Việc hải quân TQ đang tập trận ở khu vực cửa Vịnh Bắc Việt, trong một vùng biển rộng lớn, (bao gồm 11.000 cây số vuông biển thuộc vùng Kinh tế độc quyền của VN), cách Đà Nẵng 75 hải lý, không phải là hành vi mang bản chất gây hấn đầu tiên của TQ. Cũng ở khu vực biển này, năm 1997 và năm 2003 TQ đã cho giàn khoan Kantan 03 vào khai thác lô 113 trên thềm lục địa của VN, ngoài khơi Thừa Thiên, Huế. Năm 2014 TQ cho đặt giàn khoan HD 981 trên thềm lục địa của VN, cách đảo Hải Nam 130 hải lý trong khi cách đảo Lý Sơn của VN là 120 hải lý.

 

Theo tôi, đã quá trễ để VN có thể “làm cái gì đó” để ngăn cản hành vi của TQ trong tương lai. Bởi vì các hành vi của TQ (từ sau Thế chiến II) thể hiện trên thực tế là phản ảnh yêu sách “chủ quyền” hai quần đảo HS và TS của TQ.

Địa điểm của các giàn khoan Kantan 03, HD 981… đều thuộc về phía bên kia (bên TQ) đường trung tuyến phân chia giữa bờ biển VN với cụm đảo Hoàng Sa.

Tức là, TQ chủ trương cụm đảo HS vừa có hiệu lực “vùng nước quần đảo”, vừa có hiệu lực đảo 100% theo điều 121 UNCLOS.

VN không có cách nào để đối phó.

Thứ nhứt, không ai có thẩm quyền để cấm TQ đòi hỏi quần đảo Hoàng Sa có hiệu lực vùng biển kinh tế độc quyền. Đặc biệt là VN, bên không có tư cách để yêu cầu. Bởi vì VN đã có chủ trương tương tự như vậy. Nguyên tắc bình đẳng về chủ quyền, VN không thể cấm TQ làm cái mà VN đã (và đang) làm.

Thứ hai, phán quyết của Tòa CPA tháng bẩy năm 2016 đã không được đa số các nước ủng hộ. Nguyên nhân là Tòa đã có ý kiến về hiệu lực biển (điều 121) của các đảo thuộc cụm Trường Sa.

Theo Tòa, không có cấu trúc địa lý nào ở TS có hiệu lực là “đảo” để có thể yêu sách vùng kinh tế độc quyền (200 hải lý).

Nếu điều này áp dụng rộng rãi thì sẽ có rất nhiều quốc gia phải điều chỉnh lại yêu sách biển của họ.

Phán quyết của Tòa CPA đã đi ngược lại nội dung nhiều kết ước phân định biển giữa các nước trên thế giới đồng thời mâu thuẩn với nhiều “án lệ” của các Tòa quốc tế. Bởi vì thực tế trên thế giới cho thấy, có rất nhiều đảo, nhỏ hơn các đảo ở TS, cũng được hưởng 100% vùng Kinh tế độc quyền.

Đến nước này, VN bị dồn vào chân tường, là hệ quả của chính sách ngoại giao phá sản.

Cái gọi là “quốc tế hóa Biển Đông”, hơn 10 năm nay tôi cho rằng nó sẽ thất bại. Thời điểm này cho thấy đã 100% là thất bại.

Kiện thì VN không có tư cách kiện. Cứ mỗi lần có “lùm xùm” với TQ, ta liền nghe các học giả VN “hốt thuốc an thần” VN sẽ đi kiện.

Nếu có nghiên cứu chút ít về lịch sử tranh chấp HS và TS và luật quốc tế. Ta phải (chua xót) nhìn nhận rằng VN hôm nay kiện là để thua.

Thật vậy. Chỉ cần xét các “bằng chứng” mà phía TQ đưa ra (tại LHQ năm 2014 nhân vụ giàn khoan HD 981), ta thấy tất cả các chứng cứ đều đến từ VN. Nào là công hàm 1958 của Phạm Văn Đồng, nào là sách giáo khoa, bản đồ do VN in ấn… Các tài liệu này khẳng định VN ủng hộ chủ quyền của TQ ở HS và TS.

Tập quán quốc tế cho thấy một quốc gia, một cách dễ dàng, bị mất chủ quyền lịch sử tại một vùng lãnh thổ. Trường hợp tranh chấp giữa Singapour và Mã Lai về chủ quyền đảo Pedra Branca là thí dụ điển hình.

Trường hợp quốc gia mất chủ quyền lịch sử phần lớn do “thái độ” của quốc gia và tính “efffectivité” của quốc gia đối với vùng lãnh thổ đó.

Xét cả hai phương diện, VN hiện nay thỏa mãn cả hai điều kiện (để mất chủ quyền HS và TS).

Từ hơn 15 năm trước tôi đã cảnh báo VN phải “khẳng định chủ quyền” HS và TS, qua biện pháp “hòa giải quốc gia” để “kế thừa” VNCH. Chỉ khi kế thừa VNCH thì VN hôm nay mới có “chính danh” để đòi chủ quyền ở HS và TS.

Các học giả của VN, ba chớp ba nháng, “cóp py” các ý kiến của tôi. Nhưng không thấy ai “nên thân”, vì hầu hết ai cũng xúi VN hôm nay “nhìn nhận” thực thể “quốc gia VNCH”.

Họ làm vậy vì thể thức “hòa giải quốc gia” xem ra rất khó khăn. Vì nó đặt trên nền tảng thiết lập lại sự thật lịch sử.

Họ làm vậy là do các tài liệu của tôi công bố, trong đó có tài liệu học giả quốc tế đặt vấn đề “VN hiện nay làm sao có thể kế thừa quốc gia mà họ chưa bao giờ nhìn nhận ?”

Các học giả VN nghĩ rằng khi “nhìn nhận quốc gia VNCH” thì đã thỏa mãn các điều kiện để “kế thừa”.

Đâu có đơn thuần như vậy. Việc này tôi đã nói nhiều lần, không nhắc lại.

Mời xem Video: Khả năng Trịnh Vĩnh Bình sẽ thua kiện phải trả án phí 1 triệu USD: Chính phủ Việt Nam chính thức lên tiếng

Bởi vì, nếu kế thừa dễ như vậy, tại sao VN không đi kiện ? TQ đã có vô số các hành vi lấn lướt, như vụ buộc giàn khoan Repsol rút lui trong tháng này, hay việc TQ đang tập trận ở ngoài khơi Đà Nẵng… đều là các “cớ” để VN đi kiện.

VN vẫn tin tưởng vào các nhà ngoại giao và giàn học giả đại tài của mình.

Tôi chỉ mong muốn rằng những gì tôi nói và đã nói, từ 15 năm nay, là sai.

Điều đau đớn là mình thấy mất nước từ từ, như con trăn đang nuốt con mồi lớn. Từ từ, chầm chậm, như tầm ăn dâu, như xắt lát xúc xích…

Trương Nhân Tuấn

(FB Trương Nhân Tuấn)