Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Michael Pompeo vào ngày 13 tháng 7 ra tuyên bố về lập trường của Washington đối với những đòi hỏi chủ quyền của Bắc Kinh tại Biển Đông.

Theo đó Hoa Kỳ cổ xúy cho một vùng Ấn độ- Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Hiện nay Washington đang củng cố chính sách của Hoa Kỳ tại khu vực quan yếu và đang gây ra những tranh cãi là Biển Đông. Washington minh định rằng tuyên bố của Bắc Kinh đối với những nguồn tài nguyên xa bờ tại hầu hết khu vực Biển Đông là hoàn toàn phi pháp,  chiến dịch bắt nạt của Bắc Kinh nhằm kiểm soát những nguồn tài nguyên đó cũng phi pháp.

Tại khu vực Biển Đông, Hoa Kỳ tìm cách duy trì hòa bình và ổn định, tôn trọng quyền tự do trên biển một cách nhất quán với luật quốc tế, duy trì luồng hàng hóa giao thông không bị ngăn chặn, và phản đối bất cứ nỗ lực sử dụng vũ lực hoặc sức mạnh để giải quyết tranh chấp. Hoa Kỳ chia sẻ những quyền lợi rõ ràng và có tính chất ràng buộc này với các nước đồng minh và đối tác lầu này ủng hộ cho một trật tự quốc tế trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Những quyền lợi chung này bị Cộng Hòa Nhân dân Trung Hoa đe dọa chưa từng thấy. Bắc Kinh sử dụng sự đe nẹt gây hại đến quyền chủ quyền của các nước ven biển tại Đông Nam Á; bắt nạt buộc họ phải rút khỏi các nguồn tài nguyên xa bờ; khằng định sự thống lĩnh đơn phương, và thay thế luật pháp quốc tế với ‘luật của kẻ mạnh’.

Biện pháp này của Bắc Kinh được tỏ rõ suốt nhiều năm nay. Vào năm 2010, Bộ trưởng Ngoại giao lúc bấy giờ của Trung Quốc là Dương Khiết Trì nói với các vị tương nhiệm ASEAN rằng “ Trung Quốc là một nước lớn và những nước khác là nước nhỏ và đó là sự thật”.

Theo Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Michael Pompeo thì thế giới quan kẻ cướp không có chỗ trong thế kỷ 21. Cộng Hòa Nhân dân Trung Hoa không có cơ sở pháp lý để đơn phương áp đặt ý chí của họ trên khu vực này. Bắc Kinh đưa ra những căn cứ pháp lý không thống nhất về tuyên bố ‘Đường đứt khúc 9 đoạn’ tại Biển Đông.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Michael Pompeo nhắc lại trong tuyên bố phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Quốc Tế tại La Haye ngày 12 tháng 7 năm 2016 đã nhất trí bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc về đường này; cho rằng không có căn cứ theo luật pháp quốc tế. Cụ thể là Công ước Liên hiệp quốc về Luật biển năm 1982. Tòa đứng hoàn toàn về phía Philippines, nước đưa vụ kiện ra.

Hoa Kỳ lặp lại điều đã tuyên bố trước đây, và được qui định cụ thể trong Công ước, rằng phán quyết của Tòa Trọng Tài là chung cuộc và ràng buộc pháp lý với cả hai phía.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Michael Pompeo cho rằng thế giới sẽ không cho phép Bắc Kinh xem Biển Đông như là vương quốc biển của họ. Hoa Kỳ đứng về phía các quốc gia đồng minh Đông Nam Á và đối tác trong nhiệm vụ bảo vệ quyền chủ quyền đối với nguồn tài nguyên xa bờ, phù hợp với quyền và nghĩa vụ của họ theo luật pháp quốc tế.Hoa Kỳ sát cánh với cộng đồng quốc tế trong việc bảo vệ quyền tự do hàng hải và tôn trọng chủ quyền, bác bỏ bất cứ nổ lực nào thúc đẩy cho ‘luật của kẻ mạnh’ tại Biển Đông và những vùng khác.