Thùy Dương

Báo Les Echos, trong mục Ý kiến và bình luận, có bài đáng chú ý của cây bút chính luận quốc tế Jacques Hubert Rodier : « Nước Mỹ đã chạm đến giới hạn cường quốc thế giới ».

Hoa Kỳ rút quân khỏi Syria, mở đường cho Nga đưa quân đến và mở đường cho Thổ Nhĩ Kỳ tấn công người Kurdistan. Điều trớ trêu là chính nhờ sự giúp đỡ của lực lượng Kurdistan mà quân đội Mỹ tiêu diệt được thủ lĩnh tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo Daech Abou Bakr Al Baghdadi. Khi rút quân khỏi Syria, cũng như muốn rút quân khỏi Aghanistan, tổng thống Donald Trump đang làm những việc không khác mấy người tiền nhiệm Barack Obama. Ẩn chứa trong đó, theo cây bút xã luận Jacques Hubert Rodier, là chính quyền Washington thừa nhận sức mạnh quân sự của Mỹ đã “kịch trần”, không thể hơn được nữa.

Thực ra, việc chính quyền Trump rút khỏi khu vực đang có xung đột không phải là điều gây ngạc nhiên. Vài tháng trước khi triển khai kế hoạch tái tranh cử tổng thống, ông Trump khẳng định lại : « Nước Mỹ sẽ không tiếp tục đóng vai sen đầm quốc tế ». Dân biểu Douma Nga, Viatcheslav Molotov, nhấn mạnh « Donald Trump làm đúng điều ông đã hứa. Ông làm điều mà ông cho là tốt cho nước Mỹ ». Molotov cũng nhận định « Donald Trump là triệu chứng, chứ không phải nguyên nhân » các vấn đề trên thế giới.

Quả thực, Donald Trump không phải tổng thống Mỹ đầu tiên tạo ra « khoảng trống địa chính trị ». Ngay từ thời người tiền nhiệm Barack Obama, Washington đã không muốn để Mỹ can thiệp khắp nơi trên thế giới, từ Irak, Bắc Triều Tiên, đến Iran, Afghanistan như các cố vấn quanh tổng thống Georges W.Bush từng muốn. Georges W.Bush, cho dù có « cái nhìn quá khích » về sức mạnh Hoa Kỳ, cũng đã từ bỏ ý định mở rộng NATO sang tận Ukraina và Gruzia. Chính quyết định này đã tạo cơ hội cho Nga sau này xâm chiếm lãnh thổ Gruzia và sáp nhập bán đảo Crimée của Ukraina

Còn Barack Obama là người đã để Pháp và Anh lên tuyến đầu tại Lybia để lật đổ Kadhafi. Cũng chính Obama hồi năm 2013 đã hủy lệnh không kích nhắm vào các căn cứ quân sự của chế độ Bachar Al Assad do nghi ngờ tổng thống Syria dùng vũ khí hóa học tấn công dân thường.

Nhưng người đi xa nhất chính là tổng thống đương nhiệm Donald Trump. Khẩu hiệu Nước Mỹ là trên hết được áp dụng vào mọi chính sách đối ngoại của Mỹ. Yêu cầu châu Âu chia sẻ gánh nặng chi tiêu quân sự, Donald Trump đã làm giảm vai trò của Washington ngay trong NATO.

Dân biểu Nga, Viatcheslav Molotov, hài lòng phát biểu, sự rút lui của Mỹ phản ánh một thực tế là sức mạnh của phương Tây suy giảm. Năm 1989, khi bức tường Berlin sụp đổ, kinh tế Tây phương chiếm tỉ trọng 80% kinh tế thế giới. Tỉ lệ này hiện chỉ còn 40%. Tuy nhiên, đó còn là do sự trỗi dậy của hai nền kinh tế Trung Quốc và Ấn Độ.

Donald Trump không phải là người đầu tiên rút Mỹ khỏi các xung đột của thế giới, nhưng ông đã đẩy nhanh tiến trình này. Chỉ có điều Donald Trump làm ngược lại lời khuyên của tổng thống Theodore Roosevelt : « Ăn nói nhỏ nhẹ và cầm một cây gậy lớn » để tiến xa hơn. Les Echos kết luận, thời nước Mỹ với « cây gậy lớn » không còn nữa. Cho dù Mỹ vẫn là siêu cường quân sự hàng đầu thế giới, nhưng Hoa Kỳ đã để mất ưu thế địa chính trị.

