Tháng 11/2018, tôi đến thăm khu tưởng niệm cựu chiến binh Hoa kỳ tham chiến tại Việt Nam (Vietnam Veteran war Memorials) tại Sacramento. Khu tưởng niệm không lớn lắm, nằm khiêm tốn bên cạnh khu vườn hoa hồng trong khuôn viên toà nhà Quốc Hội tiểu bang California.

Khu này gồm bốn bức tường xây theo kiểu vòng tròn, bên trên mỗi bức tường là tấm đá hoa cương đen, khắc danh sách của 5822 binh sĩ (ở California) đã tử trận và mất tích tại Việt Nam. Tuổi đời của các chiến binh này còn rất trẻ, nhiều nhất là từ 19 đến 26.

Nhưng ấn tượng nhất là những bức tượng chạm trổ nổi bằng đồng, cao bằng người thật, ghi lại những sinh hoạt của binh lính Mỹ trong những năm tháng chiến tranh tại Việt Nam: bị thương, đánh trận, nghỉ ngơi, làm tù binh…

Đặc biệt, bức tượng một chiến binh trẻ bần thần ngồi đọc thư nhà đặt ngay chính giữa khu tưởng niệm. Tất cả đều toát lên một nét chung nhất là đăm chiêu và buồn bã như không biết ngày mai sẽ ra sao.

Nhưng gây ấn tượng mạnh nhất trong tôi là tấm biển bằng kim loại, trên đó có sao chép trích đoạn nguyên bản lá thư viết tay của một người mẹ Mỹ gửi cho con trai đang chiến đấu ở chiến trường tại Việt Nam, nhân ngày sinh nhật cậu ấy bước vào tuổi hai mươi.

“Con trai à, ba mẹ vô cùng yêu thương con. Làm ơn, ráng tự chăm sóc mình nghe con. Đừng trở thành một anh hùng. Ba mẹ không cần tấm huân chương danh dự. Chúng ta chỉ cần một đứa con

Yêu thương con với tất cả tấm lòng

Ba và mẹ”

(We love you, son. Please take care of yourself and don’t be a hero. We don’t need a Medal of Honor. We need a son. All our love. Mom and Dad)

Lạ lùng thật, Mỹ là một Đất Nước nổi tiếng … hung hăng về mặt quân sự. Nước nào láng cháng vi phạm đến quyền lợi của Nước Mỹ hay đến an nguy hòa bình thế giới là bị bộp liền. Vậy mà khu tưởng niệm này mang đầy màu sắc phản chiến, (không giống bên nước ta tượng đài nào cũng hừng hực lửa, giết, giết và kêu gọi khắc sâu mối hận thù).

Hay… thật ra ở Mỹ, phản chiến mới chính là đích đến còn tham chiến chỉ để vì… phản chiến?

Tôi cũng băn khoăn khi đặt mình vào vị trí bà mẹ người Mỹ. Liệu tôi có dám đặt bút viết những dòng thư tương tự như bà nếu một ngày nào đó các con tôi có đứa cũng phải cầm súng để bảo vệ Trường Sa, Hoàng sa hay ở một vùng biên giới nào đó để chống lại kẻ thù Trung cộng?

Tình thương của một người mẹ luôn mong con tôi được sống yên ổn trở về. Nhưng trái tim của một người dân trước họa mất Nước lại cất lên tiếng nói khác.

Câu trả lời ấy trong tôi vẫn còn bỏ ngỏ. Nếu là các bạn… thì sao?

Một số hình ảnh của tác giả chụp: