc trò chuyện. Không có gì biểu hiện lộ liễu, cố ý, không có yêu sách lớn lao, chỉ có những cử chỉ nhỏ, những câu nói nhẹ nhưng cũng làm lung lay luật 1905 – tính chất thế tục.
Dĩ nhiên là nguyên tắc thế tục không bị tấn công mọi lúc, mọi nơi. Nhưng từ mẫu giáo đến cấp trung học, những người làm việc trong những trường hỗn hợp nam nữ, hay những trường bình dân luôn có những câu chuyện đáng kể lại.
Louis, giám đốc một trường tiểu học ở Paris chẳng hạn, kể lại là ông ngày càng thấy con trai không chịu chìa tay cho con gái khi xếp hàng hay ngồi cạnh trong lớp học. Khi hỏi tại sao thì các cậu bé trả lời “Chúng tôi”, không ai làm chuyện đó. Và “chúng tôi”, như ông Louis giải thích là “Chúng tôi, người Hồi Giáo”.
L’Express, ngoài ra cũng dành một hồ sơ cho vấn đề khăn choàng Hồi Giáo lại đang gây tranh cãi, và nêu nhận định của nhà văn Hakim El Karoui, tác giả quyển Đạo Hồi, một tôn giáo Pháp(L’Islam, une religion française ), và giáo sư sử địa Fatiha Agag-Boudjahlat, tác giả quyển tiểu luận Đấu tranh chống trùm khăn (Combattre le voilement).
Theo giải thích của Hakim El Karoui : “Trong các thế hệ trước, khăn choàng không bị bắt buộc, nhưng ngày nay đã trở thành điều quy định với ảnh hưởng của Hồi Giáo cực đoan, cho nên dễ hiểu là đã đặt ra vấn đề…”

Courrier International:

Nên xem tuổi già là một căn bệnh ?

Trang bìa Courrier International đã rời xa những vấn đề thời sự để thảo luận về tuổi già, nhưng dưới lăng kính khoa học với tựa lớn trang bìa: “Già yếu (là bệnh) cần chữa trị”.
Tạp chí Pháp đã giới thiệu một bài điều tra dài của tạp chí công nghệ Mỹ MIT Technology Review của trường đại học tên tuổi của Mỹ MIT về một quan điểm ngày càng được nhiều nhà khoa học tán đồng, nhưng cũng đang gây tranh cãi : Đó là việc tuổi già chính là một loại bệnh, có thể được chữa trị như bất cứ chứng bệnh nào khác.
Bài báo đã phân tích kỹ lưỡng quan điểm đầy tranh cãi đó, đang được một ngày càng nhiều nhà khoa học tán đồng. Dĩ nhiên, Tổ Chức Y Tế Thế Giới, cho đến nay, vẫn từ chối xem tuổi già là một căn bệnh, nhưng theo bài báo, hiện nay các thử nghiệm đã được tiến hành và thuốc kéo dài tuổi thọ đang được nghiên cứu.
Hệ quả của việc công nhận bệnh già có thể rất lớn đối với xã hội, đặc biệt trong mối quan hệ với những người già và trong việc tài trợ cho các chính sách y tế. Vào lúc đang phải tranh luận về lương hưu, và vào lúc nhiều quốc gia đang phải đối mặt với sự lão hóa dân số, cách chúng ta nhìn về tuổi già là một vấn đề lớn trong những năm tới.
Đối với tờ báo rất nhiều câu hỏi sẽ được đặt ra, như : Già đi ra sao ? Trong tình trạng như thế nào và với mức độ tự chủ nào ? Đến bao nhiêu tuổi thì hết đi làm ? Ai sẽ trả lương hưu cho chúng ta ? Chăm sóc cho cha mẹ chúng ta, cho bản thân chúng ta ? Cái chết có phải là số phận tất yếu hay không ? Chúng ta có nên thực sự sống đến 115 tuổi hay không ?

