Tú Anh

Chiến thắng của phe dân chủ tại Đài Loan là thảm kịch đối với Trung Quốc. Mỹ-Iran sẽ quyết chiến bằng mọi giá ? Libya, sân chơi mới của Putin và Erdogan, Nước Úc trong cơn bão lửa, Mùa Xuân sẽ đến với nước Nga … là những chủ đề nóng bỏng trên các tạp chí Pháp cuối tuần.

Thế hệ bất khuất

Mục điểm tuần báo được phát thanh trên RFI cũng đúng vào ngày bầu cử tại Đài Loan. Căng thẳng Mỹ – Trung và phong trào phản kháng tại Hồng Kông là những ngọn gió đưa Đài Loan lên tuyến đầu thời sự thế giới. Courrier International đặt câu hỏi : Liệu cuộc tranh luận triền miên giữa thế hệ già và thế hệ trẻ lần này có tác động gì lên kết quả bầu tổng thống và Nghị viện ? Trong khi đó, L’Express khẳng định : Thế hệ « hoa hướng dương » tham gia chính trị bảo vệ nền dân chủ mong manh của Đài Loan.

Trước hết, theo Courrier International, mỗi lần bầu cử là mỗi lần khái niệm « Tổ quốc lâm nguy » được đặt ra tại Đài Loan. Vấn đề là đối với một bộ phận cử tri, Trung Hoa Dân Quốc, với các định chế được Tôn Dật Tiên thành lập từ năm 1912 , phải di tản sang Đài Loan vào năm 1949, đang bị lâm nguy vì phe đòi độc lập. Còn phe chủ trương độc lập thì nghĩ rằng chính Hoa lục mới là mối đe dọa của Đài Loan. Tác động của cuộc tranh cãi lên kết quả bầu cử ngày 11/01 sẽ rất lý thú đối với giới quan sát.

Dưới bức ảnh đoàn biểu tình ở Cao Hùng ủng hộ Hồng Kông, đặc phái viên Sébastien Le Benzic của L’Express đưa độc giả tiếp cận với một số khuôn mặt trẻ tiêu biểu của thế hệ « hoa hướng dương ». Hàng chục ngàn sinh viên từng bao vây Nghị viện năm 2014, chống dự luận thương mại với Hoa lục vốn bất lợi cho lao động hải đảo. Những sinh viên đó, sau năm 2014, có người đi Mỹ, có người qua Thượng Hải học hỏi và làm việc, nay trở về dấn thân vào các tổ chức chính trị khác nhau, kể cả trong Quốc Dân Đảng.

Cách nay một năm, thế hệ trẻ này đã thổ lộ với L’Express là họ rất chán đảng Dân Tiến vì đảng này thiếu năng động. Tương lai ở Thượng Hải có vẻ tươi sáng hơn ở Đài Bắc. Nhưng tình hình Hồng Kông trong một năm qua đã làm cho thế hệ hoa hướng dương, nay là những thanh niên ở tuổi gần 30, ý thức được việc không thể chấp nhận thống nhất với Hoa lục. Bởi vì Đài Loan và Trung Quốc là hai chế độ trái ngược : Ở Đài Loan là nền dân chủ mở rộng, chính phủ phải minh bạch. Còn ở Trung Quốc, chính quyền độc tài bí mật nhưng bắt dân không được che giấu gì, kể cả đời sống riêng tư.

Trước hiểm họa Trung Quốc, « loài rùa biển », biệt danh của cộng đồng kiều dân Đài Loan ở hải ngoại, quyết định hồi hương giúp nước. Brian Hiao, 28 tuổi, chủ nhiệm tạp chí New Bloom (Đóa hoa mới), cơ quan báo chí độc lập lớn nhất tại hải đảo khẳng định : Câu hỏi chính trị then chốt ở đây là “Chống hay ủng hộ độc lập ?”. Giữa Washington và Bắc Kinh, họ phải chọn một trong hai.

Phe Dân Tiến chiến thắng sẽ là kịch bản xấu đối với Trung Quốc. Người Hoa lục sẽ bị hạn chế đến Đài Loan, các công ty Đài Loan sẽ rút về quê nhà vì sợ nhân viên bị công an Trung Quốc truy bức, bỏ tù theo lệnh đảng Cộng Sản.

