Hình minh hoạ. Tàu cá ngư dân Lý Sơn, Quảng Ngãi đậu ở bờ năm 2014
Reuters
Cơ quan chức năng tỉnh Cà Mau hôm 23/1 cho báo chí trong nước biết họ vừa phát hiện 38 lao động Việt Nam ở Malaysia vượt biển bằng tàu cá của ngư dân địa phương về nước để ăn Tết nguyên đán.
Những người này bị phát hiện ở cửa biển Sông Đốc, thuộc thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời.
Theo điều tra của địa phương, 38 người này đã rủ nhau liên hệ tàu cá của ngư dân Sông Đốc để về Việt Nam ăn Tết. Tàu cá do 2 thuyền viên điều khiển chở 38 người vừa cập bờ thì bị phát hiện. Tất cả những người này đã được đưa đi cách ly tập trung ngay lập tức theo quy định.
Chính phủ Việt Nam hiện nay đang thắt chặt việc kiểm soát người nhập cảnh bất hợp pháp để tránh sự lây lan của coronavirus, đặc biệt là trong dịp Đại hội 13 Đảng Cộng sản Việt Nam từ ngày 25/1 đến 2/2 tới và Tết nguyên đán ngay sau đó.
Từ năm 2020, Chính phủ Hà Nội đã tổ chức các chuyến bay giải cứu cho những người Việt Nam bị kẹt lại ở nước ngoài do dịch bệnh với chi phí vé do người đi tự trả. Chỉ có khoảng 65.000 người Việt Nam ở nước ngoài trở về nước trên các chuyến bay như vậy, theo thống kê của Chính phủ. Hiện vẫn còn hàng ngàn người Việt bị kẹt lại ở nước ngoài, một phần vì giá vé cho các chuyến bay như vậy quá cao đối với họ.
Nhiều người Việt Nam đã tìm cách vềnước theo con đường qua biên giới từcác nước Lào, Campuchia và Trung Quốc, bao gồm cảcách nhập cảnh trái phép. Theo thống kê của BộCông an đưa ra vào những ngày đầu năm 2021, đã có tổng cộng 14.000 người nhập cảnh trái phép qua đường biên giới vào Việt Nam trong năm 2020. Báo chí Nhà nước trích nguồn tin của lực lượng biên phòng cho biết chỉtrong hai ngày đầu năm 2021, đã có 364 người Việt Nam nhập cảnh trái phép theo ngảTrung Quốc và Campuchia.
Tòa án hình sự Old Bailey ngày 22/1 ở London đã tuyên mức án tổng cộng 78 năm tù giam cho 4 bị cáo phạm tội ngộ sát trong vụ phát hiện 39 thi thể người Việt Nam trong thùng xe tải đông lạnh năm 2019.
Gheorghe Nica (43 tuổi, người vùng Essex ở Đông Nam nước Anh) và bị cáo Ronan Hughes (41 tuổi, người vùng Bắc Ireland) nhận mức án cao nhất, lần lượt là 27 năm và 20 năm tù giam.
Hughes đã thừa nhận có tội đối với 39 cáo buộc giết người và âm mưu đưa người nhập cảnh trái phép.
NGUỒN HÌNH ẢNH,ESSEX POLICE
Chụp lại hình ảnh,
Ronan Hughes (left) met Gheorghe Nica at a budget hotel in Thurrock, Essex
Gheorghe Nica, phụ trách điều phối việc vận chuyển người nhập cư trái phép, thừa nhận có tội đối với các tội danh giết người và buôn người trái phép.
Lái xe Eamonn Harrison, 24 tuổi là kẻ đưa thùng xe có 39 người Việt bên trong đến cảng Zeebrugge, Bỉ, bị xử 18 năm tù.
Eamonn Harrison chịu trách nhiệm đón người nhập cư ở Pháp và lái xe tới cảng Zeebrugge ở Bỉ, trước khi xe tải được đưa đến Anh.
Maurice Robinson, 26 tuổi, lái xe chặng cuối bên Anh nhận thùng xe ở Essex, nhận án 13 năm và bốn tháng.
Nhưng trong cả phiên toà, tên kẻ chủ mưu là Phong được nhắc đến nhiều trong cáo trạng mà không rõ y ở đâu.
Hôm 11/2/2020, cảnh sát Anh kết luận 39 nạn nhân người Việt tử vong vì thiếu oxy và tăng thân nhiệt.
Các báo Anh cho hay Phong là một ông trùm đường dây, ở cấp cao hơn.