The Economist: Elizabeth Warren,

gương mặt mới của đảng Dân Chủ Mỹ

Trái với các đồng nghiệp Pháp chú ý nhiều đến các vấn đề châu Âu, tuần báo Anh The Economist đã dành trang nhất cho thời sự Mỹ, nói về ứng cử viên Elizabeth Warren tại vòng bầu cử sơ bộ trong đảng Dân Chủ Mỹ.
Trong bài phân tích mang tựa đề : “Elizabeth Warren muốn tái tạo chủ nghĩa tư bản Mỹ”, tuần báo đại diện cho xu hướng tự do kinh tế đã không ngần ngại nêu bật tính chất lý tưởng nhưng thiếu thực tế trong các đề nghi của nữ ứng cử viên.
Đối với The Economist, bà Elizabeth Warren thực sự là một nhân vật đáng chú ý. Sinh ra trong một gia đình có hoàn cảnh khó khăn ở Oklahoma, bà đã nỗ lực để trở thành một giáo sư luật nổi tiếng tại đại học Harvard.
Là một bà mẹ đơn thân vào những năm 1970, bà đã phá vỡ các quy ước thời đó khi dành cả thời gian của mình cho sự nghiệp. Ngày nay, trong kỷ nguyên của thông điệp Twitter thống trị, bà đã trở thành một chính khách không hổ thẹn vì những thành công, và hiện là một trong những người có nhiều triển vọng nhất để đại diện đảng Dân Chủ ra tranh chức tổng thống năm 2020.
Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy, trong một cuộc đối đầu trực tiếp, bà sẽ giành được nhiều phiếu hơn là ông Donald Trump.
Nhưng theo tuần báo Anh, cũng đáng chú ý như câu chuyện đời của bà Warren là tham vọng tái tạo chủ nghĩa tư bản Mỹ của bà. Bà đã có một kế hoạch chi tiết đáng ngưỡng mộ để biến đổi một hệ thống mà bà cho là tham nhũng và không phục vụ cho quần chúng bình thường.
Rất nhiều ý tưởng của bà rất tốt. Bà Warren có lý khi muốn hạn chế việc các công ty khổng lồ tìm cách ảnh hưởng đến chính trị và nuốt chửng các đối thủ. Nhưng cốt lõi của kế hoạch này lại cho thấy một sự phụ thuộc có hệ thống vào những quy định và chủ nghĩa bảo hộ kinh tế. Trong hiện trạng, điều đó không phải là giải pháp cho các vấn đề của nước Mỹ.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20191026-nho-donald-trump-vladimir-putin-dai-thang-o-can-dong

