RFI

Trong bối cảnh Bắc Kinh liên tục rầm rộ thị uy về mặt quân sự trong vùng Biển Đông, củng cố các tiền đồn mà họ đã xây dựng trên các đảo nhân tạo nắm trong tay, Việt Nam vẫn kín đáo cố gắng cải thiện và nâng cấp các cơ sở quân sự của mình trên một số đảo ở vùng quần đảo Trường Sa.

Trong bản báo cáo mới nhất công bố ngày 19/02/2021, tổ chức Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Châu Á AMTI, thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế CSIS tại Washington đã so sánh các hình ảnh vệ tinh chụp trong vòng hai năm gần đây để nêu bật nỗ lực của Việt Nam mà tổ chức này đánh giá là “khiêm tốn”.

Dựa trên các bức ảnh vệ tinh mới nhất của hãng Simularity, AMTI đã đối chiếu với các không ảnh chụp trước đó, để xem xét các thay đổi trong hệ thống vũ khí phòng thủ mà Việt Nam bố trí trên một số đảo trong quyền kiểm soát của mình.

Kết luận của AMTI là Hà Nội tiếp tục tập trung vào việc củng cố hệ thống phòng thủ nhằm chống lại các các cuộc tấn công hoặc phong tỏa, đồng thời tăng cường năng lực răn đe bằng cách trang bị những loại vũ khí đủ sức tấn công vào các cơ sở của Trung Quốc trong khu vực

Nâng cấp rạn san hô Đá Tây (West Reef) và Đảo Sinh Tồn (Sin Cowe Island)

Ghi nhận trước tiên của Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải là trong số tất cả các tiền đồn của Việt Nam ở vùng quần đảo Trường Sa, hai thực thể Đá Tây và Đảo Sinh Tồn đã có những thay đổi mạnh mẽ nhất trong hai năm qua.

Phần lớn trong số 70 mẫu (hay 30 ha) tạo thành diện tích của bãi Đá Tây hiên nay là kết quả quá trình cải tạo, bồi đắp từ ​​năm 2013 đến năm 2016.

Trong hai năm qua, Đá Tây đã có công trình mới đáng kể, bao gồm một số công trình phòng thủ ven biển, các tòa nhà hành chính, các con đường và boongke bằng bê tông, và một cấu trúc lớn có hình tháp, mà theo AMTI, có lẽ dùng để liên lạc hoặc thu phát tín hiệu tình báo.

Tại khu vực mũi phía bắc và phía nam của hòn đảo, cũng có một mạng lưới đường hầm tương tự như các mạng lưới đường hầm khác của Việt Nam, cũng như một số điểm trồng cây xanh.

Đảo Sinh Tồn, theo AMTI, cũng được nâng cấp đáng kể trong hai năm qua, đáng chú ý nhất là việc xây dựng một loạt các công trình phòng thủ dọc theo bờ biển. Công việc này bắt đầu vào năm 2019 và tập trung trên khoảng 26 mẫu (10 ha) đất cải tạo từ năm 2013 đến năm 2016.

Khu vực đất mới ở phía bắc Đảo Sinh Tồn, có trong ảnh từ năm 2018, đã được dọn sạch để xây dựng các đường hầm mới và công sự ven biển. Một ảnh vệ tinh chụp vào tháng 11 năm 2020 cho thấy khu vực hiện đã bắt đầu được trồng trọt, cho thấy rằng phần quan trọng công việc lớn đã hoàn thành.

Việc nâng cấp ở Đá Tây và Đảo Sinh Tồn tuân theo các mô hình đã được thấy ở các tiền đồn khác của Việt Nam ở Trường Sa, với các công trình phòng thủ ven biển - các ụ bê tông được kết nối với các boongke - có mặt khắp nơi tại các tiền đồn lớn hơn của Việt Nam.

Nâng cao khả năng phòng không và phòng thủ bờ biển

Ghi nhận thứ hai của AMTI là liên quan đến ba loại cơ sở phòng thủ có đã được xây dựng trên hầu hết các căn cứ của Việt Nam ở quần đảo Trường Sa, với mục tiêu rõ ràng là nâng cáo khả năng phòng không và bảo vệ bờ biển.

Loại cơ sở thứ nhất là những cái ụ bao gồm một dải hình thuôn dài dường như dành cho các hệ thống phòng không, thường được sắp xếp theo hình tam giác với các boongke chuyên dụng. Các cơ sở này được thấy cả trên Đảo Trường Sa Lớn, lẫn trên một số tiền đồn thuộc loại nhỏ nhất, như Đảo Phan Vinh (Pearson Reef) nơi loại ụ này được gắn vào một bãi đáp trực thăng để tiết kiệm không gian.