Đài Loan không sợ cô đơn. Theo chuyên gia Jean Pierre Cabestan, giáo sư Đại Học Tin Lành ở Hồng Kông, Washington không xem nhẹ an ninh Đài Loan. Từ tháng 07/2019, Mỹ đã bán cho Đài Loan 10 tỷ đô la vũ khí. Mỗi năm, hơn 3.000 cố vấn quân sự Hoa Kỳ tới Đài Bắc.

Vụ ám sát tướng Iran Qassem Soleimani ngày 03/01/2020 tại Bagdad mở ra một tương lai bất trắc. Donald Trump có lường hết các hệ quả hay không ? Le Courrier International trích dẫn phân tích của các nhà báo Mỹ phê phán gay gắt chủ nhân Nhà Trắng.

Phe chủ chiến tại Teheran cám ơn Donald Trump. Những cam go lớn nhất đang chờ trước mắt. Đó là một số phản ứng công kích tổng thống Mỹ trên báo chí Mỹ. George Packer của The Atlantic cho rằng « Quyết định ám sát của Qassem Soleihani cho dù có thể biện minh được thì việc này sẽ đưa đến một cuộc leo thang xung đột với những hậu quả khó lường ». Viên tướng này tuy là một thành viên cột trụ của chế độ nhưng không phải là thủ lĩnh khủng bố. Bàn tay ông ta đẫm máu hàng ngàn người, nhưng đó là máu của người Hồi giáo không cùng hệ phái. Giết ông ta không giải quyết được gì cả.

Vậy thì tại sao Donald Trump ra tay giết Qassem Soleimani ? Theo nhà báo George Packer, lý do duy nhất của Trump là mở ra một cuộc chiến mà Mỹ thừa sức thắng. Điều đáng trách là trong giới thân cận của tổng thống và bản thân chủ nhân Nhà Trắng, không ai nghĩ đến hậu quả, và trả lời ít nhất các câu hỏi này : Mục đích chiến tranh của chúng ta là gì ? Thế nào là chiến thắng ? Làm cách nào để không bị sa lầy ? Nếu Jerusalem bị oanh kích và Israel nhập trận thì chuyện gì sẽ xảy ra ?…

Khác với các đồng nghiệp Mỹ, tuần báo Pháp Le Point giới thiệu hai bài phân tích nhìn từ góc cạnh chiến thuật. Chính Teheran, chứ không phải Donald Trump, làm căng thẳng leo thang. Iran nay đã biết Trump ra tay bất ngờ.

Nhìn từ Teheran, hoàng hôn đã đến với phe ôn hoà. Theo tuyên bố của một nhà ngoại giao Iran ẩn danh, mũi tên của Donald Trump giết hai con chim : vừa đóng hẳn khả năng thương lượng một hiệp định hạt nhân mới với Mỹ, vừa củng cố phe bảo thủ từ trước đến nay vẫn chống hiệp định 2015.

Tuy nhiên, đối với nhà phân tích Luc de Barochez, không nên xem Mỹ là thủ phạm còn Iran là nạn nhân, theo phản xạ bài Mỹ của phe tả Châu Âu.

Trong những tháng gần đây, chính Iran đã bắn máy bay tự hành của Mỹ, uy hiếp thương thuyền quốc tế ở Vịnh Ba Tư, oanh kích các trung tâm dầu khí của Ả Rập Xê Út mà Washington không có phản ứng gì, đến nỗi Mỹ bị lên án là co cụm.

Chế độ Hồi giáo có dám đánh lớn hay không ? Theo Luc de Barochez, thái độ diễu võ dương oai của Iran không có nghĩa là Teheran muốn chiến tranh. Chế độ này phải lo sống còn trước đã. Bản thân Donald Trump cũng lo tái tranh cử hơn là chiến tranh.

Đây cũng là ý kiến của Gérard Araud, cựu đại sứ Pháp tại Washington. Trong bài « Chúng ta không đi đến chiến tranh », tác giả lý giải : Iran sẽ dẹp hiệp định 2015. Hệ quả là trong những tháng tới sẽ xảy ra nhiều vụ xung đột có thể làm cho vùng Vịnh rơi vào hỗn loạn nhưng điều chắc chắn là chính quyền Hồi giáo đã chứng minh họ không phải là một kẻ liều mạng. Từ nay, họ biết rằng Trump sẵn sàng ra tay một cách bất ngờ.