Tin đọc nhanh

(AFP) – Một quân nhân Nga nổ súng giết chết 8 đồng đội tại miền đông Siberi. 
Báo chí Matxcơva ngày 25/10/2019, trích dẫn một nguồn tin từ quân đội Nga, cho biết hung thủ đã bị bắt giữ. Vụ nổ súng xảy ra tại một căn cứ quân sự trong vùng Tchita, gần biên giới giữa Nga với Trung Quốc và Mông Cổ. Ngoài 8 quân nhân thiệt mạng, có hai người khác bị thương. Theo điều tra sơ khởi, hung thủ là một thanh niên bị gọi đi nghĩa vụ quân sự.
(AFP) – Washington cấm hàng không Mỹ bay đến Cuba, trừ thủ đô La Habana. 
Hôm 25/10/2019, bộ Giao Thông Mỹ thông báo, kể từ ngày 10/12, mọi chuyến bay của các hãng hàng không Mỹ đến mọi thành phố của Cuba, trừ La Habana sẽ phải ngừng lại. Trong thông cáo, bộ Giao Thông giải thích việc đưa ra quyết định trên là theo yêu cầu của Bộ Ngoại Giao Mỹ muốn « gia tăng chính sách gây áp lực kinh tế đối với Cuba vì chính quyền La Habana tiếp tục trấn áp người dân trong nước và ủng hộ chính quyền Nicolas Maduro của Venezuela ». Sẽ có 9 sân bay quốc tế liên quan đến quyết định của chính quyền Mỹ, đặc biệt là Santiago de Cuba, thành phố lớn thứ 2 của Cuba.
(Reuters) – Gần 1.000 tỷ đô la thâm hụt ngân sách Hoa Kỳ. 
Bộ Tài Chính Mỹ ngày 25/10/2019 thông báo, thâm hụt ngân sách trong tài khóa 2019 tăng vọt thêm 26%, ngấp nghé ngưỡng 1.000 tỷ đô la. Đây là mức bội chi ngân sách cao nhất kể từ năm 2012. Giới quan sát ghi nhận : thâm thủng ngân sách của Hoa Kỳ cao kỷ lục trong lúc tổng thống Trump liên tục hô hào là cuộc chiến thương mại với Trung Quốc cho phép thu về hàng tỷ đô la cho công quỹ.
(AFP) – Microsoft giành hợp đồng 10 tỷ đô la của bộ Quốc Phòng Mỹ.
Ngày 25/10/2019, bộ Quốc Phòng Mỹ thông báo trao cho tập đoàn tin học Microsoft hợp đồng lưu trữ dữ liệu trên mạng đám mây điện toán (Cloud) trị giá 10 tỷ đô la. Hợp đồng có tên viết tắt JEDI (Joint Enterprise Defense Infrastructure) với thời gian thực hiện 10 năm, nhằm hiện đại hóa toàn bộ hệ thống tin học của quân đội Mỹ để trở thành hệ thống được quản lý bằng trí thông minh nhân tạo. Trước đó, cạnh tranh bản hợp đồng lớn này, chỉ có hai đối thủ Microsoft và Amazon. Người khổng lồ Google trước đó cũng tham dự cuộc đua nhưng cuối tháng 10/2018 đã rút lui.
(AFP) – Mỹ : Hỏa hoạn lớn tại California, hàng chục nghìn dân phải sơ tán. 
Nhiều đám cháy bùng phát dữ dội tại khu vực gần Los Angeles, California. Chính quyền phải sơ tán khoảng 50 nghìn người. Hôm 25/10, vùng Los Angeles có khoảng 18 triệu dân đã được chính quyền đặt trong tình trạng báo động đỏ. Hàng trăm xe cứu hỏa cùng máy bay đã được huy động để dập tắt các đám cháy đang tiếp tục lan rộng. Trong diện tích hơn 4.000 ha, nhiều khu dân cư và rừng cây đã bị thần hỏa thiêu trụi.
(AFP) – Quỹ Xanh bảo vệ môi trường huy động được gần 10 tỷ đô la. 
Họp báo ngày 25/10/2019, giám đốc sở Ngân Khố Pháp Odile Renaud Basso thông báo, 27 quốc gia trên thế giới đóng góp 9,8 tỷ đô la cho Quỹ Xanh trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu. Với số tiền này, các bên bù đắp lại được khoản thiếu hụt kể từ khi Hoa Kỳ rút khỏi thỏa thuận khí hậu Paris. Trong cương vị chủ nhà, Pháp đóng góp 1,5 tỷ, Nhật Bản cũng hào phóng không kém. Slovakia và Slovenia lần đầu tiên tham gia Quỹ Xanh.
(AFP) – Một bức tranh mới của danh họa Matisse được trình làng. 
Ngày 25/10/2019, tại thành phố Cateau Cambrésis, miền bắc nước Pháp, lần đầu tiên, tác phẩm La femme accoudée của Henry Matisse (1869-1954) lần đầu tiên được cho ra mắt công chúng. Đây là bức họa được vẽ bằng than do Matisse thực hiện năm 1938. Viện bảo tàng Cateau Cambrésis cho biết bức họa này do một vài nhà sưu tập người Đức gửi tặng nhân kỷ niệm 150 năm ngày sinh Matisse. Cũng nhân dịp này, vào đầu tháng 11, bảo tàng sẽ tổ chức một cuộc triển lãm ôn lại 20 năm đầu trong sự nghiệp hội họa của ông. Trong số các tác phẩm trưng bày, có khoảng 20 bức họa chưa bao giờ được công chúng biết đến.
(Reutres) – Đài Loan : 200.000 người đồng tính tuần hành nhân lễ hội Gay Pride. 
Theo ban tổ chức, chiều 26/10/2019 đã có gần 200.000 người tham gia cuộc tuần hành đầu tiên kể từ khi Đài Loan cho phép người đồng tính kết hôn. Đài Loan là quốc gia đầu tiên tại châu Á công nhận các cuộc hôn nhân của người đồng giới.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20191026-tin-doc-nhanh

Tạp chí đặc biệt

“Thế lực nước ngoài”

kích động dân Hồng Kông “làm loạn” là ai?