Báo Les Echos đặc biệt quan tâm và dành bài điều tra nói về « Dịch tả heo tàn phá Trung Quốc ». Không gây bệnh cho người, nhưng dịch lây lan rất nhanh và làm heo nhiễm bệnh chết chỉ sau vài ngày. Xuất hiện từ tháng 08/2018 ở miền đông bắc Trung Quốc, dịch bệnh tả heo đã lan ra khắp cả nước.

Theo một chuyên gia, trong vòng 6 tháng, dịch bệnh lây lan tại Trung Quốc nhanh bằng 5 năm tại châu Âu. Bắc Kinh công bố có 160 ổ bệnh và 1,2 triệu con heo bị tiêu hủy, nhưng các chuyên gia châu Âu tại Trung Quốc cho biết con số trên thực tế lớn hơn rất nhiều. Rabobank, ngân hàng đầu tư trong lĩnh vực chế biến thực phẩm dự báo đàn heo nuôi tại Trung Quốc giảm 55% trong cả năm 2019 (200 triệu).

Ernan Cui, chuyên gia phân tích của Văn phòng nghiên cứu Gavekal Dragonomics tại Bắc Kinh giải thích Trung Quốc có 26 triệu trang trại nuôi heo, nên việc quản lý dịch bệnh sẽ rất phức tạp, nhất là vì ba phần tư số heo được nuôi tại các trang trại nhỏ, quy mô gia đình, vốn không bảo đảm điều kiện an toàn, vệ sinh chăn nuôi. Người Trung Quốc chỉ thích ăn thịt tươi nên heo thường được vận chuyển xa đến tận nơi tiêu dùng mới đưa vào lò mổ, các xe chở heo hầu như không bao giờ được cọ rửa, tẩy uế.

Chỉ cần một con heo trên xe nhiễm bệnh, virus sẽ dính vào xe. Toàn bộ số heo được chở trên xe trong suốt nhiều tháng sau đó sẽ nhiễm virus. Thêm vào đó, do số tiền bồi thường khi tiêu hủy heo nhiễm bệnh quá ít nên người chăn nuôi thường « bán tống bán tháo » qua địa phương khác, khiến dịch bệnh lây lan càng nhanh.

Trong khi đó, tại các địa phương, nếu chính quyền công nhận tỉnh có dịch tức là thừa nhận thất bại và sẽ bị chính quyền trung ương khiển trách, trừng phạt. Nhà chức trách địa phương vì thế thường che giấu thông tin về dịch bệnh để « che mắt » trung ương. Điều này khiến dịch tả heo vượt ra ngoài tầm kiểm soát của chính quyền Bắc Kinh.

Để khắc phục tình trạng khan hiếm thịt lợn, nguồn đạm động vật chính trong bữa ăn của người Trung Quốc, chính quyền tăng nhập khẩu 43% trong 9 tháng đầu năm nay, chủ yếu từ Tây Ban Nha, Đức và Canada. Tuy nhiên, 55 triệu tấn thịt heo tiêu thụ tại Trung Quốc mỗi năm lớn gấp 5 lần tổng số thịt tiêu thụ trên phần còn lại của toàn thế giới. Vì thế, kể cả nếu Trung Quốc tăng gấp đôi số thịt heo nhập khẩu thì cũng không đủ đáp ứng nhu cầu người dân.

Điều đáng lo ngại là kể cả khi chính quyền Bắc Kinh thực sự dốc sức xử lý dịch tả heo châu Phi, thì cũng sẽ phải mất nhiều năm Trung Quốc mới có thể xóa sổ dịch bệnh này. Các chuyên gia của văn phòng nghiên cứu Gavekal Dragonomics tại Bắc Kinh cho biết trong số 50 quốc gia từng bị dịch tả heo trong quá khứ, chỉ có 13 nước tiêu diệt được hoàn toàn dịch bệnh này và sau ít nhất là 5 năm. Nhưng chưa có nước nào phải đối mặt với một thách thức lớn và phức tạp như Trung Quốc.