L’Express của Ý giải thích vì sao tương lai một lãnh thổ quan trọng của châu Phi bị bàn tay của Ankara và Matxcơva định đoạt.

Từ khi tướng Haftar, được Nga ủng hộ, tung quân tiến về Tripoli, lệnh cấm vận vũ khí của Liên Hiệp Quốc bị vi phạm đến 45 lần. Haftar được hàng ngàn quân đánh thuê của Nga, Wagner, với những tay súng thiện xạ và chiến binh tinh nhuệ giúp sức đe dọa chính quyền Tripoli, chế độ được Liên Hiệp Quốc công nhận, đến mức nguy ngập. Trong lúc đó, châu Âu, Ý và Pháp mải lo chia rẽ nhau. Pháp ủng hộ Haftar vì muốn chặn di dân, còn Ý, vì là mẫu quốc cũ của Lybia, nên muốn giúp chính quyền trung ương ổn định.

Lợi dụng Châu Âu không có một chiến lược chung, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ mặc sức thao túng. Tháng 01/2020, Ankara đưa quân sang Libya giúp Tripoli. Theo chuyên gia quốc tế, Erdogan và Putin không phải là bạn nhưng cũng không phải là thù. Bản thân Putin cũng không tin Haftar đủ sức đánh thắng, cho nên, hai bên Thổ và Nga sẽ « đồng tình » với nhau chia chác quyền lợi địa chiến lược và tài nguyên của Libya.

Với bức ảnh một con Kangourou trốn lửa và bức hí họa thủ tướng Morrison chữa cháy bằng than đá, Courrier International minh họa tình hình nghiêm trọng tại Úc với tựa ngắn : Cuộc tự sát khí hậu.

Các bài xã luận báo chí quốc tế và Úc có cùng một kết luận : Với một nền kinh tế đặt trọng tâm lên tài nguyên quặng mỏ, nước Úc không dứt khoát tiến hành các biện pháp chống khí thải gây hiệu ứng nhà kính.

Từ năm 1996, (từ thời nghị định thư Kyoto), các chính phủ khác nhau tại Úc đã kháng cự lại mọi thỏa thuận về môi trường. Hậu quả là Úc trở thành nạn nhân đầu tiên của chính sách này.

Về thời sự nước Nga, trong khi dân chúng than phiền ngày đầu năm 2020 Matxcơva không có tuyết, Kommersant tiên liệu : không bao lâu nữa mùa xuân sẽ đến.

Nhật báo còn tương đối độc lập tại Nga dành một bài với tựa « Xã hội công dân Nga giữa hưng phấn và trầm cảm » để phân tích diễn tiến, đúng hơn là từng thành quả nhỏ nhưng cụ thể trong cuộc đọ sức với chế độ Putin trong năm qua.

Đó là những cuộc đấu tranh chống chính sách đưa rác thủ đô về tỉnh lẻ, chống các bản án bỏ túi, chống những bản cáo trạng vu khống nạn nhân chống người thi hành công vụ trong khi nghi can, thật ra là một kẻ qua đường, vô tình đi ngang một cuộc mít-tinh.

Thái độ đồng lòng của giới nghệ sĩ, tinh thần đoàn kết của giới phóng viên, kể cả những người làm việc cho cơ quan tuyên truyền đã giúp cho ít nhất bốn tù nhân hay nghi can thoát nạn. Theo báo Kommersant, phong trào tranh đấu này làm sáng tỏ những nhược điểm, những sai trái trong bộ máy tư pháp. Ý thức công dân, do các nhà tranh đấu dấn thân đánh động, cuối cùng đã lan ra đến những người dân vẫn có truyền thống trung thành với chế độ và công chức cao cấp.

Đích thân tổng thống Putin phải « quyết định » điều chỉnh một vài vụ án oan sai, cách chức tướng cảnh sát ngụy tạo chứng cớ. Tuy nhiên, con đường dân chủ hóa và tự do cho dân Nga thật sự còn xa.