Thu Hằng
“Thế lực nước ngoài” kích động dân Hồng Kông “làm loạn” là ai ? Đâu là nguồn gốc sâu xa của phong trào đòi dân chủ ở Hồng Kông ? Nghị Viện Châu Âu trao giải nhân quyềnSakharov cho Ilham Tohti, giáo sư kinh tế bị Bắc Kinh kết án chung thân, để thức tỉnh cộng đồng quốc tế về người Duy Ngô Nhĩ. Bị Mỹ trừng phạt, Cuba cho phép người dân mở tài khoản ngoại tệ. Người dân Thụy Điển “chê” máy bay, ưu tiên tầu hỏa để bảo vệ môi trường. Trên đây là những chủ đề chính của tạp chí Thế giới Đó đây tuần này.
Trưởng đặc khu Hồng Kông Lâm Trịnh Nguyệt Nga (Carrie Lam) có nguy cơ bị thay thế do bất lực trước phong trào biểu tình đòi dân chủ ở Hồng Kông. Phải chăng chính quyền Bắc Kinh chuẩn bị có những biện pháp mới, có thể “mạnh tay” hơn, để trấn áp phong trào “đơn thuần là đầy bạo lực”, theo cáo buộc của ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị ngày 21/10/2019 ?
Trả lời hãng tin AFP nhân chuyến công du Paris ngày 21/10, ông Vương Nghị lên án “những thế lực nước ngoài” giật dây người biểu tình Hồng Kông :
“Có nhiều thế lực nước ngoài cổ vũ kiểu bạo lực đường phố để gây bất ổn cho Hồng Kông và tạo hỗn loạn trong khu vực. Mục đích của họ là phá hủy sự thịnh vượng của Hồng Kông, tích lũy từ thành quả lao động của nhiều thế hệ. Những thế lực nước ngoài này cũng nhằm phá hoại những tiến bộ lịch sử của khu vực từ khi áp dụng chính sách “một quốc gia, hai chế độ”.
Nhà nghiên cứu Philippe Le Corre, chuyên gia về Hồng Kông tại trường Harvard Kennedy School, khẳng định những tuyên bố của ngoại trưởng Vương Nghị là “hoàn toàn vô căn cứ. Chính quyền Trung Quốc ám chỉ đến “các cuộc cách mạng mầu”, các “mùa xuân Ả Rập” nơi phong trào dân chủ có thể được tác nhân nước ngoài hỗ trợ”.
Mỹ là “kẻ giật dây” số một !
Báo chí chính thống Trung Quốc nêu lên hàng loạt “bằng chứng không thể chối cãi được” và dường như Mỹ là “kẻ giật dây” số một tại Hồng Kông.
China Daily, cơ quan ngôn luận bằng tiếng Anh của đảng Cộng Sản Trung Quốc, nêu cuộc gặp ngày 06/08 giữa bà Julie Eadeh, cố vấn chính trị tại lãnh sự Mỹ ở Hồng Kông, với ba thủ lĩnh phong trào phản kháng Hồng Kông, Lý Trụ Minh (Martin Lee), Trần Phương An Sinh (Anson Chan) và Hoàng Chi Phong (Joshua Wong). Trước đó vài tháng, vẫn ông Lý Trụ Minh và bà Trần Phương An Sinh, cũng như ông Lê Trí Anh (Jimmy Lai), chủ tờ Apple Daily, một tờ báo ủng hộ dân chủ Hồng Kông, đã gặp phó tổng thống Mỹ Mike Pence và ngoại trưởng Mike Pompeo ở Washington.