Theo các báo Anh, ông trùm người Việt này "sống trong một căn hộ ở London và nhận tiền, tổ chức các điểm bí mật tại châu Âu" cho người nhập cư lậu vào Anh.
Ông ta "vẫn sống ngoài vòng pháp luật" dù cảnh sát nỗ lực truy tìm.
Người Mỹ gốc Việt nghĩ gì về cờ VNCH và bạo loạn Điện Capitol?
Chuyện bầu cử ở Mỹ đã xong nhưng còn nhiều chuyện khác về chính trị nước Mỹ mà người Việt chúng ta cần suy nghĩ và bàn luận, trong đó việc lá cờ Việt Nam Cộng Hòa (VNCH), còn gọi là cờ Vàng đã xuất hiện trong cuộc biểu tình tại thủ đô Washington ngày 6/1/2021 vừa qua.
Đây không phải là lần đầu tiên việc sử dụng lá cờ Vàng được mang ra tranh luận, mà ngay sau ngày 30/4/1975 một số người Việt ở Mỹ đã cho rằng thể chế Việt Nam Cộng Hòa không còn nữa, vì thế nên tìm một biểu tượng khác cho người Việt sống ở hải ngoại.
Sau cuộc tranh luận lá cờ Vàng bắt đầu được nhìn nhận như một biểu tượng cho tự do, cho miền Nam tự do, cho thuyền nhân vượt biển tìm tự do và cho hải ngoại tự do.
Cuộc tranh luận thứ hai xảy ra khi mạng xã hội (Internet) được nối vào Việt Nam giữa hai luồng tư tưởng trong và ngoài nước về nguồn gốc và tính chính thống của hai lá cờ Vàng và cờ Đỏ, một biểu tượng cho thể chế tự do và một biểu tượng cho thể chế cộng sản.
Còn tranh luận lần này xoay quanh việc sử dụng lá cờ Vàng và quyền tự do sử dụng biểu tượng này.
NGUỒN HÌNH ẢNH,NGUYEN QUANG DUY
Chụp lại hình ảnh,
Ông Hoàng Phương cầm cờ vàng trong diễu hành ở Úc
Gắn liền với miền Nam
Khi miền Nam còn tự do tôi là học sinh trung học nên có rất ít kỷ niệm với lá cờ Vàng, nhưng đúng ngày 30/4/1975 tôi chứng kiến cảnh mẹ tôi cuộn thật nhỏ lá cờ rồi dấu vào tủ quần áo mong có ngày được mang ra sử dụng.
Năm 1982, sau 12 ngày lênh đênh trên biển chúng tôi đến được đảo Bidong, trước khi vào đảo từ xa tôi nhìn thấy lá cờ Vàng cao chót vót giữa sân trại tị nạn, tôi biết mình đã đến được bến bờ tự do và từ đó tôi có rất nhiều kỷ niệm với lá cờ Vàng.
Kỷ niệm gần nhất mới xảy ra tuần trước vào ngày 15/1/2021 trong lễ hỏa táng một người bạn rất thân, vừa có liên quan đến cờ Vàng lại vừa có liên quan đến Tổng thống Trump nên xin vắn tắt trình bày cùng các bạn.
Bạn tôi anh Hoàng Phương mất ngày 31/12/2020, gia đình có nhờ tôi viết một điếu văn về cuộc đời chính trị của anh, đến cận ngày hỏa táng gia đình lại nhờ tôi giúp tổ chức một lễ phủ cờ.
Anh Hoàng Phương từ nhỏ đã theo lực lượng Hòa Hảo chống Pháp của Trung tướng Trần văn Soái, sau đó anh gia nhập Quân Đội Quốc Gia, rồi Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa.
Sang Úc tị nạn, anh Hoàng Phương luôn đóng góp xây dựng cộng đồng từ làm chủ tịch Cộng Đoàn Broadmeadows, cho đến đại diện Dân Xã đảng tại Úc châu, anh ủng hộ hầu hết các sinh hoạt chính trị và tham gia Khối 8406 do tôi làm đại diện.
Anh Hoàng Phương có rất nhiều kỷ niệm gắn bó với lá cờ Vàng, anh khởi xướng cuộc đi bộ rước cờ Vàng từ Melbourne đến thủ đô Canberra dài hơn 600 km đúng vào ngày biểu tình 30/4/1987, anh thường nhận lãnh vai trò đi đầu trong những đoàn biểu tình đồng hành tại tiểu bang Victoria với những biểu tượng cờ Vàng tự tay may lấy.