Mượn hình ảnh hiếm hoi trong mùa tết dương lịch năm nay Matxcơva không có tuyết, Kommersant triết lý : Tuyết sẽ có thời giờ để đến, nhưng điều quan trọng nhất là mùa xuân. Mùa Xuân không còn xa lắm!

http://www.rfi.fr/vi/ch%C3%A2u-%C3%A1/20200111-%C4%91%C3%A0i-loan-th%E1%BA%BF-h%E1%BB%87-hoa-h%C6%B0%E1%BB%9Bng-d%C6%B0%C6%A1ng-th%C3%A1ch-%C4%91%E1%BB%91-b%E1%BA%AFc-kinh

(AFP) – Tư pháp Canada bật đèn xanh cho dẫn độ lãnh đạo Hoa Vi sang Mỹ.

Theo tài liệu công bố hôm 10/01/2019, bộ Tư Pháp Canada cho rằng tổng giám đốc tài chính của tập đoàn Hoa Vi, đang bị Canada bắt giữ theo yêu cầu của Mỹ, có thể bị dẫn độ về Mỹ. Bà Mạnh Vãn Châu bị Canada bắt giữ tại Vancouver hồi cuối năm 2018. Dự kiến ngày 20/01, tòa án thành phố này sẽ mở phiên xử quyết định số phận của bà. Hoa Kỳ cáo buộc bà Mạnh Vãn Châu vi phạm lệnh cấm vận Iran. Các luật sư của bà Mạnh nhấn mạnh vào điểm thân chủ của họ không thể bị dẫn độ bởi vì vi phạm lệnh trừng phạt Iran không phải là một tội ở Canada, nước không tham gia trừng phạt Iran. Nhưng giờ đây, tư pháp Canada cho rằng bà Mạnh Vãn Châu khai báo dối trá và về bản chất, đó là hành vi gian lận và tội này có trong bộ luật hình sự của Canada.

(AFP) – Bắc Triều Tiên : Không bỏ trừng phạt thì không đàm phán. 

Hôm nay, 11/01/2020, Bình Nhưỡng cảnh báo sẽ chỉ nối lại đàm phán với Washington về chương trình hạt nhân trong điều kiện Hoa Kỳ « đồng ý toàn bộ » về các yêu cầu của Bắc Triều Tiên. Ông Kim Kye Gwan, cố vấn của Bộ Ngoại Giao Bắc Triều Tiên được hãng tin chính thức KCNA trích dẫn, cho biết Bình Nhưỡng đã nhận được thư của tổng thống Mỹ Donald Trump chúc mừng sinh nhật lãnh đạo Kim Jong Un. Tuy nhiên, ngay sau đó, ông Kim Kye Gwan đã cảnh báo sẽ là « phi lý » khi hy vọng Bình Nhưỡng nối lại các cuộc thương lượng chỉ bởi vì « quan hệ cá nhân không tồi » giữa lãnh đạo hai nước.

(AFP) – Hạ Viện sắp chuyển bản luận tội tổng thống Trump lên Thượng Viện.

Bà Nancy Pelosi, chủ tịch Hạ Viện Mỹ, hôm qua, 10/01/2020, quyết định tuần tới sẽ chuyển bản luận tội tổng thống Donald Trump lên Thượng Viện phán xử cuối cùng. Bản luận tội tổng thống Trump được Hạ Viện do phe Dân Chủ kiểm soát thông qua hôm 18/12/2019 với cáo buộc tổng thống « lạm quyền » và « cản trở công việc của Quốc Hội » trong « vụ Ukraina ». Thượng Viện do đảng Cộng Hòa kiểm soát chắc chắn sẽ sửa trắng tội cho ông Trump. Tuy nhiên, ông Donald Trump đã đi vào lịch sử là vị tổng thống thứ 3 của nước Mỹ bị luận tội để phế truất.

(AFP) – Cải cách hưu trí Pháp : Chờ đợi ”các đề xuất cụ thể” của thủ tướng. 