Báo Les Echos kết luận cuộc khủng hoảng thịt heo tại Trung Quốc mới chỉ ở giai đoạn khởi đầu. Và điều này cũng có nghĩa là hệ quả cho cả thế giới cũng chỉ mới bắt đầu !

Những ngày này, thời sự Nam Mỹ được nhắc tới nhiều : kỳ bầu cử tổng thống ở Achentina và Bolivia, cuộc phản kháng xã hội tại Chilê. Báo Le Monde số ra hôm nay đặc biệt quan tâm đến những thách thức đang chờ đón tân tổng thống Achentina Alberto Fernandez : Giảm nhẹ gánh nặng nợ nần mà không phải kéo dài chính sách thắt lưng buộc bụng khắc nghiệt khiến dân chúng khổ sở.

Chính tân thổng thống phe trung tả, ngay sau khi tuyên bố thắng cử từ vòng 1 bầu cử, cũng thừa nhận mọi chuyện tới đây sẽ không dễ dàng, và điều duy nhất mà ông quan tâm là làm thế nào để người dân không phải chịu đựng thêm nữa. Trên thực tế, tình trạng nghèo đói đã tăng đáng kể dưới thời tổng thống Mauricio Macri thuộc phe trung hữu, lên nắm quyền từ năm 2015. Hiện nay, hơn 35% dân Achentina sống dưới ngưỡng nghèo, ngày càng nhiều doanh nghiệp phá sản, tỉ lệ thất nghiệp đạt mức cao nhất từ 13 năm trở lại đây.

Martin Karlos, kinh tế gia trưởng văn phòng tư vấn Elypsis, đánh giá ưu tiên hàng đầu của chính phủ hiện nay là ổn định tiền tệ. Kể từ đầu năm, đồng peso đã mất giá 50% so với đồng đô la. Lạm phát lên đến 55% trong vòng 12 tháng qua. Vào năm 2018, do nợ công quá cao, chính quyền Achentina đề nghị Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế (IMF) trợ giúp tài chính. Khi đó, IMF cho Achentina vay 57 tỉ đô la, con số cao chưa từng có trong lịch sử định chế tài chính này. Hiện giờ, nợ công của Achentina đã tăng gấp đôi sau 10 năm, chiếm 80% tổng sản phẩm nội địa.

Trong lĩnh vực môi trường, khí hậu, trong bài viết « Số người bị đe dọa do mực nước biển dâng sẽ tăng gấp 3 lần », báo Le Figaro trích dẫn kết quả nghiên cứu của tổ chức Climate Central tại Princeton, Hoa Kỳ, đăng trên tạp chí Nature Communications hôm qua 29/10/2019.

Theo các tác giả bài báo, từ nay tới năm 2050, sẽ có 1 tỉ người sống ở các vùng đất thấp dưới mực nước biển 10m và con số trên sẽ còn tăng mạnh cho đến cuối thế kỷ XXI. 300 triệu người sẽ chịu cảnh ngập lụt ít nhất 1 lần/năm. Đến năm 2100, mực nước biển tăng khoảng 6 cm, sẽ có 400 triệu người thường xuyên sống trong ngập lụt, trong đó 237 triệu người tập trung tại 6 nước châu Á, nhiều nhất là tại Trung Quốc, Bangladesh và Ấn Độ.

Các chuyên gia dự báo đê điều sẽ không đủ để ngăn nước lũ. Điều thiết yếu vẫn là giảm thải khí CO2 ra môi trường để hạn chế Trái đất nóng dần lên, tránh để băng tan quá nhanh.

Trong lĩnh vực văn hóa, báo Le Monde quan tâm đến « các bảo tàng trước thách thức có quá đông du khách ». Khách phải đặt vé trước trên internet, chọn vé theo giờ, bị giới hạn khoảng thời gian đứng trước một kiệt tác, bảo tàng mở thêm lối vào, lắp đặt băng chuyền trước các tác phẩm để du khách không thể đứng tại chỗ quá lâu, mời khách chụp ảnh selfie trước tranh chép để giảm lượng khách muốn tận mắt ngắm bức tranh thật … là những biện pháp mới của nhiều bảo tàng. Thậm chí, có bảo tàng đã phải mời các chuyên gia ở sân bay, nhà ga đến tư vấn cho ban quản lý về cách phân luồng khách.