Tôi xin phép gia đình mang một lá cờ Vàng, rồi cùng 2 cựu quân nhân Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa làm một lễ phủ cờ nhỏ nhưng rất trang nghiêm tiễn đưa anh về nơi chín suối.
Con gái anh cũng làm một vòng hoa tưởng niệm anh với lá cờ Vàng làm tâm điểm, cô cho biết trước khi nhắm mắt anh Hoàng Phương nhờ cô mở truyền hình cho anh gặp Tổng thống Trump lần cuối.
Các bác sĩ Úc đang chăm sóc anh thấy lạ hỏi lý do thì được anh cho biết ông Trump rất cô đơn vì vậy anh muốn chia sẻ nỗi cô đơn với ông ấy trong giây phút cuối cùng cuộc đời.
Điều đáng nói là con gái anh người kể câu chuyện lại là người không thích ông Trump, nhưng cô vẫn kể câu chuyện của cha cô trước lúc lìa đời vì đó là một sự thực đã xảy ra.
Anh Hoàng Phương và tôi vẫn thường gặp nhau, thường nói chuyện với nhau qua điện thoại, nhưng chưa lần nào chúng tôi nhắc đến ông Trump hay chính trị Mỹ, chúng tôi có nhiều việc khác cần thiết phải thông báo cho nhau hơn chuyện về ông Trump.
NGUỒN HÌNH ẢNH,OTHER
Chụp lại hình ảnh,
Một lá cờ VNCH được thấy xuất hiện trên Điện Capitol trong vụ bạo loạn ngày 6/1
Về lá cờ Mỹ…
Trong cuộc biểu tình ngày 6/1/2021 có rất nhiều cờ Mỹ, khi những người biểu tình xông vào Quốc Hội còn mang cả cờ Mỹ vào trong, có người còn rất "hãnh diện" phất cao lá cờ nhưng không ai phản đối việc họ sử dụng lá cờ này.
Người Mỹ lên án hành động phi pháp xông vào Quốc Hội nhưng họ hiểu rõ quyền biểu tình, quyền sử dụng lá cờ là những quyền được Tu chính án thứ nhất bảo vệ.
Mỹ là một xứ sở tự do, người Mỹ có cả quyền đốt cờ Mỹ để biểu đạt chính kiến, đồng ý hành động đốt cờ hay không đồng ý là quan điểm cá nhân, nhưng đã là quyền được Hiến Pháp công nhận thì khó mà thay đổi.
Với người Mỹ lá cờ chỉ là biểu tượng của tự do trong khi những quyền tự do chính trị, quyền được phản đối kết quả bầu cử hay quyền sử dụng lá cờ mới chính là những điều cần được tôn trọng và bảo vệ.
Với người Việt việc sử dụng lá cờ Vàng trong cuộc biểu tình 6/1/2021, ngược lại rõ ràng có hai phía một bên phản đối và một bên đồng tình với việc làm.
Những người phản đối cho rằng lá cờ Vàng là di sản của dân tộc, di sản của Việt Nam Cộng Hòa không nên sử dụng lá cờ một cách thiếu ý thức, nhất là cho các sinh hoạt đảng phái chính trị.
Những người này cho rằng lá cờ Vàng đã trở thành một biểu tượng cho cộng đồng người Việt tại Mỹ, nên họ e ngại người Mỹ sẽ đánh giá cộng đồng Việt Nam ủng hộ ông Trump và sẽ gây khó khăn khi vận động các chính trị gia đảng Dân chủ ủng hộ việc chính thức công nhận cờ Vàng.
Cũng có người cho biết rất hổ thẹn và tức giận khi thấy lá cờ Vàng xuất hiện bên cạnh những lá cờ của các nhóm thượng đẳng da trắng, và lá cờ được dùng để ủng hộ một người độc tài, dối trá và kỳ thị như ông Trump.
NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES
Chụp lại hình ảnh,
Lá cờ VNCH được dùng trong nhiều dịp lễ Tết của cộng đồng Việt tại Hoa Kỳ
Bên đồng tình cho rằng…
Trong chiến tranh Việt Nam lá cờ VNCH và lá cờ Mỹ cùng sát cánh bảo vệ miền Nam tự do, bất luận trong giai đoạn chính quyền thuộc đảng Cộng Hòa hay đảng Dân Chủ.
Lá cờ Vàng như thẻ căn cước xác nhận là người Việt tự do, và thời gian qua, những người ủng hộ ông Biden ra tranh cử và ủng hộ Black Life Matters cũng đã sử dụng lá cờ Vàng. Có người không thích nhưng không phản đối vì đó là quyền tự do của người sử dụng không ai cấm được họ.