Sau các cuộc thảo luận riêng rẽ giữa chính phủ với các nghiệp đoàn, hôm nay, 11/01/2020, giới công đoàn chờ đợi ”các đề xuất cụ thể” của thủ tướng, có thể tạo thành cơ sở cho một thỏa hiệp. Nội dung đặc biệt được trông đợi là vấn đề tuổi về hưu ”được hưởng lương cơ bản toàn phần”. Theo dự án cải cách của chính phủ, mức tuổi này sẽ được nâng dần để đạt đến tuổi 64 vào năm 2027.  Đây là điều mà nghiệp đoàn CFDT, theo xu hướng cải cách, có số đoàn viên đông nhất nước Pháp, vẫn kiên quyết phản đối. Hôm qua, thủ tướng Edouard Philippe tái khẳng định quyết tâm trình dự án cải cách hưu trí trước Hội đồng chính phủ vào ngày 24/01. Lần đầu tiên chính phủ thông báo số tiền tiết kiệm được, do ấn định ngưỡng tuổi về hưu nói trên, là 3 tỉ euro, năm 2022 và 12 tỉ vào năm 2027. Trong lúc đợi thủ tướng ra thông báo, nhiều công đoàn hôm nay tiếp tục biểu tình.

(AFP) – Thủ tướng Đức tới Nga để thảo luận về căng thẳng Mỹ – Iran.

Theo dự kiến, bà Angela Merkel sẽ tới Matxcơva vào chiều hôm nay 11/01/2020. Đây là lần đầu tiên thủ tướng Đức trở lại Nga, kể từ cuộc hội kiến song phương với tổng thống Nga Vladimir Poutine tại Sotchi tháng 05/2018. Ngoài hồ sơ Iran, lãnh đạo hai nước cũng sẽ thảo luận về tình hình Libya. Hôm thứ Tư 08/01, tổng thống Nga kêu gọi phối hợp với Thổ Nhĩ Kỳ để ấn định lệnh ngừng bắn, kể từ ngày mai Chủ Nhật, 12/01. Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, mỗi nước ủng hộ một bên trong xung đột tại Syria.

(AFP) – Thổ Nhĩ Kỳ kêu gọi Nga thuyết phục lực lượng của tướng Haftar hưu chiến. 

Trong một cuộc họp báo hôm nay tại Ankara, 11/01, ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlüt Cavusoglu kêu gọi ”những người bạn Nga” thuyết phục tướng Haftar thực thi thỏa thuận do Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đề xuất. Trước đó, vào ngày thứ Năm 09/01, tư lệnh lực lượng vũ trang miền đông khẳng định sẽ không ngừng chiến dịch tiến về Tripoli, thủ đô Libya, căn cứ địa của Chính phủ Đoàn kết Quốc gia (GNA), được quốc tế công nhận.

(AFP) – Dịch viêm phổi hoành hành tại miền trung Trung Quốc : Một người chết đầu tiên. 

Theo cơ quan y tế Trung Quốc, 59 người nhiễm bệnh. Bệnh phát đi từ thành phố Vũ Hán hồi cuối tháng 12/2019. Theo các chuyên gia, dịch viêm phổi xuất phát từ một loại virus mới cùng họ với virus Sras (Hội chứng viêm đường hô hấp cấp tính) từng gây tổn thất nhân mạng nặng nề tại Hồng Kông hồi năm 2002-2003.

http://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20200111-tin-t%E1%BB%95ng-h%E1%BB%A3p

Tạp chí đặc biệt

Minh Anh

Cử tri Đài Loan bầu tổng thống trước áp lực ngày càng lớn từ Trung Quốc ; Phải chăng tổng thống Mỹ triệt hạ tướng Qassem Soleimani của Iran là để đánh bóng lại uy tín quân sự của Mỹ trong khu vực ; Tại Pháp, cuộc thương lượng giữa chính phủ và các nghiệp đoàn về dự luật cải cách hưu bổng vẫn bế tắc. Trên đây là những chủ đề thời sự nóng bỏng nhất trong tuần này.

Ngày 11/01/2020, Đài Loan tổ chức bầu cử tổng thống và Quốc Hội mới. Đài Loan cũng là mảnh đất dân chủ sau cùng của thế giới tiếng Hoa mà Trung Quốc luôn khẳng định là một phần của lãnh thổ. Theo ghi nhận của thông tín viên đài RFI, Adrien Simorre, tại Đài Bắc, trong một phóng sự dài, áp lực của Trung Quốc buộc người dân Đài Loan đứng trước hai lựa chọn lớn: Tự do hay Kinh tế.