Thu hút được đông du khách tới thăm bảo tàng là một thành công của ban quản lý. Tuy nhiên, khi có quá đông du khách thì các bảo tàng đang phải « vắt óc » nghĩ ra cách để bảo đảm khách không phải chờ quá lâu khi mua vé, khách không đến quá đông vào cùng một thời điểm, không phải đợi chờ quá lâu để đến lượt chiêm ngưỡng một kiệt tác, nhất là trong bối cảnh du lịch đang trở thành một hiện tượng xã hội của thế kỷ XXI, khi mà chưa đi thăm bảo tàng, chưa chụp ảnh selfie trước kiệt tác được trưng bày trong bảo tàng đó thì chưa được coi là đi du lịch.

Tại Pháp, kỷ lục về số lượt khách thuộc về bảo tàng Louvre : 10,2 triệu khách trong năm 2018, tăng 25% so với năm 2017. Tính trung bình, mỗi ngày có 30.000 du khách đến chiêm ngưỡng dung nhan nàng Mona Lisa.

http://vi.rfi.fr/quoc-te/20191030-nuoc-my-da-cham-den-gioi-han-cuong-quoc-the-gioi

(AFP) – Metro Bắc Kinh sẽ có camera nhận diện hành khách khả nghi. 

Báo chí Trung Quốc hôm nay 30/10/2019 cho biết thành phố Bắc Kinh sẽ bố trí các thiết bị nhận diện tại lối vào các trạm xe điện ngầm ở thủ đô Trung Quốc, với một « danh sách trắng » để các hành khách không bị nghi ngờ có thể di chuyển dễ dàng, ngược lại những ai khả nghi sẽ bị kiểm soát chặt chẽ. Từ năm ngoái, Trung Quốc bắt đầu thực hiện chế độ « tín nhiệm xã hội », những ai bị điểm xấu có thể bị cấm đi xe lửa, máy bay hay đặt phòng khách sạn. Báo Mỹ New York Times khẳng định Bắc Kinh dùng công nghệ nhận diện để giám sát người Duy Ngô Nhĩ.

(NZHerald) – New Zealand tìm cách chận ảnh hưởng Trung Quốc tại Thái Bình Dương. 

Bộ trưởng Quốc Phòng New Zealand, ông Ron Mark hôm 29/10/2019 khi đánh giá về hợp tác quốc phòng năm 2019 đã nhấn mạnh ưu tiên cho Thái Bình Dương, nhằm bảo đảm an ninh khu vực và giảm thiểu ảnh hưởng của Trung Quốc tại đây. Báo cáo đề cập đến việc bảo vệ nghề đánh cá, hàm ý phê phán Con đường tơ lụa trên biển của Bắc Kinh, đồng thời cho biết sẽ tăng cường tùy viên quân sự cho khu vực Thái Bình Dương thay vì Trung Đông.

(AFP) – Liban: Thủ tướng Hariri từ chức, dân chúng ăn mừng. 

Vào hôm qua, 29/10/2019, trước sức ép của đường phố đã liên tiếp biểu tình trong 13 ngày liên tiếp, thủ tướng Liban Saad Hariri đã phải tuyên bố từ chức cùng với toàn bộ chính phủ của ông. Thông báo trên tuyền hình của ông đã được đám đông biểu tình ở nhiều nơi vỗ tay hoan nghênh, và nhiều người đã hát vang bài quốc ca Liban. Tại thủ đô Beyrouth, pháo hoa đã được bắn lên ngay lập tức, trong lúc xe ô tô chạy khắp thành phố, tất cả đều bấm còi inh ỏi để bày tỏ thái độ vui mừng chiến thắng.

(AFP) – Mỹ công nhận “Cuộc diệt chủng người Acmênia”, Ankara giận dữ. 