Vẫn China Daily (17/08/2019) cho rằng nhiều tổ chức phi chính phủ Hồng Kông tham gia các cuộc biểu tình đòi dân chủ nhận tiền từ Tổ chức Quốc gia vì Dân chủ (National Endowment for Democracy, NED). Tổ chức này cũng là… của Mỹ, được thành lập năm 1983 dưới thời tổng thống Ronald Reagan. Cả Trung Quốc và Nga đều coi NED là bình phong của CIA, trên danh nghĩa tài trợ các khóa đào tạo công dân hoặc bảo vệ nhân quyền, nhưng thực chất là tìm cách thay đổi chế độ.
Cuối cùng, Quốc Hội lưỡng viện Mỹ cũng bị cáo buộc tiếp tay cho phong trào dân chủ Hồng Kông vì đã kêu gọi thông qua Luật về Nhân quyền và Dân chủ ở Hồng Kông (Hongkong Human rights and Democracy Act) năm 2019. Được hình thành năm 2015 sau Phong trào Dù vàng, đạo luật này quy định việc Quốc Hội Mỹ xem xét hàng năm tình hình Hồng Kông để đánh giá lại quy chế thương mại đặc biệt mà đặc khu hành chính được hưởng.
Nguồn gốc sâu xa phong trào đòi dân chủ ở Hồng Kông
Mọi người đều biết chính dự luật dẫn độ sang Hoa lục là nguồn gốc của phong trào đòi dân chủ hiện nay tại Hồng Kông. Từ một yêu sách hủy luật dẫn độ, người biểu tình hiện đưa ra năm yêu sách, trong đó có việc trưởng đặc khu Lâm Trịnh Nguyệt Nga từ chức.
Tuy nhiên, nguồn gốc sâu xa của dự luật dẫn độ lại là một vụ giết người, xảy ra vào tháng 02/2018. Chan Tong Kai, một thanh niên Hồng Kông, bị tình nghi giết bạn gái đang mang thai, trong chuyến du lịch Đài Loan. Chan Tong Kai bị cảnh sát Hồng Kông bắt vì tội giết người nhưng cuối chỉ bị kết án rửa tiền liên quan đến việc quản lý tài sản của bạn gái ở Hồng Kông.
Dù cảnh sát Đài Loan đưa ra những bằng chứng kết tội Chan Tong Kai giết bạn gái, nhưng không thể dẫn độ thủ phạm sang Đài Loan vì Trung Quốc, mà Hồng Kông trở thành đặc khu hành chính từ năm 1997, không công nhận sự tồn tại của tư pháp Đài Loan và không có bất kỳ thỏa thuận dẫn độ nào.
Đến tháng 02/2019, văn phòng an ninh Hồng Kông đề xuất xem lại chế độ dẫn độ của đặc khu nhằm cho phép đưa bất kỳ người đào tẩu nào sang các nước và vùng lãnh thổ không ký thỏa thuận dẫn độ với Hồng Kông, trong đó có Hoa lục, Macao và Đài Loan. Vụ Chan Tong Kai được sử dụng rõ ràng để lấp “chỗ trống tư pháp”.
Chan Tong Kai được giảm án và ra tù vào sáng thứ Tư 23/10. Năm ngày trước khi được tha, thanh niên này thông báo ý định sang trình diện tư pháp Đài Loan. Nhưng có lẽ Chan Tong Kai sẽ còn được tự do dài dài vì phía Đài Bắc đề nghị thảo luận với Hồng Kông để lập “khuôn khổ trợ giúp tương hỗ” trong trường hợp của Chan Tong Kai, nếu không Đài Loan sẽ không nhận thanh niên này. Đối với chính quyền đặc khu hành chính, không có chuyện hợp tác tư pháp với “cấp xét xử không có thẩm quyền”.