Trong cuộc biểu tình 6/1/2021 có cờ Mỹ và rất nhiều lá cờ kể cả lá cờ các quốc gia khác, nói lên sự tự do, độc lập, đa sắc tộc và đa nguyên của nước Mỹ.
Tôi tin rằng trong vụ việc đó, ai làm sai người đó chịu trách nhiệm cá nhân trước pháp luật không thể vì một số cá nhân làm sai mà tức giận tất cả những người biểu tình hay tức giận những người Việt mang cờ Vàng đi biểu tình.
Ông Donald Trump đã công khai cổ vũ tự do chống lại chủ nghĩa cộng sản nên một số người Việt yêu chuộng tự do đã sử dụng cờ Vàng mà họ tin là biểu tượng cho tự do để ủng hộ ông ấy. Và đây là việc làm chính đáng, có chính nghĩa, theo cách nhìn của tôi.
NGUỒN HÌNH ẢNH,ALLEN J. SCHABEN
Chụp lại hình ảnh,
Cờ VNCH được treo ở một khu thương xã của người Việt tại California
Nhận xét chung…
Tuy thế, cuộc tranh luận về việc sử dụng cờ Vàng lần này cho thấy người Việt hải ngoại đã bắt đầu phân biệt được biểu tượng của tự do và quyền tự do.
Vào lúc này, chúng ta có thể thấy vẫn còn những người đặt biểu tượng trên sự tự do, và bên cạnh đó, có người biểu lộ cảm xúc nhiều hơn nghĩ đến quyền tự do được Hiến Pháp Mỹ bảo vệ.
Nhưng mọi cách diễn đạt từ cả hai phía đều cho thấy quyền tự do ngôn luận đã phát triển trong sinh hoạt chính trị của người Việt hải ngoại và người Việt nói chung trên mạng xã hội.
Khi lời qua tiếng lại cũng có khi thiếu tôn trọng lẫn nhau nhưng cần ghi nhận rằng việc tranh luận nói lên sự quan tâm về biểu tượng được cộng đồng trân quý, nó giúp người mình cân nhắc và có trách nhiệm hơn khi sử dụng lá cờ Vàng trong các sinh hoạt chính trị ở xứ người.
Về một mặt nào đó, lá cờ Vàng cũng có lịch sử gắn liền với Hoa Kỳ. Nước Mỹ những năm giữa thập niên 1960 cũng hỗn loạn và chia rẽ chính trị không khác gì hiện nay, rồi Tổng thống Richard Nixon đắc cử và đi đêm với Bắc Kinh từ đó nước Mỹ từng bước thụt lùi trước sự bành trướng của Bắc Kinh.
Hậu quả là chính phủ Mỹ rút khỏi miền Nam tự do và từ 30/4/1975 lá cờ Vàng đã bị cấm sử dụng ở Việt Nam, khác lá cờ miền Nam, (Confederate flag) vẫn có thể được treo công khai, dù không phải là Quốc kỳ, sau khi các bang miền Nam Hoa Kỳ thua trong Nội chiến (1861-65). Đây cũng là một bài học cho cách tôn trọng biểu tượng tuy đã cũ, của bên thua trận.
Thời gian qua người Việt trong nước rất quan tâm đến Tổng thống Trump đến chính trị nước Mỹ, người Việt đã từng bước nhận ra sự quan trọng của Hiến Pháp, của tam quyền phân lập, đến việc hoạch định thay đổi chiến lược, chiến thuật nước Mỹ trong mỗi thời kỳ.
Sự quan tâm tìm hiểu chính trị Mỹ chứng tỏ người Việt không thờ ơ với chính trị, nhưng trong môi trường độc đảng hiện nay người Việt trong nước chưa thể cởi mở bày tỏ quan điểm chính trị của mình.
Chiến lược của Mỹ đối với Bắc Kinh đã thay đổi, thế giới đang tiếp tục thay đổi, Việt Nam chắc chắn sẽ phải thay đổi để thích ứng với thời đại mới.
Nhìn về tương lai, bài học sau các tranh luận này là người Việt hải ngoại cần vận động một Hiến Pháp mới xây dựng một thể chế tự do với tam quyền phân lập ngay tại Việt Nam quê cha đất tổ của người Việt chúng ta.
* Bài thể hiện quan điểm riêng của ông Nguyễn Quang Duy từ Melbourne, Australia.
Hình minh hoạ. Tàu cá ngư dân Lý Sơn, Quảng Ngãi đậu ở bờ năm 2014
Reuters