Thái Anh Văn vì tự do, độc lập

Cũng giống như Hồng Kông, giới trẻ Đài Loan trưởng thành trong một nền dân chủ mà cha ông họ đã giành được trong những phong trào đấu tranh từ nhiều thập niên qua và không chấp nhận sự can dự của chính quyền Bắc Kinh. Phong trào biểu tình đòi dân chủ tại Hồng Kông từ nhiều tháng qua khiến người dân Đài Loan lo sợ và không tin vào lời đề nghị của Trung Quốc sẽ cho thiết lập quy chế « Một quốc gia, hai thể chế » một khi Đài Loan hợp nhất với « đất mẹ » Hoa lục.

Cô Wen Chu thổ lộ: « Từ bao lâu nay, Đài Loan đấu tranh cho dân chủ, tự do ngôn luận, giống như Hồng Kông hiện nay. Cho nên, tôi nghĩ là nếu chúng tôi bầu chọn không đúng ứng viên trong cuộc bầu cử ngày 11 tháng Giêng này, và nếu ứng viên thân Bắc Kinh đắc cử, Đài Loan rồi cũng sẽ giống như Hồng Kông ».

Phong trào Hoa Hướng Dương của sinh viên chiếm đóng Nghị Viện trong vòng hai tuần bùng nổ ngày 18/03/2014, vẫn còn in đậm trong tâm trí những người ủng hộ độc lập. Họ phản đối « thỏa thuận tự do mậu dịch Trung Quốc – Đài Loan », bị cáo buộc là tạo thuận lợi cho Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng.

Chen Wei-ting, từng tham gia phong trào Hoa Hướng Dương, nhớ lại: « Chúng tôi nghĩ là thỏa thuận này ảnh hưởng đến vấn đề chủ quyền lãnh thổ. Bởi vì, đó cũng chính là những gì đã xảy ra cho Hồng Kông hồi năm 2004. Đặc khu này đã có cùng một kiểu thỏa thuận với Bắc Kinh. Vì vậy, chúng tôi cho rằng đây chính là một bước để tiến đến hợp nhất Đài Loan với Trung Quốc ».

Hàn Quốc Du vì lợi ích kinh tế

Nhưng cái giá phải trả cho việc đòi độc lập không phải là nhỏ. Lập trường cứng rắn của nữ tổng thống mãn nhiệm Thái Anh Văn, thuộc đảng Dân Tiến, khiến cho quan hệ giữa Đài Bắc và Bắc Kinh ngày càng trở nên căng thẳng và có những tác động tiêu cực với nền kinh tế của hòn đảo tự trị. Trung Quốc thời Tập Cận Bình không còn những lời lẽ « nhẫn nại » nữa mà ngày càng trở nên cứng rắn, không ngần ngại dọa dùng vũ lực để tái chiếm Đài Loan.

Đây cũng chính là điểm để cho phe đối lập, Quốc Dân Đảng, chỉ trích bà Thái Anh Văn. Những người ủng hộ Quốc Dân Đảng quan niệm rằng lợi ích kinh tế là trên hết. Tăng trưởng trong nhiều lĩnh vực dịch vụ như du lịch, khách sạn, hay thương mại bị sụt giảm, việc làm bị mất do Trung Quốc hạn chế công dân đến hòn đảo tự trị này du lịch.

Theo lập luận của những người ủng hộ ứng viên Quốc Dân Đảng, họ hy vọng rằng một khi đắc cử, ông Hàn Quốc Du sẽ cải thiện được mối quan hệ với Bắc Kinh. Đòi độc lập, tự do ngôn luận là « điều ngu xuẩn ». Cô Pei Xing cho rằng trách nhiệm này thuộc về chính phủ bà Thái Anh Văn hiện nay.

« Tôi có thể mất kiểu tự do nào mới được? Hãy nhìn những người Trung Quốc kia kìa, họ vẫn có thể tự do đi ra nước ngoài để tham quan, ăn uống, lái xe đi chơi… Nếu như tôi chẳng làm tổn hại ai, thì tôi sẽ mất những quyền tự do nào? Tôi có thấy gì đâu. Chừng nào cuộc sống của tôi được cải thiện thì tôi nghĩ rằng đây mới là một tin tốt lành! »

Cuộc bầu cử chưa diễn ra nhưng cuộc chiến thông tin giữa Trung Quốc và Đài Loan đã trở nên dữ dội. Một phóng sự khác của RFI, do thông tín viên Stephane Lagarde thực hiện, cho thấy giới chức Đài Loan hiện quan ngại tác động của một cuộc chiến gây ảnh hưởng thông qua các mạng xã hội đối với kết quả cuộc bầu cử ngày thứ Bảy 11/01.