Giải Sakharov cho Ilham Tohti để thức tỉnh

cộng đồng quốc tế về người Duy Ngô Nhĩ

Giải thưởng nhân quyền danh giá Sakharov của Nghị Viện Châu Âu năm 2019 đã được trao cho Ilham Tohti, giáo sư kinh tế người Duy Ngô Nhĩ tại đại học người thiểu số Bắc Kinh. Bị bắt vào tháng 01/2014, ông bị kết án chung thân vì tội “ly khai và ủng hộ khủng bố cực đoan”.
Đối với nhà nghiên cứu Marc Julienne, Quỹ Nghiên cứu Chiến lược Pháp (FRS), “việc kết án Ilham Tohti là một sai lầm lớn của Trung Quốc”. Ông Ilham Tohti chưa bao giờ đấu tranh đòi độc lập mà chỉ muốn người Duy Ngô Nhĩ có thêm quyền tự quyết, theo Hiến Pháp Trung Quốc.
Đây cũng là nhận định với RFI Tiếng Hoa của nhà Trung Hoa học Marie Holzman, chủ tịch hội Tương ái Trung Quốc :
“Ilham Tohti đã báo trước sự tiến triển về tình hình ở Trung Quốc. Ông từng nói rằng nếu không tôn trọng nhân quyền đối với người Duy Ngô Nhĩ ở Trung Quốc, tình hình sẽ trở nên tồi tệ. Ilham Tohti đã làm mọi cách để duy trì sự ổn định, mối quan hệ tốt đẹp giữa tộc người Hán và Duy Ngô Nhĩ. Ông làm tất cả, chứ không phải là một kẻ khủng bố”.
Ông Dilxat Raxit, chủ tịch Đại hội người Duy Ngô Nhĩ Thế giới, khi trả lời nhà báo của ban Trung Quốc, tỏ ra lo ngại rằng giải Sakharov có nguy cơ khiến Ilham Tohti chịu chung số phận như Lưu Hiểu Ba.
“Giải Sakharov được trao cho Ilham Tohti không chỉ ghi nhận đóng góp của cá nhân ông mà còn nhằm thức tỉnh cộng đồng quốc tế trước phong trào trấn áp mà người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương đang phải hứng chịu. Vì Nghị Viện Châu Âu đã chọn trao giải cho Ilham Tohti, nên Liên Hiệp Châu Âu cũng cần làm tất cả có thể, để chính quyền Trung Quốc, nếu không trả tự do cho ông, thì ít nhất cũng phải cho chúng ta biết thông tin về ông ấy.
Đã hơn hai năm nay, không ai được phép đến thăm nhà đấu tranh và chúng tôi không có bất kỳ thông tin nào về Ilham Tohti. Chúng tôi rất lo cho tình trạng của ông ấy. Chúng tôi cũng sợ rằng, vì các giải thưởng quốc tế được trao cho Ilham Tohti, trong đó có giải thưởng cao quý Sakharov, mà chính quyền Trung Quốc sẽ lại tăng gấp đôi hành động trấn áp và Ilham Tohti sẽ chịu chung số phận với giải Nobel Hòa Bình Lưu Hiểu Ba”.

Bị Mỹ trừng phạt,

Cuba cho phép người dân mở tài khoản ngoại tệ

Từ ngày 21/10/2019, người dân Cuba lại được phép mở tài khoản bằng đô la Mỹ tại ngân hàng trong nước. Từ giờ, họ cũng có thể thanh toán trực tiếp bằng đô la trong một số cửa hàng và nhận chuyển khoản bằng ngoại hối từ nước ngoài.
Thông tín viên RFI Domitille Piron tại La Habana cho biết thêm :
“Trung bình phải đợi đến 2 tiếng ở ngân hàng để mở tài khoản ngoại hối ở La Habana ! Trong giai đoạn chính phủ Mỹ không ngừng gia tăng trừng phạt Cuba, chính quyền La Habana tìm cách kiếm ngoại tệ nhờ biện pháp này.
Những người nhận được tiền từ nước ngoài không ngại đứng xếp hàng, họ có chung một mối quan tâm, đó là ngay từ tuần tới, họ có thể mua sắm được trong một số cửa hàng quốc doanh, nhưng chỉ được thanh toán bằng thẻ tín dụng. Cho đến nay, nhiều mặt hàng do tư nhân nhập và được bán với giá ngất ngưởng ngoài chợ đen.
Mickael đã nhắm được một chiếc máy điều hòa có giá 360 đô la ở một cửa hàng trong khu phố cổ La Habana, nhưng còn phải tìm được đô la. Ông nói : “Ngoài đường, có nhiều người, nhiều cá nhân bán đô la. Vì thế, giá đô la đã tăng lên, phải có 1.020 CUC để mua được 1.000 đô la, thật không chấp nhận được vì trước đây giá đô la thấp hơn đồng CUC”.
Người dân Cuba tìm ngoại tệ bằng mọi cách để tiếp cận được thị trường mới này. Như vậy, Nhà nước thu về các loại tiền đô la Mỹ, đô la Canada hay đồng euro.
Adonis, đang xếp hàng ở ngân hàng, hiểu rõ điều này. Ông nói : “Tôi nghĩ là đồng CUC chẳng có giá trị gì trên thế giới, nên tôi có cảm giác rằng Nhà nước làm việc này để thu được những ngoại tệ có giá trị trên thị trường thế giới và có thể sử dụng đô la”.
Nhờ đó, các ngân hàng Cuba tăng ngay được lượng tiền mặt. Và Nhà nước cũng muốn lấy lại thị trường nhập khẩu : chỉ tính riêng ở Panama, người dân Cuba đã chi khoảng 20 triệu đô la mỗi tháng. Một biện pháp có thể sẽ dẫn đến quá trình đô la hóa nền kinh tế Cuba”.