Trong một phiên họp khoáng đại, Hạ Viện Mỹ vào hôm qua, 29/10/2019 đã chính thức công nhận sự kiện “Cuộc diệt chủng người Acmênia. Đây là lần đầu tiên một nghị quyết như vậy được thông qua trong phiên họp toàn thể của một trong hai viện Quốc Hội Mỹ, với một đa số áp đảo 405 phiếu trên tổng số 435 dân biểu. Động thái của Hạ Viện Mỹ đã được chính phủ Acmênia ca ngợi nhưng đã bị Thổ Nhĩ Kỳ, thủ phạm vụ “diệt chủng”, tố cáo là “vô nghĩa”. Bộ Ngoại Giao Thổ Nhĩ Kỳ vào hôm nay, 30/10 đã triệu mời đại sứ Mỹ tại Ankara lên để phản đối.

(RFI)- Chilê: Biểu tình tiếp diễn nhằm gây sức ép lên chính phủ. 

Tối qua, 29/10/2019, hàng ngàn người lại xuống đường ở thủ đô Santiago, phản đối tình trạng bình đẳng và dịch vụ công cộng tồi tệ. Tân chính phủ được tổng thống giới thiệu vào hôm thứ Hai đã không làm người dân hài lòng vì không có thay đổi gì nhiều so với nội các trước. Cảnh sát đã ngăn chặn không cho biểu tình gần dinh tổng thống, sử dụng lựu đạn cay, vòi rồng và bắn đạn chì làm một quan sát viên của Viện Nhân Quyền bị thương nặng. Giám đốc của Viện, ông Sergio Micco, lên tiếng tố cáo bạo lực của cảnh sát. Theo ông, từ đầu cuộc biểu tình, cách đây hai tuần, đã có ít nhất 1.200 người bị thương, nhất là do đạn chì mà cảnh sát bắn ra.

(AFP) – Một người Achentina được cử lãnh đạo Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế AIEA.

Hội Đồng Thống Đốc AIEA vào hôm qua, 29/10/2019 đã bầu ông Rafael Grossi, người Achentina, 58 tuổi, vào chiếc ghế tổng giám đốc cơ quan, thay thế ông Yukiya Amano, người Nhật, từ trần tháng 7 vừa qua. Ông Grossi được 24 phiếu trong lúc lãnh đạo tạm thời của cơ quan, ông Cornel Feruta, người Rumani chỉ được 10 phiếu. Quyết định bầu chọn này tuy nhiên còn phải được hội nghị toàn thể của 171 nước thành viên AIEA xác nhận, thế nhưng ngày họp chưa được ấn định. Nhiệm vụ hàng đầu của AIEA hiện nay là theo dõi chương trình hạt nhân Iran, vốn đa thông báo không tôn trọng các cam kết trong thỏa thuận ký năm 2015 sau khi Mỹ rút đi và tổng thống Donald Trump áp đặt trừng phạt.

(AFP) – Người dân xuống đường, các đối tác bỏ rơi thủ tướng Irak. 

Hai đối tác chính của thủ tướng Irak rạng sáng nay 30/10/2019 đã nhất trí rút lại sự ủng hộ ông Adel Abdel Mahdi, trong bối cảnh phong trào phản kháng không ngừng tăng lên. Lãnh tụ Shia, Moqtada Sadr và thủ lãnh dân quân Hadi Al Ameri loan báo như trên, vài giờ trước khi Quốc Hội họp phiên mới để thảo luận về kiến nghị bất tín nhiệm vị thủ tướng độc lập không đảng phái. Trong khi đó quảng trường Tahrir ở Bagdah tối qua vẫn đen đặc người biểu tình chống chính phủ, bất chấp lệnh giới nghiêm.

(AFP) – Nước biển dâng, đe dọa 300 triệu người năm 2050. 

Từ nay đến năm 2050, các vùng duyên hải là nơi sinh sống của 300 triệu người bị đe dọa bởi hiện tượng nước biển dâng lên do biến đổi khí hậu – theo một báo cáo công bố hôm qua 29/10/2019. Khu vực bị ảnh hưởng nhiều nhất là châu Á, hơn hai phần ba cư dân liên quan sống ở Việt Nam, Trung Quốc, Bangladesh, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan. Hiện nay có khoảng 100 triệu người sống tại các khu vực thấp hơn mặt nước biển, hầu hết không được đê chắn sóng bảo vệ.

http://vi.rfi.fr/quoc-te/20191030-tin-doc-nhanh