Nhiều tổ chức phi chính phủ đã được huy động để chống « fake news » (tin giả). Các trang mạng xã hội như Facebook, Twitter giám sát chặt chẽ cuộc chiến tin giả cũng như những tuyên bố giả mạo từ các ứng viên … Trong khi chờ đợi kết quả bầu cử, một chiến thắng vang dội của bà Thái Anh Văn có lẽ sẽ là một câu trả lời thích đáng của người dân Đài Loan dành cho những hành động dọa dẫm từ Bắc Kinh.

Căng thẳng giữa Mỹ và Iran vẫn tiếp tục là tâm điểm bàn luận tại Pháp. Hoa Kỳ ngày 03/01/2020 đã dùng drone để triệt hạ tướng Qassem Soleimani trên lãnh thổ Irak. Chính quyền Teheran, ngay sau tang lễ của tướng Soleimani, đã cho nã 22 tên lửa hành trình nhắm vào hai căn cứ quân sự của Irak có lính Mỹ đồn trú.

Nếu như thế giới tạm thời thở phào nhẹ nhõm sau khi cả Mỹ và Iran đều tỏ thái độ hòa hoãn, thì những lời giải thích từ Nhà Trắng biện minh cho việc triệt hạ tướng Qassem Soleimani tại Irak – chiến lược gia đáng gờm của Iran – là nhằm bảo vệ các lợi ích của Mỹ tại Trung Đông dường như vẫn chưa thỏa mãn được sự hiếu kỳ của công luận.

Câu hỏi « Vì sao tổng thống Trump quyết định lao vào cuộc “phiêu lưu” quân sự này tại Irak ? » vẫn được nhiều báo đài tìm cách giải đáp. Trên đài phát thanh France Culture, chuyên gia Alexandra de Hoop Scheffer, nhà chính trị học, chuyên gia về Hoa Kỳ và các mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương và các thách thức về địa chính trị, thuộc Think Tank German Marshall Fund of the United States tại Paris, đưa ra một cách lý giải khá thú vị :

« Theo như cách tổng thống Trump trình bày, đó chẳng qua là cách hồi phục uy tín quân sự của Mỹ trước Iran, khôi phục sức mạnh răn đe của Mỹ trong khu vực. Ở đây, cũng nên nhắc lại sự việc trong bối cảnh Iran đã nhiều lần tấn công các drone của Mỹ, các cơ sở khai thác và chế biến dầu hỏa của Ả Rập Xê Út cũng như là các vụ tấn công các tầu chở dầu trong vùng eo biển Ormuz. Mỗi lần như thế, người ta lại thấy tổng thống Mỹ tỏ ra cực kỳ thận trọng và không ngừng nhắc lại ʺTôi không muốn chiến tranh với Iranʺ.

Một số cố vấn thân cận nhất của ông Trump cho rằng tổng thống Trump đã tạo cho Iran, cũng như các đồng minh chiến lược của Mỹ trong khu vực, cảm giác rằng ông không muốn chiến tranh và do vậy ông đã cho thấy là quá yếu ớt.

Tôi diễn giải như thế bởi vì hành động đưa ra là quá mạnh. Quả thật, đây là một giải pháp quá triệt để mà ông Pompeo, ngoại trưởng Mỹ, và ông Mark Esper, bộ trưởng Quốc Phòng, đã trình bày với tổng thống tại tư dinh của ông ở Florida trong khoảng thời gian Noel. Và nguyên thủ Mỹ đã chọn phiên bản triệt để nhất bởi vì đây có lẽ là một hình thức khôi phục sau một chuỗi ʺkhông phản ứngʺ của Mỹ ».

Cuộc đình công của ngành chuyên chở công cộng tại Pháp vẫn tiếp tục và bước sang ngày thứ 36. Thứ Năm, ngày 09/01/2020, hơn 200 cuộc biểu tình diễn ra trên khắp cả nước đòi chính phủ rút lại toàn bộ dự án cải tổ. Vì sao các cuộc thương lượng giữa chính phủ và giới công đoàn vẫn rơi vào bế tắc, bất chấp các nhượng bộ từ chính phủ của thủ tướng Edouard Philippe?