Thụy Điển : Dân “chê” máy bay,

ưu tiên tầu hỏa để bảo vệ môi trường

Về lĩnh vực môi trường, trong khi hãng hàng không Qantas vừa lập kỉ lục mới với chuyến bay thử dài nhất thế giới, hơn 19 giờ nối thẳng New York-Sydney, người dân Thụy Điển lại có xu hướng“xấu hổ vì bay” (flygskam) thay vào đó là tầu hỏa.
Theo thông tín viên RFI Frédéric Faux tại Stockholm, không chỉ mỗi cá nhân, phong trào flygskam hiện được các doanh nghiệp Thụy Điển nhiệt tình ủng hộ :
“Lượng vé tầu đi công tác đặt với công ty đường sắt nhà nước SJ đã tăng thêm 13% trong vòng 12 tháng gần đây. Năm 2018 là một năm kỉ lục, 2019 sẽ có kết quả tương tự.
Lý do chọn tầu hỏa đối với các doanh nghiệp không muốn mất thời gian, đó là có thể làm việc trong suốt hành trình. Lấy ví dụ chặng Stockholm và Goteborg, hai thành phố chính của Thụy Điển, nếu đi máy bay, sẽ mất một tiếng, hành khách chỉ có mỗi mặt bàn nhỏ phía ghế trước để đặt máy tính, ngoài ra phải cộng thêm một giờ để đến sân bay xuất phát, và cũng chừng đó thời gian khi tới nơi. Tổng cộng mất 3 tiếng.
Ba giờ cũng là khoảng thời gian đi tầu hỏa, nhưng nối hai trung tâm thành phố. Vì thế, trong suốt hành trình, hành khách có một không gian làm việc thực sự với mạng wifi và được phục vụ bữa sáng. Mức độ tiện lợi không hề thay đổi ngay cả với những địa điểm xa hơn.
Nếu đi tầu ban đêm, người ta có thể đi xuyên cả Thụy Điển, và tới nơi vẫn tỉnh táo, sẵn sàng cho cuộc hẹn vào sáng hôm sau. Số lượng đi tầu đêm cũng tăng thêm 37% trong vòng một năm”.
Với khoảng cách xa, máy bay vẫn là giải pháp duy nhất. Nhưng đối với những chặng khác, theo thông tín viên Frédéric Faux, một trong những trở ngại quan trọng nhất để thay đổi, không phải là vấn đề kinh tế hay công việc, mà là tâm lý. Đi máy bay, đó là dấu hiệu của uy thế, giành cho những người quan trọng và họ không muốn mất lợi thế này, cho dù lượng khí thải CO2, của mỗi người và của mỗi km đi qua, nếu đi máy bay cao gấp 20 lần so với đi tầu hỏa.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20191026-the-luc-nuoc-ngoai-kich-dong-dan-hong-kong-lam-loan-la-ai