Theo AMTI, thời điểm xuất hiện, kích thước và hướng của loại cơ sở này là dấu hiệu cho thấy công trình được thiết kế để sử dụng cho các hệ thống phòng không cũ có từ thời Liên Xô như S-125 Pechora-2TM (SA-3 Goa). Một số tấm bê tông hình thuôn dài này cũng nằm rải rác xung quanh mỗi hòn đảo, thường được kết nối với một boongke và hướng ra bờ biển như trên Đảo Sơn Ca (Sand Cay), Đảo Nam Yết (Namyit Island) hay Đảo Song Tử Tây (Southwest Cay).

Loại cơ sở thứ hai, được thấy ở Đảo Sơn Ca, Đảo Trường Sa Đông (Central Reef), và Đảo Trường Sa Lớn, là loại ụ có một bệ bê tông hình bán nguyệt rất có thể được dùng cho các hệ thống phòng thủ bờ biển. Các bệ này hầu như luôn hướng ra ngoài dọc theo bờ biển và thường được kết nối với các boongke.

Loại cơ sở thứ ba, hình tròn, được thấy ở Đảo Sơn Ca, Đảo Trường Sa Đông thì có miếng đêm trong nhỏ hơn, thường được hướng vào bên trong đất liền, kết nối với boongke nằm dọc theo bờ biển.

Hầu hết các tiền đồn lớn hơn của Việt Nam đã có những cơ sở đó từ nhiều năm qua. Theo AMTI các cơ sở này đã xuất hiện trên đảo Nam Yết ít nhất là từ năm 2006. Nhưng sau khi bồi đắp để mở rộng các thực thể lớn nhất, Việt Nam đã phải xây dựng thêm các ụ dọc theo các bờ biển mới được hình thành. Toàn bộ 10 thực thể có đá nổi trên mặt nước mà Việt Nam kiểm soát - đều có những ụ này.

Hệ thống vũ khí mới nhằm răn đe Trung Quốc

Việt Nam cũng được cho là có các hệ thống vũ khí mới hơn, tầm bắn xa hơn trên các tiền đồn của mình. Hãng tin Reuters đưa tin vào năm 2016 rằng Hà Nội đã triển khai hệ thống tên lửa pháo EXTRA mua của Israel tới 5 trong số các đảo Trường Sa.

Kích thước nhỏ gọn của các hệ thống này sẽ giúp việc triển khai và che giấu dễ dàng và nhanh chóng hơn. Các loại pháo phòng không này chỉ cần cơ sở hạ tầng hỗ trợ tối thiểu và có thể được bắn đi từ bắt kỳ loại bệ phóng nào được mô tả ở trên và cũng như từ bất kỳ bề mặt cứng, phẳng hợp lý nào khác.

Điều đó có nghĩa là loại vũ khí này có thể dễ dàng có mặt tại bất kỳ, hoặc tất cả, trong số mười đảo lớn nhất của Việt Nam ở Trường Sa.

Ngoài ra, như một chuyên gia từng nêu bật, với tầm bắn 150 km (80 hải lý), các hệ thống EXTRA của Việt Nam đã có khả năng tấn công tất cả các căn cứ ở Trường Sa của Trung Quốc. Và đó là khả năng răn đe đáng kể của Hà Nội.

Bên cạnh Đá Tây và Đảo Sinh Tồn, một số thực thể của Việt Nam  đã được nâng cấp khiêm tốn hơn trong hai năm qua. Đảo Phan Vinh và Nam Yết đều nhận được một vòm ra đa bổ sung, chứa các hệ thống cảm biến hoặc liên lạc chưa được xác định, cũng như một số tòa nhà hành chính.

Tại đảo Trường Sa Lớn, Việt Nam đã hoàn thành công trình vòm radar nhỏ và xây dựng một số tòa nhà mới. Việt Nam cũng đã mở rộng hai trong số các cơ sở giống như một cái hộp trên rạn san hô Đá Đông gần như ngập dưới nước và Đá Tốc Tan (Alison Reef). Mỗi thực thể nhận được một cấu trúc thứ hai được kết nối với cấu trúc đầu tiên.

Kể từ năm 2013, Việt Nam đã nâng cấp 8 trong số 24 cở sở đặt trên bãi đá ngầm và 12 trong số 14 nhà giàn “DK1” trơ trọi ở vùng biển sâu hơn về phía tây nam.