Theo nhận định của kênh phát thanh France Culture, những tác nhân khác nhau của cuộc xung đột này, bất kể là giới chức chính trị hay công đoàn, đều hành động vì những lợi ích và những luận điểm khó thể tương thích giữa các tác nhân đó.

France Culture đơn cử trường hợp công đoàn CGT, hiện là tổ chức công đoàn phản đối dự luật cải cách mạnh mẽ nhất. Lãnh đạo nghiệp đoàn, Philippe Martinez, khăng khăng không muốn cải tổ. Thái độ dứt khoát này của CGT còn vì lập trường chính trị. Theo truyền thống, nghiệp đoàn này có xu hướng rất tả, mang hơi hướm cộng sản, xem chính phủ hiện nay như là sự hóa thân của phe chủ trương mở rộng tự do, một kẻ thù lớn mà CGT muốn hạ gục bằng bất cứ giá nào.

Thái độ cứng rắn của CGT còn vì một mối bận tâm khác : Chỉ trong vòng hai năm, CGT mất đến gần 23.000 thành viên, và không còn là nghiệp đoàn hàng đầu tại Pháp nữa. Những thành viên còn lại là những người cứng rắn và có tư tưởng cực đoan hơn. Do vậy, Philippe Martinez, nếu muốn bảo vệ tính chính đáng của mình, đành phải có những tuyên bố ngày càng không nhân nhượng.

Tương tự, bất đồng quan điểm trong nội bộ công đoàn cấp tiến CFDT cũng gây khó khăn cho lãnh đạo Laurent Berger trong các cuộc thương lượng. Vốn dĩ trung thành với chủ trương ủng hộ cải cách có từ thời ông Edmond Maire từ cuối những năm 1970, nhưng lãnh đạo CFDT gặp phải sự kháng cự mạnh mẽ của các công đoàn cơ sở có đường lối cứng rắn. Điều này buộc ông Laurent Berger cũng phải tỏ ra không nhân nhượng với chính phủ trong một số điểm.

Về phần chính phủ, France Culture ghi nhận có những bất đồng quan điểm giữa tổng thống Emmanuel Macron và thủ tướng Edouard Philippe.

Nguyên thủ Pháp muốn nhanh chóng thoát khỏi một trong những cuộc xung đột xã hội dài nhất trong lịch sử nền Đệ Ngũ Cộng Hòa. Nhưng cải cách vẫn phải được thực hiện để chứng tỏ rằng ông vẫn tiến bước, thể hiện hình ảnh một vị tổng thống canh tân. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong triển vọng tái tranh cử tổng thống 2022.

Ngược lại, thủ tướng lập luận rằng ông trung thành với đường lối của ông Alain Juppé, đô trưởng Bordeaux, được đưa ra trong chương trình tranh cử sơ bộ tại đảng Những Người Cộng Hòa năm 2016. Hơn nữa, hình ảnh để lại sau nhiệm kỳ thủ tướng chiếm một vị thế quan trọng cho tương lai: Đó là một thủ tướng kiên quyết, có trách nhiệm, không khoan nhượng trước một cánh tả nào được cho là khoan hòa bởi cử tri cánh hữu và trung hữu. Một hình ảnh mà ông có thể sẽ phải cần đến trong tương lai, trong cuộc bầu cử tổng thống 2022 hay 2027 chẳng hạn.

Không biết kiểu tranh đua giữa các tác nhân chính trị và nghiệp đoàn đến hồi nào mới kết thúc, nhưng có một điều chắc chắn là người sử dụng phương tiện công cộng vẫn sẽ tiếp tục khốn khổ đua giành « chỗ đứng » trên các chuyến tầu hay xe buýt mỗi ngày để đến công sở.

http://www.rfi.fr/vi/ch%C3%A2u-%C3%A1/20200111-n%E1%BB%81n-d%C3%A2n-ch%E1%BB%A7-%C4%91%C3%A0i-loan-th%C3%A1ch-th%E1%BB%A9c-trung-qu%E1%BB%91c